Ανάπτυξη 0,9% το 2014 στην Ευρωζώνη με κινητήρια δύναμη τις εξαγωγές
Κορύφωση της ανεργίας στο 12,6% στα μέσα του 2014
Συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας για 6η συνεχή χρονιά το 2013
Επιστροφή της Ελλάδας στην ανάπτυξη με μέσους ετήσιους ρυθμούς της τάξης του 1,7% το 2015-2017
Αργή αναμένεται η ανάκαμψη στην Ευρωζώνη, παρά τις θετικές ενδείξεις ενίσχυσης της οικονομίας. Η χαλάρωση των μέτρων λιτότητας και η άνοδος του διεθνούς εμπορίου θα ενισχύσουν την ανάκαμψη προς το τέλος του χρόνου. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη αύξηση της ανεργίας και οι διευρυνόμενες αποκλίσεις σε ολόκληρη την ήπειρο, θα λειτουργήσουν ανασταλτικά, σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση Eurozone Forecast (EEF) Autumn 2013 της EY. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα πρέπει να είναι έτοιμη να ενεργοποιήσει το πρόγραμμα απευθείας νομισματικών συναλλαγών (Outright Monetary Transactions), σε περίπτωση που η Πορτογαλία υποβάλει αίτηση για πιστωτική ενίσχυση και επίσης θα πρέπει να αντισταθμίσει τις αυστηρότερες νομισματικές συνθήκες που προέρχονται από τις ΗΠΑ.
Η έκθεση προβλέπει για φέτος, συρρίκνωση της τάξης του 0,5%, οριακά βελτιωμένη σε σχέση με την πρόβλεψη του τελευταίου τριμήνου και στη συνέχεια ανάπτυξη της τάξης του 0,9% το 2014. Για το 2015-17 προβλέπεται αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 1,5% ετησίως. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν συνεχώς αυξανόμενες διαφορές μεταξύ του πυρήνα και της περιφέρειας της Ευρωζώνης. Η Γερμανία παραμένει η κινητήρια δύναμη της Ευρωζώνης, με ρυθμό ανάπτυξης 0,6% το τρέχον έτος. Όμως, τα περισσότερα κράτη της περιφέρειας που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, παραμένουν σε ύφεση το 2013, αν και ο ρυθμός συρρίκνωσης μειώνεται. Η έκθεση προβλέπει σταθεροποίηση της οικονομίας στην Ιταλία και την Πορτογαλία το 2014 και στην Ελλάδα το 2015.
Η αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό, μετριάζει το ρυθμό συρρίκνωσης του ΑΕΠ για φέτος στην Ελλάδα
Η ελληνική οικονομία αναμένεται να συρρικνωθεί για έκτη συνεχή χρονιά το 2013. Ωστόσο, ενώ το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 4,6% το 2ο τρίμηνο, ο ρυθμός συρρίκνωσης επιβραδύνεται ενώ τα στοιχεία για την πορεία των εξαγωγών είναι καλύτερα από τα αναμενόμενα.
Η χώρα βρίσκεται κοντά στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος του προϋπολογισμού (μη περιλαμβανομένων των πληρωμών τόκων), ενώ οι δείκτες αισιοδοξίας και εμπιστοσύνης αρχίζουν να βελτιώνονται. Ανάκαμψη αναμένεται κατά τη διάρκεια του 2014, ενώ στην έκθεση προβλέπεται επάνοδο στην ανάπτυξη με μέσους ετήσιους ρυθμούς της τάξης του 1,7% το 2015 – 2017.
Η αύξηση της εξωτερικής ζήτησης θα είναι η βασική κινητήρια δύναμη της ανάκαμψης καθώς οι εξαγωγές αναμένεται να αυξηθούν κατά περίπου 4% ετησίως το 2014 – 2017. Οι εισπράξεις από τον τουρισμό αναδεικνύονται σε πρώτο καταλύτη της ανάπτυξης, ενώ η μείωση των πραγματικών μισθών και οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας βελτιώνουν σταδιακά την ανταγωνιστικότητα του τομέα της μεταποίησης.
Αντίθετα, η ιδιωτική κατανάλωση θα παραμείνει αδύναμη μεσοπρόθεσμα, καθώς η υψηλή ανεργία και η μείωση των πραγματικών μισθών θα συνεχίζουν να πλήττουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών. Δεδομένου ότι το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να κορυφωθεί και να φθάσει στο 30% το 2014, η ιδιωτική κατανάλωση δεν αναμένεται να αυξηθεί πριν το 2015.
