Νορβηγία και Τουρκία

Σε πολλές περιπτώσεις, όπως σε αυτήν της Κύπρου (Κρίση και εκβιασμός), της Ολλανδίας (Η Ολλανδική τραγωδία), της Ισπανίας (Η ισπανική απειλή) κλπ., η σελίδα μας πρόβλεψε σωστά το μέλλον – γεγονός που αποδείχθηκε και στην περίπτωση της Τουρκίας (Ο Τιτανικός του Βοσπόρου), η οικονομία της οποίας ήδη καταρρέει. Ενδεχομένως δε να συμβεί το ίδιο, με την πάροδο του χρόνου, όσον αφορά τις προετοιμασίες επιστροφής της Γερμανίας στο εθνικό της νόμισμα, την υπερχρέωση των Η.Π.Α., την υιοθέτηση της λιρέτας από την Ιταλία και όλα τα υπόλοιπα. 

 

Ειδικά όσον αφορά την Τουρκία, αρκεί να αναφέρουμε την πρόσφατη, τρομακτική υποτίμηση του νομίσματος της απέναντι στο δολάριο, στα επίπεδα του -15% από την αρχή του έτους (στα 2,07 από 1,80 περίπου – 1,75 το Μάιο), καθώς επίσης την πτώση του δείκτη του χρηματιστηρίου της κατά -30% από τα υψηλότερα έτους (Μάιος), για να κατανοήσουμε τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει – τα οποία θα επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο.

 

Μεταξύ άλλων, το επιτόκιο δανεισμού της Τουρκίας ξεπέρασε το 10% – είναι δηλαδή ήδη υψηλότερο από αυτό, με το οποίο θα δανειζόταν σήμερα από τις αγορές η Ελλάδα. Αναλυτικότερα τα εξής:

 

(α) Η ανάπτυξη της Τουρκίας στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στις κατασκευές και στα ακίνητα, όπου παρατηρήθηκε μία έξαρση άνευ προηγουμένου – εκ μέρους κυρίως των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών, οι οποίες είχαν στενές επαφές με την κυβέρνηση (κάτι ανάλογο συνέβη στο παρελθόν και στην Ελλάδα). Συχνά επρόκειτο για νέες εταιρείες, οι οποίες αναπτύχθηκαν με ραγδαίο ρυθμό, στηριζόμενες στις πολιτικές τους διασυνδέσεις.

 

Επειδή όμως χρηματοδοτούνταν με τα πολύ φθηνά ομόλογα δολαρίου, ενώ πουλούσαν τα προϊόντα τους σε τουρκικές λίρες, η πτώση του νομίσματος απέναντι στο δολάριο έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στους ισολογισμούς τους – με αποτέλεσμα να απειλούνται με χρεοκοπία όταν, όπως προβλέπεται, σπάσει η φούσκα.

 

(β)  Η ανάπτυξη στηρίχθηκε ακόμη περισσότερο στην εσωτερική κατανάλωση, η οποία έχει πλέον περιοριστεί, λόγω της υπερχρέωσης των νοικοκυριών – κάτι που έχει προκληθεί από τα φθηνά δάνεια που παρείχαν στο παρελθόν οι τράπεζες, έναντι ελάχιστων εγγυήσεων (επίσης κάτι ανάλογο συνέβη στην Ελλάδα).

 

Επειδή τώρα τα δάνεια αυτά θα πρέπει να πληρωθούν, ενώ τα εισοδήματα «πριονίζονται» από το μεγάλο πληθωρισμό (9%), οι Τούρκοι μειώνουν την κατανάλωση τους για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν – παύοντας σταδιακά να δαπανούν περισσότερα από όσα κερδίζουν.   

