Τι είπε ο υπουργός κ. Χατζηδάκης, στην Βουλή στη συζήτηση για την ψήφιση του νομοσχεδίου (23/7/2013):
ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΩΣΤΗ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ «ΚΑΝΟΝΕΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ»
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Συζητούμε σήμερα ένα νομοσχέδιο που στις περισσότερές του διατάξεις κρίθηκε πολύ θετικά από σχεδόν όλες τις πτέρυγες της Βουλής.
Όπως ήδη αναδείχθηκε στην Επιτροπή, καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα θεμάτων που αφορούν τη λειτουργία της αγοράς και επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα του πολίτη, πέρα από τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές, που κυριάρχησε στο δημόσιο διάλογο.
Το παρόν νομοσχέδιο παίρνει τη θέση ενός αναχρονιστικού και ασφυκτικού πλαισίου για τη λειτουργία της αγοράς, που υπάκουε στη λογική μιας άλλης εποχής, του Αγορανομικού Κώδικα.
Κεντρικοί άξονες του νομοσχεδίου που συζητούμε είναι η ελευθερία στη λειτουργία της αγοράς και του ανταγωνισμού, η ενημέρωση, η ασφάλεια του καταναλωτή και η ένταση των ελέγχων.
Με τις ρυθμίσεις που θεσπίζονται, περισσότερες επιχειρήσεις θα μπορούν να πωλούν περισσότερα προϊόντα σε περισσότερα σημεία, ώστε να διευρύνονται οι επιλογές του καταναλωτή και να λειτουργεί ο ανταγωνισμός.
Αναγκαίο στοιχείο για να λειτουργήσουν οι αρχές αυτές, είναι η ένταση των ελέγχων με ένα ορθολογικό σύστημα κυρώσεων και διαδικασιών. Στο πλαίσιο αυτό:
Γίνονται αυστηρότερες οι κυρώσεις, ιδίως σε ό,τι αφορά στην ασφάλεια των τροφίμων: Φέρνω σαν παράδειγμα τη διάταξη για τη διακίνηση μη ασφαλών για κατανάλωση τροφίμων, παράβαση για την οποία προβλέπεται φυλάκιση έξι μηνών.
– καταργείται η δυνατότητα της επιτόπου επιβολής προστίμου, ώστε να περιοριστούν οι δυνατότητες αθέμιτης συναλλαγής
– καταργείται, επίσης, η διακριτική ευχέρεια του ελεγκτικού οργάνου να επιβάλει κυρώσεις εντός πλαισίου «από…έως». Κάθε κύρωση προσδιορίζεται επακριβώς και αντιστοιχείται με συγκεκριμένη παράβαση. Οι διαδικασίες ελέγχου γίνονται πλέον ενιαίες και σαφείς, ώστε και να εφαρμόζονται ευκολότερα και ο έμπορος να «παίρνει το μήνυμα».
Πέραν του παραπάνω γενικού πλαισίου, κάνουμε και συγκεκριμένες παρεμβάσεις στο χώρο των καυσίμων, που λίγο συζητήθηκαν στην Επιτροπή, γιατί εκτός των άλλων υπήρχε ως προς αυτές ευρεία συναίνεση:
Εκτός από τις βαριές κυρώσεις για τις πειραγμένες αντλίες, με συγκεκριμένα πρόστιμα, εξάμηνη φυλάκιση και αναστολή λειτουργίας επί υποτροπής απαγορεύουμε να δημιουργηθεί πρατήριο στον ίδιο χώρο ή από συγγενείς του πρατηριούχου μέχρι δεύτερου βαθμού. Γνωρίζετε ότι μέχρι τώρα είχαμε παράκαμψη της νομοθεσίας, με πρόσωπα τα οποία στην πραγματικότητα συνέχιζαν για λογαριασμό εκείνου που κατηγορείτο, τις δραστηριότητές του.
Εισάγουμε τους ελέγχους με το λεγόμενο «μυστικό αυτοκίνητο», αυτοκίνητο συμβατικό, χωρίς διακριτικά του Υπουργείου το οποίο θα είναι εφοδιασμένο με κατάλληλους μηχανισμούς ώστε να διαπιστώνεται εάν ο πρατηριούχος κλέβει, παραδίδοντας μικρότερη ποσότητα καυσίμου από αυτήν που αναγράφεται στην αντλία και πληρώνει ο καταναλωτής. Και αν διαπιστωθεί ότι κλέβει, αμέσως να επεμβαίνουν τα ελεγκτικά όργανα, εκείνη την ώρα.