Η κυβέρνηση εξακολουθεί να προωθεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις, παρά την απώλεια ενός μικρού κυβερνητικού εταίρου, μετά και το κλείσιμο της κρατικής τηλεόρασης. Η επίτευξη ενός πρωτογενούς πλεονάσματος του προϋπολογισμού αποτελεί ένα σημαντικό σημείο καμπής για την κυβέρνηση, αλλά υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν. Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε, κρίσιμης σημασίας, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές εργασίας και κεφαλαίου προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα μακροπρόθεσμα.
Παραμένουν ωστόσο σημαντικοί κίνδυνοι. Ενώ, προς το παρόν, δεν υφίσταται απειλή εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, οι φόβοι για πολιτική αστάθεια εξακολουθούν να υπάρχουν, δεδομένης της πολύ υψηλής ανεργίας των νέων και του βαθμού της κοινωνικής αντίστασης στη λιτότητα, ενώ οι αποπληθωριστικές πιέσεις θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τις προσπάθειες στο πεδίο της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Εν τω μεταξύ, το αποτέλεσμα των επερχόμενων εκλογών στη Γερμανία ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις, καθώς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), δηλώνει ότι το ελληνικό σχέδιο διάσωσης μπορεί να απαιτήσει πρόσθετη χρηματοδότηση για τα επόμενα χρόνια.
Κορύφωση της ανεργίας στην Ευρωζώνη το 2014
Η ανεργία στην Ευρωζώνη θα συνεχίσει να αυξάνεται, φθάνοντας το 12,6% στα μέσα του 2014. Οι σημαντικές αποκλίσεις στα ποσοστά ανεργίας σε ολόκληρη την ήπειρο θα συνεχιστούν με την Ισπανία και την Ελλάδα να φθάνουν το 27,6% και 29%, αντίστοιχα, το 2014, ενώ η Γερμανία βρίσκεται μόλις στο 5,4%. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της έκθεσης, επισημαίνεται ότι η ανάκαμψη θα συνεχίσει να περιορίζεται από την απομόχλευση τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα αλλά και από την έλλειψη φθηνής χρηματοδότησης. Και τα δύο αυτά θέματα θα έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην περιφέρεια προκαλώντας περαιτέρω απόκλιση από τις χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης.
Η Marie Diron, senior economic adviser του Eurozone Forecast της ΕΥ, σχολιάζει: «Για πρώτη φορά μετά από οκτώ εκδόσεις της έκθεσης, προβλέπουμε μέτρια ανάπτυξη στην Ευρωζώνη για το επόμενο τρίμηνο και τον επόμενο χρόνο. Ωστόσο, οι διαμορφωτές της πολιτικής δεν θα πρέπει να εφησυχάσουν. Οι διαφορές στις συνθήκες χρηματοδότησης και τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας σε όλη την ήπειρο παραμένουν έντονες. Η σχετική ηρεμία στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα πρέπει, επίσης, να χρησιμοποιηθεί για να επιταχυνθεί η αναδιάρθρωση, ιδίως στον τραπεζικό τομέα.»
Για να τονωθεί η ανάκαμψη, η ανάπτυξη θα πρέπει να βασισθεί στην εσωτερική οικονομία
Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014 αναμένεται ισχυρότερη ανάκαμψη, βασιζόμενη κυρίως σε εξωτερικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της επιτάχυνσης της οικονομικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ και των ενθαρρυντικών ενδείξεων στο Ηνωμένο Βασίλειο, δύο βασικών εμπορικών εταίρων της Ευρωζώνης. Οι εξελίξεις αυτές οδηγούν σε μια ισχυρή άνοδο της ζήτησης για εξαγωγές στην Ευρωζώνη. Σύμφωνα με την έκθεση, ο ρυθμός αύξησης της ζήτησης για εξαγωγές της Ευρωζώνης θα αυξηθεί από 3,8% φέτος, σε 5,9% το 2014 και 6,6% το 2015. Η σημαντική αποδυνάμωση του ευρώ, το οποίο εκτιμάται ότι σήμερα είναι υπερτιμημένο κατά 8%, θα πρέπει επίσης να βοηθήσει τις εξαγωγές της Ευρωζώνης.
Δεδομένης της σημασίας των εξαγωγών για την ανάκαμψη, η έκθεση προβλέπει ότι η μεταποίηση καθώς και οι υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις θα πετύχουν καλύτερες επιδόσεις. Ωστόσο, οι προοπτικές είναι λιγότερο ευοίωνες σε άλλους τομείς, κυρίως σε αυτούς που εξαρτώνται από την κατανάλωση και τον κρατικό τομέα. Μέτριες επιδόσεις αναμένεται να έχει και ο τομέας των κατασκευών.
