Πως η δική σου στάση, συμπεριφορά, εργασία, ποιότητα, ακεραιότητα, μπορεί να συμβάλει, έστω και κατά ένα μικρό λιθαράκι, προκειμένου να ορθοποδήσει και πάλι η αξιοπρέπεια της χώρας μας.
Εθνικό είναι να ξαναβρούμε έναν θετικό ατομικισμό να προτάξουμε. Να σταματήσει να κρύβεται το Εγώ πίσω από το Εμείς προκειμένου να απαλλαχθεί από το βάρος της ευθύνης. Ουσιαστικά εθνικό είναι να πάρει ο καθένας πάνω του την υπόθεση της Ελλάδας.
Η Ελλάδα είμαστε εμείς, ο καθένας ξεχωριστά με τις πράξεις του.”
Αυτό το απόσπασμα βρήκα πρόσφατα σε σημειώσεις που κρατούσα από αγαπημένα διαβάσματα.
Κι επειδή Ελλάδα είμαστε όλοι μας και η δική μας ατομική και συλλογική δράση καθορίζει την ατομική και συλλογική πορεία μας, συνεχίζουμε μιλώντας για τη δεύτερη μέρα της κατάληψης.
Για την 15η Νοεμβρίου 1973 μιλάει ο άνθρωπος “που ορίστηκε τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου να απαθανατίσει τους χώρους του Πολυτεχνείου μετά την εισβολή του τανκ και την αποχώρηση των φοιτητών. Η αποστολή του ήταν ενταγμένη στο πλαίσιο της χουντικής προπαγάνδας: έπρεπε να δείξει με το φακό του πόσο “ασχημονούσαν” οι φοιτητές, εκείνοι που είχαν την απρονοησία και το θράσος να μένουν ελεύθεροι σε μέρες τυραννίας”. Αυτά διαβάζαμε στο περιοδικό ΜΕΤΡΟ, το Δεκέμβρη του 2004.
Και ιδού ορισμένα αποσπάσματα της διήγησής του:
“. Το 1973 υπήρχαν εντάσεις. Το Φεβρουάριο οι φοιτητές της Νομικής κάνουν το πρώτο βήμα και το Νοέμβριο έρχεται η στιγμή που η ιστορία αρχίζει να γράφεται από την αρχή, σημαδεύοντας το επερχόμενο τέλος της σκληρής επταετίας της χούντας.
Τα σημάδια κι οι πληροφορίες που είχαμε στο πρώτο δεκαήμερο του Νοέμβρη έδειχναν ότι κάτι σημαντικό ετοιμαζόταν από τους φοιτητές των διάφορων σχολών. Έβλεπα τους αξιωματικούς σε συνεχείς συσκέψεις με τα χαρακτηριστικά στα πρόσωπά τους τεντωμένα και τα νεύρα στα όρια.
Από τις 13 του μηνός οι συγκεντρώσεις που γίνονταν στην Αθήνα πύκνωναν συνεχώς από ανθρώπους που δήλωναν αντίθετοι με το καθεστώς. Αυτά τα έβλεπα γιατί καθημερινά πήγαινα – είτε με τζιπ είτε με τα πόδια και πάντα συνοδευόμενος από έναν λοχία του 2ου Επιτελικού Γραφείου – στο τότε υπουργείο Προεδρίας, στην οδό Ζαλοκώστα. Από εκεί έπαιρνα τις μεταφράσεις του ξένου Τύπου, από τις οποίες έβρισκα τα άρθρα που αναφέρονταν στην Ελλάδα και τη δικτατορία, υπέρ και κατά – τα περισσότερα ήταν κατά. Στην Πανεπιστημίου, την Ομόνοια, την Αθηνάς και τη γύρω περιοχή – γιατί κάναμε και “βόλτα” – έβλεπα πολλές φορές συγκρούσεις αστυνομικών με διαδηλωτές κι αρκετές συλλήψεις πολιτών.
