Το ευρώ έχει γίνει φυλακισμένο σε ένα παιδιάστικο παιχνίδι του «εσύ πρώτος». Όλοι – σχεδόν – γνωρίζουν τι χρειάζεται να γίνει, ακόμη κι αν κάποιοι αρνούνται να το παραδεχτούν.
Τα απαραίτητα συστατικά είναι η ανάπτυξη, η ανταγωνιστικότητα και το βιώσιμο χρέος και έλλειμμα. Η κολλητική ουσία που λείπει είναι η εμπιστοσύνη.
Οι κυβερνήσεις θα ενεργήσουν μόνον εάν είναι σίγουροι πως εκείνοι στην άλλη πλευρά της γραμμής πιστωτών/οφειλετών θα κάνουν το ίδιο. Όπως στην αυλή του σχολείου, ο καθένας επιμένει πως ο άλλος θα πρέπει να πηδήξει πρώτος. Το αποτέλεσμα είναι η πολιτική παράλυση και η άνοδος του λαϊκισμού.
Ένας λογικός Ευρωπαίος πολιτικός θα έβλεπε την εκλογική επιτυχία του ελληνικού ΣΥΡΙΖΑ ως κλήση αφύπνισης και όχι ως εφιάλτη. Όχι επειδή η ριζοσπαστική, αριστερή κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα έχει δίκιο σε όλες τις εξαγγελίες της (ωστόσο, δεν έχει και μόνον άδικο), αλλά επειδή η νίκη του κάνει ολοφάνερο το αδιέξοδο που έχει παραλύσει την ευρωζώνη.
Όχι πολύ παλαιότερα, οι κυβερνήσεις επέκριναν τους απαισιόδοξους, επικαλούμενη την πολιτική βούληση που χρειάζεται η διατήρηση του ενιαίου νομίσματος σε καλό δρόμο. Υποχωρήσεις έγιναν από όλες τις πλευρές. Το Βερολίνο, παρ’ ότι δε θα μπορούσε ποτέ να το παραδεχτεί, απέσυρε τις διαφωνίες του με τη διάσωση, οι περιφερειακές οικονομίες αποδέχτηκαν έναν σκληρό συνδυασμό λιτότητας και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Η ανάσταση του ευρώ είναι ένα ζήτημα, η ανανέωσή του αποδεικνύεται πολύ δυσκολότερη. Το πέρασμα της άμεσης κρίσης έχει μουδιάσει την επιθυμία για δράση. Ο Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αποδείχθηκε ηρωικός στην προσπάθειά του να κερδίσει χρόνο, βάζοντας πρόσφατα ακόμη περισσότερα «φτηνά» χρήματα στην οικονομία της ευρωζώνης. Στις εθνικές πρωτεύουσες, ωστόσο, η επιμονή έχει μετατραπεί σε αμοιβαία μίση. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιπροσωπεύει μια σύγκρουση λιτότητας και δημοκρατίας. Και αυτή ίσως είναι η πρώτη από πολλές.
Σε ορισμένα σημεία, η Ελλάδα είναι μοναδική περίπτωση. Δε χρειάζεται να είσαι ακραίος αριστερός για να δεις πως τα χρέη της είναι τόσο μεγάλα που δεν μπορούν να ξεπληρωθούν πλήρως και πως η ατελείωτη λιτότητα δεν είναι η λύση. Όπως κι αν «μασκαρευτεί» – μεγαλύτερες διάρκειες, μειώσεις επιτοκίων ή διαγραφές – η Αθήνα χρειάζεται συγχώρεση χρέους. Η προσποίηση για το αντίθετο δε φέρνει κανένα αποτέλεσμα υπέρ των πιστωτών.
Τα προβλήματα της Ελλάδας, όμως, ήταν πάντα όσο οικονομικά τόσο και πολιτικά. Ενώ άλλοι είδαν στην ΕΕ την ευκαιρία για εκσυγχρονισμό, η άρχουσα τάξη στην Αθήνα απλά… τσέπωσε τα χρήματα. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, η Ελλάδα χρειάζεται ημι-ειλικρινή κυβέρνηση. Η υπόλοιπη ευρωζώνη θα πρέπει να χειροκροτεί την υπόσχεση του κ. Τσίπρα να εξαρθρώσει την διαφθορά και να συγκεντρώσει περισσότερους φόρους. Εκεί που κάνει λάθος ο ΣΥΡΙΖΑ είναι που θεωρεί πως ο δρόμος προς την οικονομική ανάπτυξη βρίσκεται στην αύξηση δαπανών σε επιδοτήσεις και δημόσιους υπαλλήλους. Οι πελατειακές σχέσεις και η διαφθορά έχουν υπάρξει η πληγή της ελληνικής πολιτικής από την πτώση της χούντας το 1974. Ο κ. Τσίπρας μοιάζει πολύ συχνά να υπονοεί πως το μόνο που θέλει η άκρα αριστερά είναι με τη σειρά της να ανακατανείμει τα λάφυρα της εξουσίας.