 

(γ)  Το έτος 2011, περίπου το 20% του πληθυσμού της Τουρκίας ζούσε κάτω από τα ελάχιστα όρια διαβίωσης – σήμερα, ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί στο 35%. Από την άλλη πλευρά, ενώ το 2011 το 24% των Τούρκων θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως εύπορο, μόλις το 15% μπορεί να χαρακτηρισθεί ανάλογα το 2013.

 

(δ)  Η κατάσταση στις πόλεις έχει επιδεινωθεί σε μεγάλο βαθμό, συγκριτικά με το 2011 – αφού το 40% ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, όταν ο αριθμός αυτός, δύο χρόνια πριν, ήταν 18%.

 

Το 2011 το 45% των κατοίκων των πόλεων δυσκολευόταν να επιβιώσει – σήμερα το ποσοστό έχει αυξηθεί στο 59%. Προφανώς δε, οι τελευταίες διαδηλώσεις των Τούρκων στις πόλεις εναντίον της κυβέρνησης τους δεν οφειλόταν στην έλλειψη δημοκρατίας (ποτέ δεν είχαν απολαύσει κάτι ανάλογο), αλλά στη σημαντική επιδείνωση των οικονομικών τους.

 

(ε) Η κεντρική τράπεζα της χώρας ανακοίνωσε ότι, δεν θα αυξήσει το βασικό επιτόκιο από το 6,75% εάν ο πληθωρισμός δεν μειωθεί στο 6,2% – από περίπου 9% σήμερα. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι αγορές απέσυραν μαζικά κεφάλαια, οδηγώντας τη λίρα σε μία ακόμη πτώση – γεγονός αυτονόητο, αφού το πραγματικό επιτόκιο (βασικό πλην τον πληθωρισμό) είναι αρνητικό (-2,8%).

 

Στα πλαίσια αυτά, για να στηρίξει η κεντρική τράπεζα την ισοτιμία, έχει ήδη διαθέσει το 15% των συναλλαγματικών αποθεμάτων της (8 δις $) – χωρίς όμως να το επιτύχει.  

 

Ολοκληρώνοντας, ο πόλεμος που θέλουν να κάνουν οι αμερικανοί στη Συρία, πιθανότατα με στόχο να κρύψουν τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικονομία τους, θα βλάψει ακόμη περισσότερο την Τουρκία – όπως επίσης η συμπεριφορά της κυβέρνησης της απέναντι στους επενδυτές, οι οποίοι εγκαταλείπουν μαζικά τη χώρα.

 

Εάν δε στα παραπάνω προσθέσουμε τα συνεχή, τεράστια ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας, την επί πλέον επιβάρυνση του ισοζυγίου από την αύξηση της τιμής του πετρελαίου λόγω Συρίας (η Ινδία και το νόμισμα της είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης), τη γενικότερη απόσυρση των επενδυτικών κεφαλαίων από τις αναπτυσσόμενες αγορές (Ινδία, Ινδονησία, Μαλαισία, Βραζιλία κλπ.), την ελάχιστη δημόσια περιουσία που της έχει απομείνει μετά τη λεηλασία της από το ΔΝΤ κλπ., η κατάσταση της θα γίνει μάλλον εκρηκτική.  

 

Τέλος, όπως όλα δείχνουν, η χώρα που θα αποκομίσει τεράστια οφέλη από τον ανόητο και πανάκριβο πόλεμο που σχεδιάζουν να κάνουν οι Η.Π.Α. στη Συρία, θα είναι η Ρωσία – αφού θα αυξηθούν οι πωλήσεις όπλων εκ μέρους της, θα κερδίσει περισσότερα από την εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου, ενώ έχει πιθανότατα λάβει «παρασκηνιακά» σημαντικά ανταλλάγματα από τον αμερικανό πρόεδρο, για να παραμείνει ουδέτερη. Παράλληλα, θα δημιουργηθούν προβλήματα στον ενεργειακό αγωγό-ανταγωνιστή της Gazprom (Nabucco), τα οποία σίγουρα θα τον καθυστερήσουν.