Η Marie Diron σχολιάζει: «Ενώ η ισχυρή ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου και η αποδυνάμωση του ευρώ θα βοηθήσουν τους εξαγωγείς της Ευρωζώνης, αυτό από μόνο του δεν θα είναι αρκετό για να στηρίξει την ανάκαμψη. Οι πρόσφατες απογοητευτικές επιδόσεις των αναδυόμενων αγορών υπογραμμίζουν τον κίνδυνο της στήριξης σε μια ανάκαμψη προσανατολισμένη στις εξαγωγές. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να αποκτήσει δυναμική η εγχώρια οικονομία».
Το ενδεχόμενο ισχυρότερης εγχώριας ανάκαμψης έχει σίγουρα αυξηθεί αφότου οι αρχές υιοθέτησαν μια πιο ήπια ρητορική για τη δημοσιονομική λιτότητα. Τα σημερινά σχέδια υποδηλώνουν ότι ο ρυθμός της δημοσιονομικής λιτότητας αναμένεται να μειωθεί από 0,8% του ΑΕΠ φέτος σε 0,5% του ΑΕΠ το 2014-15. Αυτό θα μειώσει σημαντικά την ανασταλτική επίδραση των πολιτικών λιτότητας στην ανάπτυξη.
Η εγχώρια ανάκαμψη της Ευρωζώνης, θα επηρεαστεί βραχυπρόθεσμα από την αυξανόμενη ανεργία, ιδιαίτερα στην περιφέρεια. Αυτό θα αντισταθμίσει εν μέρει τα οφέλη από τη μείωση του πληθωρισμού, περιορίζοντας την ώθηση στα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών με συνέπεια οι καταναλωτικές δαπάνες να αναμένεται να αυξηθούν κατά μόλις 0,5% το 2014 και 1,1% το 2015.
Η ανάκαμψη περιορίζεται από την απομόχλευση στον δημόσιοκαι τον ιδιωτικό τομέα
Η Marie Diron σχολιάζει: «Η διαδικασία της απομόχλευσης θα συνεχιστεί για αρκετό καιρό ακόμη. Πρέπει να γίνει πολλή δουλειά ακόμη μεσοπρόθεσμα για να περιορίσουν τα επίπεδα του χρέους – ειδικότερα στην περιφέρεια. Ρεαλιστικά, αυτό καταδικάζει την Ευρωζώνη σε μια δεκαετία απομόχλευσης με όλες τις αρνητικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ανάπτυξη που αυτό συνεπάγεται. Υπάρχει ανάγκη για συντονισμένες πολιτικές προκειμένου η αναγκαία αναδιάρθρωση των ισολογισμών να μην «πνίξει» την οικονομία.»
Αν και έχει δοθεί μεγάλη έμφαση στη μείωση του δημόσιου χρέους, ο υψηλός δανεισμός του ιδιωτικού τομέα πρέπει επίσης να αντιμετωπισθεί για να μπορεί η οικονομία της Ευρωζώνης να αντέξει ισχυρότερη ανάπτυξη. Αντίθετα με τις ΗΠΑ και σε μικρότερο βαθμό το Ηνωμένο Βασίλειο, οι δείκτες του ιδιωτικού χρέους στην Ευρωζώνη έχουν μειωθεί ελάχιστα.
Στον ιδιωτικό τομέα, η ανεπαρκής κεφαλαιοποίηση και η υπερβολική μόχλευση του τραπεζικού τομέα αποτελούν βασική πηγή ανησυχίας. Οι τράπεζες, μέχρι να ανακεφαλαιοποιηθούν, θα παραμείνουν υπό πίεση για να περιορίσουν το δανεισμό.
Η έλλειψη φθηνής χρηματοδότησης, ιδίως στην περιφέρεια, θα περιορίσει το βαθμό στον οποίο οι επιχειρηματικές επενδύσεις θα ανακάμψουν και θα επιδράσει αρνητικά στις αναπτυξιακές προοπτικές πολλών οικονομιών. Έως ότου λυθούν τα προβλήματα στον τραπεζικό τομέα, οι οικονομικές ανισότητες μεταξύ του πυρήνα και της περιφέρειας της Ευρωζώνης θα παραμείνουν.
Η Marie Diron καταλήγει: «Η ΕΚΤ θα πρέπει επίσης να εξετάσει το ενδεχόμενοι να παρέμβει για να διατηρήσει τις νομισματικές συνθήκες πολύ χαλαρές, κάτι που θα μπορούσε να κάνει με πιο σαφείς κατευθυντήριες γραμμές, χαλαρώνοντας, επίσης, τους κανόνες ασφάλειας για τις τράπεζες ή προσπαθώντας με τις τοποθετήσεις τις να προκαλέσει υποτίμηση του ευρώ.
Επιπλέον, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη σχετική ηρεμία για να επιταχύνουν τα σχέδια για μια τραπεζική ένωση και την περαιτέρω δημοσιονομική ενοποίηση που θα μπορούσαν να τονώσουν την ανάκαμψη.»