Στην άλλη πλευρά, η γερμανίδα Άγκελα Μέρκελ δεν είναι ο κακός του παραμυθιού όπως υποδηλώνει ο λαϊκιστικός και όλο και πιο δημοφιλής μύθος. Η καγκελάριος έχει δίκιο όταν λέει πως η ευρωζώνη μπορεί να επιβιώσει μακροπρόθεσμα, μόνο εάν οι αδύναμες οικονομίες βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους και θέσουν υπό έλεγχο τα χρέη και τα ελλείμματά τους.
Αυτό που ενοχλεί είναι ο μοραλιστικός τόνος του Βερολίνου. Αυτό που απογοητεύει βαθιά είναι η ψυχαναγκαστική εξάρτιση της καγκελάριου από τις βραχυπρόθεσμες εναλλαγές της κοινής γνώμης στη χώρα της. Η κ. Μέρκελ είναι η πιο ισχυρή πολιτικός της Ευρώπης, εσωτερικά, δεν έχει αντιπάλους άξιους λόγου. Έχει το περιθώριο να εκμεταλλευτεί τη σιγουριά που δίνουν τρεις συνεχόμενες εκλογικές νίκες. Μερικές φορές οι ηγέτες είναι που πρέπει να διαμορφώνουν το πολιτικό κλίμα. Θα πρέπει να δει το παράδειγμα του Helmut Kohl, του προκατόχου του προκατόχου της.
Αντ’ αυτού, συνδυάζει τον τακτικό πραγματισμό με τη στρατηγική μυωπία. Η κ. Μέρκελ έχει επαναλάβει αρκετές φορές πως η αποτυχία του ευρώ θα έθετε υπό αμφισβήτηση ολόκληρη τη δομή της μεταπολεμικής Ευρώπης. Δεδομένης της ένοπλης εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της αυξανόμενης παρέμβασής της αλλού στην Ευρώπη, αυτή θα μπορούσε να είναι μια συμφορά πέρα από κάθε φαντασία. Συνεπώς, ναι, το ευρώ έχει μέλλον μόνον εάν οι αδύναμες κυβερνήσεις διορθώσουν τα οικονομικά τους, όμως με την υπερβολική πίεση, ίσως και να μη μείνει τελικά νόμισμα για να σωθεί.
Η Ελλάδα δε θα πρέπει να μείνει «ατιμώρητη», όμως το μάθημα που προκύπτει από τα χρόνια μετά την κρίση είναι πως οι κυβερνήσεις έχουν συγκεκριμένα περιθώρια στη μείωση των προϋπολογισμών και στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, όταν οι οικονομίες συρρικνώνονται και το βιοτικό επίπεδο είναι σε ελεύθερη πτώση.
Η ανάπτυξη μέσω της λιτότητας πάντα ήταν ένα απατηλό σχέδιο. Τώρα οι λαϊκιστές απειλούν να κάνουν αδύνατο για τους οφειλέτες να ξεκινήσουν έστω βαθμιαίο δημοσιονομική συμμάζεμα. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα ενθαρρύνει και την άκρα δεξιά μαζί με την άκρα αριστερά, το ξενοφοβικό National Front της Γαλλίας μαζί με το αριστερό Podemos της Ισπανίας. Τι θα πει η κ. Μέρκελ αν η αναγκαστική λιτότητα και η οικονομική πτώση στείλει τη Μαρίν Λε Πεν στο παλάτι των Ηλυσίων; Το ευρώ εξαρτάται και από την πολιτική συμφωνία εκτός από την δημοσιονομική πειθαρχία.
Από την πλευρά της, η Ελλάδα θα πρέπει να αποφασίσει για το μέλλον της. Θέλει να αποτελεί μια σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατία ή προτιμά να επιστρέψει στα Βαλκάνια ως ένας ακόμη πελάτης της Ρωσίας του Βλαντίμιρ Πούτιν; Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρη η θέση του ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα, αν και η σχέση του με το Κρεμλίνο δεν είναι ενθαρρυντική.
Ο υπολογισμός για την εγγύηση ενός μέλλοντος για το ευρώ δεν έχει αλλάξει από το ξεκίνημα της κρίσης: περισσότερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις υπέρ της ανάπτυξης, σε χώρες με χρέος, σε αντάλλαγμα για κάμποση δημοσιονομική χαλάρωση από τη Γερμανία και άλλους. Όσο για το ποιος θα πρέπει να ξεκινήσει πρώτος, η απάντηση είναι πολύ εύκολη: κι οι δύο.
http://www.sofokleous10.gr/top-story/297959-%CE%B7-%CF%83%CF%8D%CE%B3%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B7-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%AF-%CE%BD%CE%B1-%CE%B2%CF%85%CE%B8%CE%AF%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E