Θεσπίζουμε υποχρεωτικά τις γραπτές συμβάσεις μεταξύ των εταιρειών εμπορίας και των πρατηριούχων, με ελάχιστο υποχρεωτικό περιεχόμενο εκ του νόμου, ώστε να προκύπτει πόσο πούλησε η εταιρεία, πόσο αγόρασε ο πρατηριούχος, ποιο είναι το περιθώριο κέρδους, και ρυθμίζουμε τις σχέσεις αποκλειστικής προμήθειας μεταξύ πρατηριούχων και εταιρειών εμπορίας, ώστε να υπάρχει διαφάνεια.
Τέλος, θεσμοθετούμε την υποχρέωση για ηλεκτρονικά συστήματα εισροών εκροών σε όλα τα σημεία της αλυσίδας των καυσίμων, ακόμα και σε αυτά που δεν είχαν καλυφθεί μέχρι τώρα όπως οι ελεύθερες εγκαταστάσεις εταιριών εμπορίας και διυλιστηρίων, οι εγκαταστάσεις πωλητών πετρελαίου θέρμανσης κλπ.
Επιπλέον, στο πλαίσιο των διατάξεων για τις εκπτώσεις και τις προσφορές καθιερώνουμε τέσσερις περιόδους εκπτώσεων. Δηλαδή, εκτός από τις τακτικές εκπτώσεις του Ιανουαρίου και του Ιουλίου, ορίζουμε ότι εκπτώσεις θα γίνονται δύο ακόμα δεκαήμερα, το Μάιο και το Νοέμβριο. Επομένως, δίνουμε τη δυνατότητα για δύο ακόμα περιόδους το χρόνο στους καταναλωτές να ψωνίζουν φθηνότερα.
Τέλος, έρχομαι και στο ζήτημα των Κυριακών.
Μετά από διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, μετά την πάροδο αρκετών μηνών, φέρνουμε μια ρύθμιση, η οποία επιτρέπει –προαιρετικά- το άνοιγμα όλων των καταστημάτων για επτά Κυριακές το χρόνο Χριστούγεννα, Πάσχα και στις τέσσερις εκπτωτικές περιόδους.
Επιπλέον αυτών, η ρύθμιση δίνει τη δυνατότητα μέσα σε μια προθεσμία τριών μηνών, να ορίσουν οι κατά τόπους Αντιπεριφερειάρχες (στο επίπεδο του παλαιού νομού δηλαδή) πάλι σε προαιρετική βάση- το άνοιγμα των εμπορικών καταστημάτων μέχρι 250 τ.μ. και δεν ανήκουν σε εμπορικά κέντρα, αλυσίδες, εκπτωτικά χωριά και άλλες Κυριακές του χρόνου. Εάν ο Αντιπεριφερειάρχης δεν ασκήσει αυτή του την ευχέρεια εντός των τριών μηνών, η ρύθμιση προβλέπει ότι θα υπάρχουν αντίστοιχες κυρώσεις.
Πρόκειται για μια ρύθμιση που σέβεται τις τοπικές ιδιαιτερότητες, είναι ευέλικτη γιατί είναι προαιρετική, και ακολουθεί την τάση απελευθέρωσης που καταγράφεται σε όλη την Ευρώπη.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, το 1999 τα καταστήματα τις Κυριακές ήταν περίπου στις μισές χώρες κλειστά και στις μισές ανοιχτά. Το 2011 έχουν μείνει 5 χώρες εκτός από την Ελλάδα, μεταξύ των 47 ευρωπαϊκών χωρών, που έχουν την απόλυτη απαγόρευση. Δηλαδή η Σουηδία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Αυστρία και η Ελβετία αλλά όλες οι ανταγωνίστριες χώρες απέναντι στην Ελλάδα έχουν ανοίξει.
