Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών μιλάει για τη διδασκαλία της Ποντιακής διαλέκτου

 

Α. Παυλίδης: Στις 8 και 9 Μαΐου του 2009, στο 5ο Πανελλήνιο Επιστημονικό μας Συνέδριο που έγινε στην Κατερίνη, με θέμα το παρόν και το μέλλον της ποντιακής διαλέκτου, δεσμευτήκαμε ως καθ’ ύλην αρμόδιοι, ότι θα καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια δια τη διάσωση της διαλέκτου, όσο είναι δυνατόν περισσότερο στο μέλλον. Στο συνέδριο αυτό κρίθηκε σωστό ότι η προσπάθεια  αυτή  θα είναι πιο αποτελεσματική με τη διδασκαλία της διαλέκτου, μέσω ενός εγχειριδίου επιστημονικά αξιόπιστου. Έτσι, μετά το συνέδριο συγκροτήθηκε 12μελής επιστημονική επιτροπή από μέλη μας και εργάστηκε για δύο χρόνια για να καταλήξει στην επίλυση των σημαντικών σχετικών ζητημάτων (επί μέρους ιδιώματα της διαλέκτου, γραμματική, περιεχόμενο, κείμενα, μεθοδολογία διδασκαλίας, κ. ά.) και να ορίσει το πλαίσιο συγγραφής του εγχειριδίου. Μετά την ολοκλήρωση των συζητήσεων, μέλη της επιτροπής άρχισαν τη συγγραφή των μαθημάτων. Όλη αυτή η προσπάθεια κράτησε 2,5 περίπου χρόνια. Το χειμώνα που μας πέρασε το εγχειρίδιο ήταν έτοιμο για το τυπογραφείο. Τελικά μετά από επτά (7) διορθώσεις, στις αρχές Αυγούστου του 2013, το εγχειρίδιο ήταν χειροπιαστή πραγματικότητα.

e-Pontos.gr: Πώς κατορθώσατε να εμπλέξετε το Υπουργείο Παιδείας σ’ αυτή την προσπάθεια;

Α. Παυλίδης: Το Φεβρουάριο του 2012 επισκεφτήκαμε τον τότε Αναπληρωτή Υπουργό Παιδείας κ. Αρβανιτόπουλο και του αναπτύξαμε τις σκέψεις και το όραμά μας για τη διάσωση της διαλέκτου, καταθέτοντάς του παράλληλα και ένα πρόγραμμα τριετούς διδασκαλίας της. Μας εξέφρασε τη βούλησή του να στηρίξει όλη την προσπάθεια και μας πρότεινε αυτό να γίνει μέσα από τα προγράμματα της δια βίου μάθησης του Υπουργείου Παιδείας. Επειδή μετά τις εκλογές δεν είχαμε κάτι συγκεκριμένο, ζητήσαμε και είχαμε τον Αύγουστο του 2012 νέα συνάντηση με τον, Υπουργό πλέον, κ. Αρβανιτόπουλο, που μας επιβεβαίωσε τη βούλησή του να στηρίξει την προσπάθεια, ορίζοντας παράλληλα και τους συμβούλους του, με τους οποίους θα είχαμε τη σχετική συνεργασία. Η συνεργασία αυτή ήταν συνεχής καθ’ όλη τη διάρκεια συγγραφής του εγχειριδίου. Το Φεβρουάριο του 2013 συναντήσαμε τον Υφυπουργό Παιδείας κ. Παπαθεοδώρου, ο οποίος στήριξε επίσης την προσπάθειά μας, δίνοντας εντολή στην αρμόδια Γενική Γραμματέα να επιλύσει όλα τα τεχνικά ζητήματα, προκειμένου να υλοποιηθεί το πρόγραμμα. Τελικά τον Ιούλιο του 2013 ο νέος Υφυπουργός κ. Κώστας Γκιουλέκας από την πρώτη στιγμή, όχι μόνο έδειξε θερμό ενδιαφέρον, αλλά μας διαβεβαίωσε ότι θα στηρίξει όλες τις προσπάθειές μας, πράγμα που έκανε έμπρακτα, με την υπογραφή της σχετικής απόφασης πριν από 2 εβδομάδες. Ήδη αυτή τη στιγμή όλα είναι έτοιμα και σε λίγες ημέρες το όραμά μας γίνεται πράξη: Σε είκοσι επτά Δήμους θα ξεκινήσει η διδασκαλία της ποντιακής, ενώ ξεκινούν παράλληλα για δεύτερη χρονιά τα 5 τμήματα που λειτούργησαν πέρυσι στο Δήμο Θεσσαλονίκης και την ίδια στιγμή θα ξεκινήσει και ένα εθελοντικό τμήμα από κάποια τοπική Ένωση Ποντίων. Ιδιαίτερα αυτή η τελευταία περίπτωση, όπου θα διδάσκουν εθελοντικά εκπαιδευτικοί, θα έχει τη στήριξή μας, γιατί τα αιτήματα είμαι πολλά και οι δυνατότητες προς το παρόν περιορισμένες. Πρέπει να σας πω δε ότι θερμό ενδιαφέρον έχουν επιδείξει και οι Πόντιοι της διασποράς, τους οποίους είμαστε αποφασισμένοι να στηρίξουμε κατά προτεραιότητα.

