Η φούσκα των ομολόγων

Οι παγκόσμιες χρηματαγορές είναι πλέον απολύτως εξαρτημένες από την πολιτική των κεντρικών τραπεζών – με το «κραχ» να τοποθετείται σε εκείνη τη χρονική στιγμή όπου, θα αυξηθούν τα βασικά επιτόκια ή/και θα μειωθεί η ποσότητα χρήματος. Βιλιάρδος

Η Ολλανδία, στην προσπάθεια της να καταπολεμήσει την υπερχρέωση των νοικοκυριών, την οποία επιδείνωσε η ραγδαία πτώση των τιμών των ακινήτων (με επακόλουθο να δημιουργηθούν μεγάλα προβλήματα στους τραπεζικούς ισολογισμούς, καθώς επίσης να μεγεθυνθούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα), αύξησε τους φορολογικούς συντελεστές – με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν τα φορολογικά της έσοδα.

 

 

Το επόμενο μεγάλο πρόβλημα της Ολλανδίας είναι το συνταξιοδοτικό – όπου παρουσιάζεται έλλειμμα ύψους 30 δις €. Η βασικότερη αιτία είναι τα χαμηλά επιτόκια τα οποία, μειώνοντας τις αποδόσεις των καταθέσεων, συρρικνώνουν τα κεφάλαια των ασφαλιστικών ταμείων γενικότερα – τα οποία συνήθως τοκίζουν και δεν επενδύουν τα κεφάλαια τους.

 

Πρόκειται ουσιαστικά για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους με μία μορφή «χρηματοοικονομικής καταστολής» (επεξήγηση στο τέλος του κειμένου), με τη βοήθεια της οποίας μεταφέρονται χρήματα από τους καταθέτες στο δημόσιο – ένας έμμεσος τρόπος «φορολόγησης των αποταμιεύσεων.      

 

Ένας δεύτερος λόγος είναι το ότι, το 25% των συνταξιούχων στη χώρα είναι κάτω των 60 ετών, όπως και στη Γερμανία – παρά το ότι κατηγορείται μόνο η Ελλάδα, όσον αφορά τη μικρή ηλικία των συνταξιούχων της.  

 

 

 

Περαιτέρω, οι υπόλοιπες ελλειμματικές χώρες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, με στόχο να αποφύγουν τους «μαυροντυμένους οικονομικούς δολοφόνους» της Τρόικας, προσπαθούν κα κρύψουν τα τεράστια προβλήματα τους «κάτω από το χαλί». Το γεγονός όμως αυτό εμποδίζει τη χρηματοδότηση τους από το ESM– το οποίο μπορεί να δραστηριοποιηθεί, μόνο εφόσον κληθεί από τις ίδιες.

 

Οι αγορές βέβαια, αντιλαμβανόμενες ότι κάτι δεν πάει καλά με τις δύο αυτές χώρες, αύξησαν το επιτόκιο δανεισμού τους για πρώτη φορά μετά το 2012 – στο 4,36% για την Ισπανία (δεκαετή ομόλογα), καθώς επίσης στο 4,08% για την Ιταλία. Είναι ευνόητο το συμπέρασμα λοιπόν ότι, η κρίση χρέους της Ευρωζώνης θα αναζωπυρωθεί επικίνδυνα εντός του καλοκαιριού – με απρόβλεπτές συνέπειες για όλους.

 

Πόσο μάλλον όταν στη Γαλλία υπάρχει φόβος κατάρρευσης των πολύ υψηλών τιμών των ακινήτων, ενώ η Ιρλανδία, όπως και η Ελλάδα, πλησιάζουν σε νέα αδιέξοδα – με την Πορτογαλία να υποφέρει από τις «επιδρομές» της οικονομικής αστυνομίας, η οποία στην κυριολεξία «οργιάζει», αναζητώντας απεγνωσμένα φορολογικά έσοδα (ελέγχονται εξονυχιστικά πάνω από 20.000 επιχειρήσεις, καθώς επίσης δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά).       

 

Εν τούτοις το μεγάλο πρόβλημα, όσον αφορά τις αγορές ομολόγων, δεν είναι η Ευρώπη, αλλά οι Η.Π.Α. και η Ιαπωνία – στις οποίες φαίνεται ότι κινδυνεύει να σπάσει η φούσκα μεγατόνων, η οποία έχει δημιουργηθεί.