Στις 14 η πρώτη μεγάλη συγκέντρωση – πορεία φοιτητών και πολιτών κατέληξε στην Ομόνοια και οι συγκρούσεις ήταν έντονες. Στο Πολυτεχνείο μόλις είχαν μπει οι πρώτοι διαδηλωτές. Στην υπηρεσία, ακούγοντας κομμάτια από τις συζητήσεις των “μεγάλων”, κατάλαβα πως πίστευαν ότι όλα αυτά θα έληγαν χωρίς μεγαλύτερο κόστος γι’ αυτούς. Η νύχτα πέρασε γρήγορα.
Το πρωί της 15ης πήγα κανονικά στη δουλειά. Ένιωσα τον εκνευρισμό όλων. Ο διευθυντής μού έδωσε εντολή να πάω, όπως πάντα, στο υπουργείο Προεδρίας με τα πόδια και για μια φορά μόνος μου, ενώ μου είπε μετά να κάνω “βόλτα” στο κέντρο της Αθήνας. Όταν γύρισα με ρώτησε πώς είδα την κατάσταση. Του απάντησα πως στα Χαυτεία η κατάσταση ήταν ανεξέλγκτη. Πάρα πολύς κόσμος, αμέτρητα συνθήματα κατά της χούντας και πολύ μεγάλη αποφασιστικότητα. Σε λίγο σχεδόν όλοι οι αξιωματικοί μπήκαν στην αίθουσα συσκέψεων, από όπου το μεσημέρι, όταν εμείς σχολάγαμε, δεν είχαν βγει ακόμα. .”
Αυτή ήταν – αποσπασματικά – η διήγηση του εντεταλμένου φωτογράφου. Θα συνεχίσουμε, αύριο και μεθαύριο, με κάποια αποσπάσματά της για τις 16 και για τις 17 Νοέμβρη.
Οι νέοι του 1973 ετοιμάζονταν για να ξεσηκώσουν συνειδήσεις. Γιατί ήταν άλλο να ξέρεις ότι φυλακίζονταν και εξορίζονταν αριστεροί – που κάποιοι τους χρέωναν λάθη και εκτροπές – και άλλο το καθεστώς να χτυπά τα παιδιά, τους νέους, την καρδιά και την ψυχή του ελληνικού μέλλοντος.
Ένας από τους εκφωνητές του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου, τότε, ο Δημήτρης Παπαχρήστος, έλεγε αργότερα σε παιδιά, μέσα σε μια σχολική αίθουσα: “. Το 1967, όταν έγινε η δικτατορία κι ήμουν στην τάξη που είστε εσείς τώρα, πανηγυρίζαμε γιατί δεν κάναμε εκείνη την ημέρα μάθημα! Και σ’ ένα χρόνο άλλαξαν όλα! Μη φοβάστε! Θ’ αλλάξουν όλα! Από ανάγκη! Η προσωπική ανάγκη και η κοινωνική αναγκαιότητα θα κάνει και τον πιο άσχετο να βρεθεί στο πεζοδρόμιο και να παλέψει. Μην νομίζετε ότι εμείς τα ξέραμε όλα κι εσείς δεν ξέρετε. Κι εμείς τα μάθαμε κι εσείς θα τα μάθετε. Εμείς κάναμε τα δικά μας, εσείς θα κάνετε τα δικά σας, για τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα. Και το Πολυτεχνείο θα ‘ναι πάντα ένας καλός σταθμός ανεφοδιασμού .”
Και ακολουθεί ένα αφιέρωμα στο τραγούδι που αγαπούσαν [και αγαπούν;] οι έφηβοι, τα λυκειόπαιδα να τραγουδούν στον εορτασμό του “Πολυτεχνείου”.
Έτσι, λοιπόν, “. κι αυτοί που μας προδώσανε ανέραστοι να μείνουν. Κ.. δεν ξοφλήσαμε.. Τα όνειρα των εραστών δεν σβήνουν”.
Αντωνία Βαρθαλίτου
Για το blog των Λαμπράκηδων http://www.lamprakides.gr/blog