e-Pontos.gr: Μιλήστε μας για το πρόγραμμα. Πόσο θα διαρκεί, ποιοι και πως θα το παρακολουθούν, κ.ά.

Α. Παυλίδης: Θα διαρκεί τρία χρόνια. Κάθε χρόνο τα μαθήματα θα ξεκινούν τον Οκτώβριο και θα τελειώνουν το Μάιο. Κάθε εβδομάδα θα γίνονται δύο ώρες διδασκαλίας, 50 ώρες το χρόνο, δηλαδή 150 ώρες συνολικά για τα τρία χρόνια. Όλα αυτά βέβαια σε γενικές γραμμές, γιατί ανάλογα με τις τοπικές ιδιαιτερότητες οι ώρες θα αυξομειώνονται οριακά. Στα τμήματα δια βίου μάθησης των Δήμων, όπου θα γίνονται τα μαθήματα, θα εγγράφονται μέχρι 25 «μαθητές» ενήλικες, φυσικά χωρίς εξαιρέσεις.

e-Pontos.gr: Θα μπορεί να διδάσκει οποιοσδήποτε, αρκεί να γνωρίζει την ποντιακή;

Α. Παυλίδης: Όχι. Θα πρέπει να ισχύσουν τα σχετικά με τη δια βίου μάθηση του Υπουργείου Παιδείας. Συμφωνήσαμε να διδάσκουν Δάσκαλοι ή Φιλόλογοι, γιατί αυτοί διδάσκουν τη γλώσσα στα σχολεία. Η πιστοποίησή τους ισχύει μετά από γραπτές και προφορικές εξετάσεις που γίνονται με ευθύνη της επιστημονικής μας επιτροπής και για όσους περάσουν με επιτυχία τη σχετική δοκιμασία, παρακολούθηση ενός διήμερου επιστημονικού σεμιναρίου, όπου διδάσκονται γνωστικά αντικείμενα σχετικά με τη διδασκαλία της διαλέκτου: ιστορία και πολιτισμός ποντιακού ελληνισμού, περιεχόμενο του εγχειριδίου, μεθοδολογία διδασκαλίας, διδακτική εκπαίδευσης ενηλίκων, στοιχεία της ποντιακής διαλέκτου, κλπ. Δεν πρόκειται για ένα εγχειρίδιο «εκμάθησης της ποντιακής άνευ διδασκάλου», γι’ αυτό ο ρόλος των διδασκόντων εκπαιδευτικών θα είναι καθοριστικός. Επενδύουμε σ’ αυτούς, γι’ αυτό κάθε καλοκαίρι, μετά τη λήξη των μαθημάτων, θα πραγματοποιούνται ημερίδες, όπου μεταξύ των εκπαιδευτικών θα ανταλλάσσονται ιδέες, απόψεις, εμπειρίες, με στόχο τη συνεχή βελτίωση του προγράμματος.

e-Pontos.gr: Μιλήστε μας για το εγχειρίδιο, που είναι το βασικό εργαλείο διδασκαλίας. Ποιο είναι το περιεχόμενο, πώς και πόσα είναι τα μαθήματα, πώς μπορεί κανείς να το προμηθευτεί, κλπ.

