Μέσα σε μόλις δύο χρόνια, η ζώνη του ευρώ πέρασε από τον ήρωα της παγκόσμιας οικονομίας στο μηδέν.
Το 2017, το μπλοκ επεκτάθηκε με τον ταχύτερο ρυθμό σε μια δεκαετία, καθώς επωφελήθηκε από το συνδυασμό του ανερχόμενου παγκόσμιου εμπορίου και της εξαιρετικά εύκολης νομισματικής πολιτικής. Τώρα, η νομισματική ένωση έχει γίνει η πρωταρχική ανησυχία για όσους ανησυχούν για μια ευρύτερη ύφεση. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο περιόρισε τις προβλέψεις του για παγκόσμια ανάπτυξη κυρίως λόγω των αναθεωρήσεων προς τα κάτω για τη ζώνη του ευρώ.
Αλλά κοιτάξτε προσεκτικά τον χάρτη, και η εικόνα είναι πολύ πιο ετερογενής από ό, τι νομίζετε. Η Ιταλία και η Γερμανία – ειρωνικά ο άρρωστος και η δύναμη του μπλοκ – αντιμετωπίζουν προβλήματα, με τους πρώτους επίσημα σε ύφεση.
Η πιο σταθερή έκπληξη της ζώνης του ευρώ είναι η Ισπανία, η οποία αυξήθηκε κατά 0,7% το δΓ τρίμηνο, οριακά υψηλότερη από την αύξηση 0,6% που παρατηρήθηκε σε κάθε ένα από τα τρία προηγούμενα τρίμηνα. Η χώρα μπορεί να προχωρήσει σε εκλογές μετά την αποτυχία της κυβέρνησης μειοψηφίας του Pedro Sanchez να εξασφαλίσει επαρκή στήριξη για τον προϋπολογισμό της, αλλά η πολιτική αβεβαιότητα είχε σχετικά μικρό αντίκτυπο. Το 2018, η χώρα επεκτάθηκε για λιγότερο από 3% για πρώτη φορά μέσα σε τέσσερα χρόνια, αλλά η ανάπτυξη εξακολουθούσε να είναι αξιοπρεπή 2,5%.
Οι οικονομικές επιδόσεις της Γαλλίας είναι ακόμη πιο περίεργες. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του μπλοκ έχει ενοχληθεί από τις διαμαρτυρίες των gilets jaunes, οι οποίες συγκλόνισαν το πολιτικό σύστημα και υπονόμευσαν την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Ωστόσο, τα τέλη του περασμένου έτους επεκτάθηκαν κατά 0,3%, σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και οριακά ταχύτερα απ ‘ό, τι τα πρώτα δύο τρίμηνα του έτους. Η ανάπτυξη για ολόκληρο το έτος διαμορφώθηκε στο 1,5%, από 2,3% το 2017. Ωστόσο, οι πρώτες ενδείξεις για το 2019 είναι θετικές: Η Τράπεζα της Γαλλίας προβλέπει ότι η οικονομία θα αυξηθεί κατά 0,4% το πρώτο τρίμηνο.
Άλλες χώρες, από βορρά προς νότο, λένε επίσης μια πιο θετική ιστορία. Η ανάπτυξη στη Φινλανδία ανέκαμψε από 0,5% το τρίτο τρίμηνο σε 0,9% στο τελικό διάστημα του έτους. Η Πορτογαλία επεκτάθηκε κατά 0,4%, σχεδόν σε συμφωνία με τα άλλα τρία τρίμηνα. Οι Κάτω Χώρες επίσης υποχώρησαν μετά από ένα φτωχό τρίτο τρίμηνο, σημειώνοντας ρυθμό αύξησης 0,5%. Για όλο το μέγεθός τους ως πρώτη και τρίτη μεγαλύτερη οικονομία, η Γερμανία και η Ιταλία μοιάζουν με την εξαίρεση παρά με τον κανόνα.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε ολόκληρη την Ευρώπη θα εξετάσουν προσεκτικά τους οικονομικούς δείκτες στις αρχές του τρέχοντος έτους για να καταλάβουν εάν θα επιδεινωθεί η ύφεση. Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα παρακολουθεί σαν γεράκι: Το δεύτερο εξάμηνο του 2018, άρχισε να περιορίζει το νομισματικό της ερέθισμα, σταματώντας τις καθαρές αγορές περιουσιακών στοιχείων στις αρχές του 2019. Υπάρχουν τώρα ερωτήσεις σχετικά με το κατά πόσον αυτό ήταν σωστή απόφαση.
Η ΕΚΤ μπορεί να απομακρυνθεί από την αγορά εργασίας της ζώνης του ευρώ, η οποία εξακολουθεί να ενισχύεται τόσο από την άποψη της απασχόλησης όσο και των μισθών. Αυτό θα πρέπει να προσφέρει συνεχή στήριξη στην εγχώρια ζήτηση. Ωστόσο, η κεντρική τράπεζα πρέπει να το ισορροπήσει με κινδύνους από το εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένης της επιβράδυνσης της Κίνας και του εμπορικού πολέμου μεταξύ Πεκίνου και Ουάσινγκτον. Όλα αυτά έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων, με τους επιχειρηματίες να θέτουν τις επενδύσεις σε αναμονή, καθώς περιμένουν μεγαλύτερη σαφήνεια.
Η άνιση εικόνα της Ευρώπης δείχνει ότι υπάρχει ένα πρόβλημα με το μοντέλο ανάπτυξης ορισμένων χωρών σε αντίθεση με το σύνολο του συνόλου. Στην Ιταλία, τα δημοσιονομικά σχέδια της νέας λαϊκιστικής κυβέρνησης έχουν ωθήσει τις αποδόσεις των ομολόγων, συμβάλλοντας στη μείωση της ροής των πιστώσεων. Η εγχώρια ζήτηση μειώθηκε το τέταρτο τρίμηνο, δείχνοντας ότι οι καταναλωτές και οι επιχειρηματίες είναι προσεκτικοί. Εν τω μεταξύ, το μοντέλο ανάπτυξης της Γερμανίας με βάση τις εξαγωγές αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη δοκιμασία της εδώ και δεκαετίες, καθώς το Βερολίνο ανακαλύπτει ότι είναι ευάλωτο στις παγκόσμιες προοπτικές του εμπορίου και στις οικονομικές συνθήκες της Κίνας. Ωστόσο, σε αντίθεση με την Ιταλία, η χώρα έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει την ανάπτυξη αυξάνοντας τις δημόσιες επενδύσεις: οι δαπάνες αυτές θα δώσουν βραχυπρόθεσμη βοήθεια και θα συμβάλουν στην εκ νέου ισορροπία της οικονομίας με την εγχώρια ζήτηση.
Ο κόσμος έχει δίκιο να εξετάσει την επιβράδυνση της Ευρώπης και να αναρωτηθεί τι συμβαίνει. Όμως, όπως συχνά στο παρελθόν, είναι δύσκολο να βρούμε μία μόνο εξήγηση. Η ισχύς της Ευρώπης είναι η ποικιλία της.Αυτό τελικα μπορεί να είναι και η αδυναμία της.