 

Υστερόγραφο: Η Τουρκία έχει κάνει τα λάθη, τα οποία έκανε η Ελλάδα στο παρελθόν και την οδήγησαν στην οδυνηρή σημερινή θέση. Υπάρχουν όμως οι παρακάτω σημαντικές διαφορές, οι οποίες θα της δημιουργήσουν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα, εάν δεν αλλάξει άμεσα πορεία:

 

(α)  Δεν είναι μέλος της Ευρωζώνης, οπότε είναι εκτεθειμένη σε μεγάλες υποτιμήσεις του νομίσματος της, σε πληθωριστικές πιέσεις, καθώς επίσης σε μαζική απόσυρση χρημάτων από τους επενδυτές-τοκογλύφους. 

 

(β)  Είναι σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τις εισαγωγές πετρελαίου, οι τιμές του οποίου έχουν εκτοξευθεί στα ύψη – γεγονός που, σε συνάρτηση με την υποτίμηση του νομίσματος της, είναι καταστροφικό.

 

(γ)  Ευρίσκεται σε μία περιοχή με πολύ μεγαλύτερα γεωπολιτικά ρίσκα – ειδικά λόγω της κατάστασης στη Συρία. Τα ρίσκα αυτά απαιτούν αρκετά χρήματα, έτσι ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις αυξημένες δαπάνες.

 

(δ)  Έχει λεηλατηθεί στο παρελθόν από το ΔΝΤ, με αποτέλεσμα οι δημόσιες εταιρείες της να έχουν ξεπουληθεί, ενώ οι περισσότερες επιχειρήσεις της στον τομέα της παραγωγής να ανήκουν σε ξένους.

 

(ε)  Οι καταθέσεις των πολιτών της είναι πολύ χαμηλές – αφού είναι σχεδόν ίδιες με αυτές των Ελλήνων, παρά το ότι ο πληθυσμός της είναι περί τις οκτώ φορές μεγαλύτερος.

 

Εκτός από τις παραπάνω, υπάρχουν πολλές άλλες διαφορές με τη χώρα μας – όχι μόνο από οικονομικής πλευράς. Επομένως, η Τουρκία απειλείται από μεγαλύτερους κινδύνους – κάτι που φυσικά δεν μας ευχαριστεί, ενώ μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα και στην Ελλάδα.

 

Ελπίζουμε λοιπόν να καταφέρει να ξεφύγει έγκαιρα από την παγίδα, στην οποία οδηγείται – αν και δυστυχώς είναι πολύ δύσκολο, αφού ο πρωθυπουργός της φαίνεται να μην αναζητεί τα λάθη του αλλά ενόχους, στους οποίους να “φορτώσει” τις ευθύνες.

 

ΝΟΡΒΗΓΙΑ

 

Η Νορβηγία, μία από τις πλέον ασφαλείς χώρες του πλανήτη, κυρίως λόγω των αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου που διαθέτει, αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα – τα οποία πιθανότατα θα επιδεινωθούν. 

 

Οι «τριγμοί» στην παγκόσμια οικονομία, ιδιαίτερα η απρόβλεπτη, ενδεχομένως ανεύθυνη και εντελώς ασαφής πολιτική των κεντρικών τραπεζών της Δύσης (Η.Π.Α., ΕΕ και Ιαπωνίας), έχουν δημιουργήσει πολύ μεγάλα προβλήματα στις ασιατικές χώρες – με οδυνηρότερο ίσως τον «εισαγόμενο πληθωρισμό», ο οποίος έχει εκτοξεύσει στα ύψη ειδικά τις τιμές των τροφίμων (υποδαυλίζοντας επικίνδυνες κοινωνικές αναταραχές και εξεγέρσεις, με απρόβλεπτες συνέπειες). 