 

Ειδικότερα, από τις αρχές Μαΐου, η απόδοση των δεκαετών ομολόγων των Η.Π.Α. έχει αυξηθεί κατά 0,6% – με έναν ρυθμό δηλαδή, ο οποίος είχε καταγραφεί τελευταία φορά το Δεκέμβρη του 2010, φτάνοντας ακόμη και σε επιτόκιο της τάξης του 2,23% (διάγραμμα Ι). Προφανώς, ένα τόσο υψηλό επιτόκιο σε μία υπερχρεωμένη χώρα, με τεράστια δίδυμα ελλείμματα, θα ήταν καταστροφικό.

 

 

 

Στα πλαίσια αυτά, παρατηρείται μία μεγάλη αύξηση των συναλλαγών στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στις αγορές παραγώγων, τα οποία αφορούν τα ομόλογα – με αποτέλεσμα να συμπεραίνεται ότι, έχει ξεκινήσει το «ξεπούλημα» τους.

 

Μία αντίθετη τάση παρατηρήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στις χρηματαγορές της Ιαπωνίας – όπου σταμάτησε η λειτουργία τους για κάποιο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να μην δημιουργηθούν συνθήκες κραχ. Οι δείκτες των χρηματιστηρίων της όμως παρουσιάζουν απίστευτες διακυμάνσεις (διάγραμμα ΙΙ), όπως και η ισοτιμία του νομίσματος της – γεγονότα που δεν μας προϊδεάζουν θετικά για το μέλλον της χώρας.    

 

 

 

Όλα τα παραπάνω είναι προφανώς το αποτέλεσμα της πολιτικής των κεντρικών τραπεζών, οι οποίες έχουν αυξήσει υπερβολικά την ποσότητα χρήματος, ενώ έχουν σχεδόν μηδενίσει τα βασικά επιτόκια – με την πλημμύρα των νέων χρημάτων να έχει οδηγηθεί στις αγορές ομολόγων, μετοχών και εμπορευμάτων, δημιουργώντας τεράστιες, εξαιρετικά επικίνδυνες «φούσκες».

 

 

Σημείωση: Η έννοια «χρηματοοικονομική καταστολή» ορίζει τη χειραγώγηση των επιτοκίων στις χρηματοπιστωτικές αγορές εκ μέρους της κυβέρνησης, με τη βοήθεια της εκάστοτε κεντρικής τράπεζας – έτσι ώστε τόσο οι αποταμιευτές, όσο και οι επενδυτές να υποστούν ζημίες, προς όφελος του κράτους.  

 

Για παράδειγμα, εάν η κεντρική τράπεζα υιοθετήσει μία πολιτική χαμηλών βασικών επιτοκίων, τότε οι ιδιώτες καταθέτες δεν μπορούν να απαιτήσουν μεγαλύτερα επιτόκια από τις τράπεζες, ακόμη και αν ο πληθωρισμός είναι υψηλότερος – επειδή οι τράπεζες μπορούν να χρηματοδοτούνται φθηνά από την κεντρική. Με τον τρόπο αυτό διατηρούνται χαμηλά τα επιτόκια των ομολόγων που εκδίδει το δημόσιο – οπότε ουσιαστικά ωφελείται, εις βάρος των αποταμιευτών και επενδυτών.

 

Σύμφωνα με τους οικονομολόγους E.Shawκαι R.McKinnon, η έννοια αφορά γενικά τα κρατικά μέτρα ρύθμισης των αγορών, με τα οποία μεταφέρεται μέρος των περιουσιακών στοιχείων των ιδιωτών στο δημόσιο. Κατά τους Reinhartκαι Sbrancia δε, τα ειδικά χαρακτηριστικά της «χρηματοοικονομικής καταστολής» είναι τα εξής:

 

(α)  Τα επιτόκια των δημοσίων χρεών δεν επιτρέπεται να ξεπερνούν ένα ανώτατο όριο.

 

(β)  Οι υφιστάμενες τράπεζες κρατικοποιούνται, ενώ ταυτόχρονα εμποδίζεται η ίδρυση νέων τραπεζών

 

(γ)  Οι κεντρικές τράπεζες υποχρεώνονται να αγοράζουν ομόλογα του κράτους τους ή να τα διατηρούν ως αποθεματικά κεφάλαια.  

 

(δ)  Επιβάλλεται έλεγχος στη διακίνηση κεφαλαίων

 

Προφανώς, ορισμένα από τα παραπάνω μέτρα έχουν επιβληθεί ήδη, άμεσα ή έμμεσα, σε κάποιες χώρες – ενώ δεν είναι απίθανο να ληφθούν όλα μαζί στο μέλλον από τα κράτη, εάν δεν βρεθεί τελικά μία λύση στην κρίση χρέους.

 

Πέμπτη, 30 Μαΐου 2013

http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2901.aspx