Επιπλέον, διευρύνει η ρύθμιση τις επιλογές των καταναλωτών, μια κατηγορία που νομίζω ότι ξεχνάμε ενίοτε. Δεν πρέπει να μας νοιάζει πώς ο καθένας και η καθεμία από εμάς θα έχει περισσότερες δυνατότητες για να ψωνίζει, να αγοράζει προϊόντα ή υπηρεσίες; Όλα σε αυτόν τον τόπο θα πρέπει να απαγορεύονται, εκτός αν επιτρέπονται ρητώς;
Όσον αφορά τον τουρισμό, το 20% του εισοδήματός μας είναι συνδεδεμένο με τον τουρισμό. Μιλούσα πρόσφατα με επιχειρηματίες της κρουαζιέρας και έδειχναν έκπληξη που όταν πιάνουν λιμάνι στον Πειραιά, Κυριακή, τα καταστήματα είναι κλειστά. Στην Έκθεση Θεσσαλονίκης, όταν συμβαίνει αυτό το μεγάλο εμπορικό γεγονός, τα καταστήματα της πόλης είναι κλειστά. Πού θα συνέβαινε αυτό και δεν θα προκαλούσε έκπληξη;
Με τη ρύθμιση που φέρνουμε, δίνουμε προτεραιότητα στα μικρά καταστήματα, διότι λέμε να είναι όλοι ανοιχτοί 7 Κυριακές και τις υπόλοιπες Κυριακές και αν το θέλουν φυσικά και αποφασιστεί σε περιφερειακό επίπεδο, μόνο τα μικρά καταστήματα. Το κάνουμε για να δώσουμε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα ή για να αντιμετωπίσουμε το ανταγωνιστικό μειονέκτημα που έχουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, των οποίων η ανάκαμψη στηρίζει και την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Όλα αυτά που λέμε εμείς δεν τα υποστηρίζουμε μόνο εμείς. Πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, με τον οποίο συνεργαζόμαστε για μια ευρύτερη παρέμβαση ως προς τον ανταγωνισμό, λέει ότι η απελευθέρωση τείνει είτε να αυξήσει είτε στη χειρότερη περίπτωση, να αφήσει την πραγματική δαπάνη αμετάβλητη. Άρα, είτε ο τζίρος μένει σταθερός ή πάντως αυξάνεται. Σε καμία περίπτωση δεν μειώνεται και δεν πλήττεται η αγορά. Προχωρώντας, αναφέρει ότι ο καταναλωτής ζημιώνεται από την υπάρχουσα νομοθεσία για τις Κυριακές στην Ελλάδα, ζημιά 309 εκατομμυρίων ευρώ περίπου το χρόνο. Αναφέρει, επίσης, ότι η απελευθέρωση στην υπόλοιπη Ευρώπη αυξάνει την απασχόληση σε όλους τους τομείς κατά 7% κατά μέσο όρο.
Όπως είχα δηλώσει σε ανύποπτο χρόνο για τη ρύθμιση των Κυριακών, δεν είμαστε δογματικοί. Φέραμε τη ρύθμιση στη Βουλή για να συζητηθεί και να τη διαμορφώσουμε από κοινού. Στο πλαίσιο της συζήτησης αυτής:
– Διευρύναμε την προθεσμία των δύο μηνών που θα έχει στη διάθεσή του ο Αντιπεριφερειάρχης σε τρεις μήνες και προβλέψαμε ότι η μη τήρηση της προθεσμίας αυτής θα επιφέρει κυρώσεις.
– Διευκρινίσαμε ότι κατά την απόφασή του θα πρέπει να λάβει υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες, ώστε να αιτιολογεί την απόφασή του.
– Προσθέσαμε ρητώς τη δυνατότητα αναθεώρησης της απόφασης αυτής, προβλέποντας ετήσια αναθεώρηση, ώστε να μπορούν να έχουν βγει κάποια συμπεράσματα από τη δοκιμή της ρύθμισης στην πράξη.
– Προβλέψαμε ειδικώς το ωράριο για τις Κυριακές, από 11 πμ έως 8 μμ, λαμβάνοντας υπόψη τις θρησκευτικές ανάγκες.
– Τέλος, αν και η ρύθμιση είναι απολύτως ευέλικτη, καθώς δεν είναι υποχρεωτική στην εφαρμογή της – πουθενά – δώσαμε διευρυμένη δυνατότητα στον Αντιπεριφερειάρχη να ρυθμίσει τα της Περιφερειακής Ενότητάς του τόσο ως προς τις Κυριακές, όσο και ως προς τις περιοχές.
– Σημειώνω δε και από αυτό το βήμα, επειδή τέθηκε το θέμα των τουριστικών περιοχών, ότι δεν θίγουμε την υφιστάμενη ειδική νομοθεσία, η οποία επιτρέπει διευρυμένο ωράριο στις περιοχές αυτές, σύμφωνα με διαδικασία που εφαρμοζόταν και εξακολουθεί να εφαρμόζεται. Για να είναι απολύτως ξεκάθαρο, πάντως, περιλαμβάνουμε ρητή πρόβλεψη στο νόμο.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης της ρύθμισης παρουσιάστηκαν από διάφορες πλευρές μια σειρά από απόψεις που παραποιούν την πραγματικότητα. Ωστόσο, όπως έλεγε ο Μιτεράν, «τα γεγονότα είναι ξεροκέφαλα».