 

Με τους επενδυτές να αποσύρουν μαζικά τα χρήματα τους από τις αγορές, δεν είναι λίγοι αυτοί που φοβούνται μία αναβίωση της ασιατικής κρίσης του 1997/1998 – μίας κρίσης που επεκτάθηκε αμέσως μετά στη Ρωσία και στη Ν. Αμερική, προκαλώντας τεράστιες ζημίες στην παγκόσμια οικονομία.

 

Εν τούτοις, δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα μόνο οι ασιατικές χώρες – αλλά και η Σκανδιναβία, η οποία κατάφερε τα τελευταία χρόνια να αποφύγει τη «μόλυνση» της από την ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Όμως, από τις αρχές του 2013, η κατάσταση έχει αντιστραφεί – με τη Νορβηγία, το πλέον σίγουρο «λιμάνι» της, να απειλείται με ύφεση. 

 

Σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, η οικονομία της Νορβηγίας αναπτύχθηκε στο δεύτερο τρίμηνο του 2013 μόλις κατά 0,2% – όταν οι προβλέψεις της ανέφεραν 0,7%. Το μεγαλύτερο πρόβλημα δε είναι το νόμισμα της, το οποίο υποτιμήθηκε φέτος κατά 8% έναντι της σουηδικής κορώνας και 9,5% έναντι του ευρώ. Παράλληλα, οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν τον Ιούλιο κατά 3% συγκριτικά με τον αντίστοιχο μήνα του προηγουμένου έτους – υποδηλώνοντας σημαντική κλιμάκωση του πληθωρισμού.

 

Ένας από τους λόγους της μειωμένης ανάπτυξης της χώρας είναι ο περιορισμός της εσωτερικής κατανάλωσης – γεγονός που οφείλεται στην αύξηση των τιμών των ακινήτων, σε συνδυασμό με το πολύ υψηλό ιδιωτικό χρέος (κάτι ανάλογο με αυτό που συμβαίνει στη Σουηδία, στη Φιλανδία, η οποία ευρίσκεται ήδη σε ύφεση, στην Ολλανδία και αλλού). Η αγορά ακινήτων έχει πάψει πλέον να κινείται, ενώ τα χρέη των νοικοκυριών ευρίσκονται ήδη στο 200% των εισοδημάτων.

 

Ένας επόμενος λόγος είναι η αύξηση των επιτοκίων των ενυπόθηκων δανείων εκ μέρους των τραπεζών – οι οποίες αναγκάσθηκαν να το κάνουν, για να μπορέσουν να εκπληρώσουν την υποχρέωση τους για αύξηση των ιδίων κεφαλαίων, σύμφωνα με τις αυστηρές οδηγίες της κυβέρνησης.

 

Ολοκληρώνοντας η νορβηγική κορώνα, ένα από τα βασικότερα νομίσματα στις παγκόσμιες συναλλαγές, η ισοτιμία του οποίου αυξανόταν στο παρελθόν λόγω του ότι αποτελούσε ένα από τα «σίγουρα λιμάνια» των επενδυτών (όπως το ελβετικό φράγκο κλπ.), «βυθίστηκε» επίσης στη δίνη της κρίσης – όπως δυστυχώς πολλά άλλα «προικισμένα» νομίσματα, μεταξύ των οποίων αυτά που στηρίζονται στα ενεργειακά αποθέματα και στις πρώτες ύλες (δολάριο Αυστραλίας και Καναδά).

 

Τα συγκεκριμένα νομίσματα, ευρισκόμενα σε πλήρη σχεδόν εξάρτηση από το ρυθμό της παγκόσμιας ανάπτυξης και ειδικά της Κίνας, είναι επίσης αντιμέτωπα με πολύ μεγάλες πιέσεις το τελευταίο χρονικό διάστημα – αν και οι οικονομίες των χωρών τους (Αυστραλία, Καναδάς) δεν είναι τόσο «ευάλωτες», όσο οι υπόλοιπες.

 

Αναδημοσίευση από το Analyst  

http://www.casss.gr/PressCenter/Art

icles/2956.aspx