Α. Παυλίδης: Πρόκειται για μια σημαντική εμπειρία για όλους όσους ενεπλάκησαν στην ολοκλήρωση αυτού του εγχειριδίου. Είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας αρκετών ανθρώπων. Τα κείμενα, που είναι η βάση της διδασκαλίας κάθε εγχειριδίου που αφορά τη γλωσσική διδασκαλία, αποτυπώνουν, κατά το δυνατόν, τον πλούτο της παράδοσης, της ιστορίας και της λογοτεχνίας του ποντιακού ελληνισμού. Κάθε κύκλος («επίπεδο») σπουδών περιλαμβάνει είκοσι κύρια και 2-3 συμπληρωματικά μαθήματα, δηλαδή γύρω στα εβδομήντα (70) μαθήματα συνολικά. Θα το προμηθευτούν οι μαθητές μέσω των εκπαιδευτικών που θα διδάσκουν. Δεν θα κυκλοφορήσει στο εμπόριο. Όπως είπα και πριν, μετά την αρχική ολοκλήρωση των τριών κύκλων σπουδών, το εγχειρίδιο θα αξιολογηθεί και αν κριθεί σκόπιμο θα γίνουν τροποποιήσεις στο περιεχόμενο, με στόχο να βελτιώνεται συνεχώς το εγχειρίδιο και συνεπώς η αποτελεσματικότητα του προγράμματος.  Το εγχειρίδιο δεν είναι στατικό, αλλά δυναμικό εργαλείο. Ήδη υπάρχουν προτάσεις από διάφορους για προσθήκες κειμένων. Όλα αυτά θα γίνουν στην ώρα τους, χωρίς βιασύνες. Όπως τονίζουμε σχετικά στον πρόλογο, το εγχειρίδιο θα είναι ανοιχτό όχι μόνο στον ποντιακό ελληνισμό, αλλά και στην επιστημονική κοινότητα της χώρας.

e-Pontos.gr: Από αυτά που μας λέτε, διαπιστώνουμε ότι δεν πρόκειται για μια αποσπασματική, αλλά για μια ολοκληρωμένη προσπάθεια, με αρχή, μέση και τέλος. Και αυτό δεν είναι κάτι σύνηθες στο χώρο του ποντιακού ελληνισμού. Ποιος είναι τελικά ο βασικός στόχος αυτής της τόσο σημαντικής πρωτοβουλίας σας;

Α. Παυλίδης: Η πεποίθησή μας ότι όλα όσα μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας συνιστούν ένα σύστημα ιδεών και αξιών τεράστιας σημασίας, που τους βοήθησε να επιβιώσουν δια μέσου των αιώνων, πολλές φορές μέσα από οριακές καταστάσεις. Στόχος μας λοιπόν δεν είναι απλά η διδασκαλία κάποιων γραμματικών ή συντακτικών φαινομένων –και αυτά, αλλά όχι μόνο αυτά. Επιθυμούμε να περάσουμε στην ελληνική κοινωνία αυτές τις ιδέες και αξίες, γιατί είμαστε πεπεισμένοι ότι ιδιαίτερα σήμερα μπορούν να δώσουν νέα ώθηση στη νεοελληνική κοινωνία. Τα κέντρα αυτά όπου θα διδάσκεται η διάλεκτος, θέλουμε να εξελιχθούν σε χώρους όπου οι «μαθητές» θα απολαμβάνουν τα μαθήματα, γιατί όχι μόνο θα μαθαίνουν, αλλά θα δημιουργούν, θα πραγματοποιούν εκθέσεις, διαγωνισμούς π.χ. μαγειρικής, συζητήσεις, με άλλα λόγια θα χαίρονται τη συμμετοχή τους σ’ αυτά.

 

Κλείνοντας αυτή τη συνέντευξη θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον κ. Αντώνη Παυλίδη για τις πολύτιμες πληροφορίες που μας έδωσε μέσα από τη συνέντευξη για το πρόγραμμα διδασκαλία της Ποντιακής διαλέκτου που έχει ξεκινήσει σε όλη την Ελλάδα.