– Ακούστηκε ότι οι πολίτες είναι εναντίον. Όλες οι δημοσκοπήσεις που έχουν δημοσιευτεί μέχρι τώρα δείχνουν ότι οι πολίτες σε ποσοστά πάνω από 50% τάσσονται υπέρ του μέτρου και γιατί όχι άλλωστε, αφού τους δίνει περισσότερες επιλογές.
-Ότι το σημερινό σύστημα είναι μια χαρά. Στην πραγματικότητα το ανεχόμαστε και είναι τουλάχιστον παράτυπο. Οτιδήποτε βλέπουμε το καλοκαίρι στις τουριστικές περιοχές το έχει επιβάλει η πραγματικότητα και όχι ο νόμος.
-Ότι οι εργαζόμενοι θα υποστούν ζημιά. Οι εργαζόμενοι δουλεύουν με υπερωριακό καθεστώς και άλλες μέρες της εβδομάδος, όπως και κάθε Σάββατο απόγευμα. Ενδεχομένως να μην είναι επαρκές το πλαίσιο των ελέγχων, αλλά αυτό είναι λόγος να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα του συστήματος ελέγχου, όχι να κάνουμε την ελληνική οικονομία ακόμα λιγότερο ανταγωνιστική απέναντι στην οικονομία της Κύπρου, της Ιταλίας, της Ισπανίας και μάλιστα ενώ υπάρχει η δυνατότητα να κλείνουν τις Δευτέρες, όταν διαπιστωμένα δεν υπάρχει κίνηση.
-Ότι η μελέτη του ΟΟΣΑ για τις συνέπειες της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές δεν υπάρχει. Επιβεβαιώσαμε και στους συναδέλφους την ύπαρξή της, καθώς και ότι καταγράφει την ευρωπαϊκή τάση για απελευθέρωση της λειτουργίας τις Κυριακές, αλλά και ότι εκτιμά τόσο αύξηση των θέσεων εργασίας, όσο και όφελος για τον καταναλωτή από την αύξηση του τζίρου και την πτώση των τιμών.
-Ότι η Κυριακή είναι αργία και δεν πρέπει τα μαγαζιά να λειτουργούν την ώρα που έχουμε εκκλησία. Τις Κυριακές εργάζονται ήδη πλειάδα επαγγελματιών και καταστημάτων (π.χ. ζαχαροπλαστεία, ανθοπωλεία, ταξί, περίπτερα). Ρητώς προβλέπεται, πάντως, ότι τα καταστήματα θα ανοίγουν –προαιρετικά πάντα- από τις 11 το πρωί και μετά.
–Ότι δεν υπάρχει λόγος να ανοίξουν τα καταστήματα γιατί έχουν μειωθεί τα εισοδήματα και δεν υπάρχει τζίρος. Στην Ελλάδα θα έχουμε εφέτος 17 εκατομμύρια ξένους τουρίστες, τους οποίους θα πρέπει να διευκολύνουμε να κάνουν τα ψώνια τους, όπως τους διευκολύνουν οι ανταγωνιστές μας Ιταλοί, Ισπανοί, Πορτογάλοι, Κύπριοι, κ.α. και να μη χάσουμε την ευκαιρία να κινηθεί η αγορά. Εν τέλει, αν δεν υπάρχει τζίρος τα καταστήματα δεν θα ανοίξουν ή, αν ανοίξουν, θα κλείσουν σε μια-δύο Κυριακές, γιατί δεν θα έχουν πελάτες.
-Ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας θα ακυρώσει τη ρύθμιση, επειδή υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση ανάμεσα στα μικρά και μεγάλα καταστήματα. Το προτιμησιακό καθεστώς υπέρ των μικρών επιχειρήσεων, ισχύει και σε άλλες χώρες της ΕΕ χωρίς να έχει ακυρωθεί. Εν πάση περιπτώσει, αν υπάρξει τέτοια απόφαση, θα επανανομοθετήσουμε έχοντας πάντοτε ως πρώτη προτεραιότητα το συμφέρον των μικρών.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Δεν πρόκειται για «ιδεολογική εμμονή», όπως αναφέρθηκε σε κάποια στιγμή στην Επιτροπή.Πρόκειται για μια ρύθμιση που ακολουθεί την τάση που καταγράφεται σε όλη την Ευρώπη και ιδιαίτερα στον τουριστικό Νότο, για μια ρύθμιση που δίνει περισσότερες επιλογές στον καταναλωτή και που είναι προαιρετική, άρα απολύτως ευέλικτη, ώστε να χρησιμοποιηθεί εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη».