Γιώργος Π. Τριανταφυλλόπουλος
Οι αυξήσεις των μισθών σε παγκόσμιο επίπεδο εξαρτώνται σε σημαντικότατο βαθμό από τις αυξήσεις των μισθών στην Κίνα. Η παγκόσμια ανάπτυξη σε τελική ανάλυση εξαρτάται από τη μεταβολή των μισθών στην Κίνα. Αν τα παραπάνω συνδυαστούν με την βαθειά κρίση που διέρχονται οι αναπτυγμένες χώρες τότε οι δυνατότητες σημαντικής επέκτασης του μεριδίου των παγκόσμιων αγορών αγαθών που κατέχει η Κίνα δύσκολα θα αυξηθούν.
Κίνα. Η μακρινή, μεγάλη και πολυάνθρωπη χώρα της Ανατολής. Η χώρα που κατέκλυσε, κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, την παγκόσμια αγορά με τα βιομηχανικά αγαθά της. Μια χώρα με ένα ιδιότυπο, τουλάχιστον, πολιτικό καθεστώς. Εκεί σταματούν οι γνώσεις των περισσότερων για την Κίνα. Η Κίνα όμως είναι και μία χώρα που κατοικείται από ένα λαό με χιλιετίες ιστορίας. Από ένα λαό που είναι δημιουργός και φορέας ενός πανάρχαιου πολιτισμού. Η Κίνα όμως, όπως και κάθε χώρα και ιδιαίτερα αυτές με τις βαθιές ιστορικές ρίζες, είναι κάτι πολύ περισσότερο από τα παραπάνω. Και φυσικά δεν είναι μόνο η οικονομία της. Μια όμως και σε τούτο το μπλογκ, κυρίως λόγω της πολιτικής συγκυρίας, ασχολούμαστε με οικονομικά κυρίως θέματα θα προσπαθήσουμε στα παρακάτω να αποτυπώσουμε τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της κινέζικης οικονομίας. Πριν προχωρήσουμε όμως στην παράθεση των οικονομικών δεδομένων ας δούμε πολύ περιληπτικά ποιες ήσαν εκείνες οι μεταβολές στο πολιτικό πεδίο που οδήγησαν στονα γίνει η Κίνα ο μεγαλύτερος παραγωγός βιομηχανικών αγαθών στον κόσμο.
Όλα κι εδώ ξεκίνησαν κατά το τέλος της δεκαετίας του 1970. Καθώς ο καπιταλισμός στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες έμπαινε σε κρίση και οι χώρες της Κομεκόν εμφάνιζαν όλο και βαθύτερα σημάδια κρίσης, στασιμότητας ή και υποχώρησης των οικονομικών δεικτών και ιδιαίτερα της παραγωγής αγαθών. Τα ίδια φαινόμενα παρατηρούνταν και στην Κίνα. Η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας άρχισε να παίρνει τότε κάποιες αποφάσεις για μεταστροφή του οικονομικού συστήματος που είχε επικρατήσει επί Μάο. Οι μεταρρυθμίσεις ξεκίνησαν με τους Li Xiannian και Deng Xiaoping στη δεκαετία του ’80. Από το 1978 ήδη η Κίνα άρχισε να κάνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την οικονομία της.
Καθώς η κινέζικη αγροτική οικονομία έδειχνε πως κάτω από το καθεστώς λειτουργίας της δεν μπορούσε να αποδώσει τα αναμενόμενα και να προσφέρει,
τουλάχιστον, διατροφική επάρκεια μια σειρά από μεταβολές άρχισαν στον τρόπο οργάνωσης της αγροτικής παραγωγής. Αρχίζοντας από τις φτωχές ορεινές περιοχές της Anhui και στη συνέχεια επεκτεινόμενες σε όλη τη χώρα οι αγροτικές κοινότητες αντικαταστάθηκαν με ένα πολύπλοκο σύστημα μισθώσεων που επανέφερε τελικά την αγροτική παραγωγή στο επίπεδο νοικοκυριού ενώ η ιδιοκτησία της γης παρέμεινε συλλογική. Τα αγροτικά νοικοκυριά, στη μισθωμένη για ορισμένο χρόνο γη, ήσαν υποχρεωμένα να παραδίδουν ένα μέρος της παραγωγής, ιδιαίτερα σιτηρών, στην συλλογική παραγωγική μονάδα και το περίσσευμα μπορούσαν να τοδιαθέσουν είτε στο κράτος στις τιμές που καθόριζε είτε στη αναπτυσσόμενη ελεύθερη αγορά.
Είχαν επίσης το δικαίωμα να αποκομίσουν κέρδη από τη διάθεση των αγαθών τους στην αγορά. Μέσα σε μια δεκαετία, η παραγωγή σιτηρών είχε αυξηθεί κατά περίπου 30%, ενώ η παραγωγή του βαμβακιού, ζαχαροκάλαμου, καπνού και φρούτων είχε διπλασιαστεί. Επιτράπηκε επίσης, μετά το 1978, η λειτουργία μικρών, οικογενειακών κυρίως, καταστημάτων με μέγιστο αριθμό υπαλλήλων τους επτά.
Παράλληλα με τα παραπάνω μια σειρά σημαντικών αποφάσεων ελήφθησαν για την ανάπτυξη της βιομηχανίας η οποία βρισκόταν σε σημαντική υστέρηση. Οι αποφάσεις αυτές επέτρεπαν τις άμεσες ξένες επενδύσεις σε πολλές μικρές «ειδικές οικονομικές ζώνες» κατά μήκος της ακτής. Στις αρχές του 1980 ελήφθησαν νέα μέτρα για την αύξηση του αριθμού και τη διεύρυνση των τομέων που θα μπορούσαν να δεχθούν ξένες επενδύσεις. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν 14 παράκτιες πόλεις και τρεις παράκτιες περιοχές να κηρυχτούν «ανοικτές περιοχές» για τις ξένες επενδύσεις. Οι επιχειρήσεις που εγκαθίστανται στις ΕΟΖ πρέπει να έχουν κάποια συγκεκριμέναχαρακτηριστικά:
1. Τα κεφάλαια για τη δημιουργία των επιχειρήσεων προέρχονται από άμεσες ξένες επενδύσεις. Μπορούν επίσης να ιδρυθούν και μεικτές επιχειρήσεις με κεφάλαια τόσο από την Κίνα όσο και από το εξωτερικό.
2. Τα παραγόμενα στις ζώνες αυτές προϊόντα έχουν κυρίως εξαγωγικό προορισμό.
3. Το σύνολο των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων αυτών ακολουθούν τους
κανόνες της λεγόμενης «ελεύθερης αγοράς».
Οι επιχειρήσεις που εγκαθίστανται στις ΕΟΖ υπόκεινται σε ειδικό φορολογικό καθεστώς και ελευθερία στις διεθνείς εμπορικές δραστηριότητές τους. Στον επόμενο χάρτη βλέπουμε τις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες στην Κίνα.
http://aristeroblog.gr/node/1921