Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Κυρίες και κύριοι σήμερα έχουμε την χαρά και την τιμή να έχουμε μαζί μας τον κ. Angel Gurria Γενικό Γραμματέα του ΟΟΣΑ ο οποίος θα μας παρουσιάσει τα βασικά στοιχεία της έκθεσης για την ελληνική οικονομία. Νομίζω δεν χρειάζεται να πω κάτι παραπάνω, από το να του δώσω τον λόγο να δούμε τι έχει να μας πει.
Α. GURRIA: Σας ευχαριστώ πολύ κ. Υπουργέ. Ευχαριστώ πολύ και την Κυβέρνηση που μας φιλοξενεί σήμερα, είναι πάντοτε πολύ καλό να βρίσκεται κάποιος στην Κεντρική Τράπεζα και γενικώς σε τέτοιους είδους Οργανισμούς και να μπορεί να διακατέχεται από τη σοφία του Διοικητή της Τράπεζας.
Είμαστε εδώ για να μιλήσουμε για την ελληνική οικονομία ως εκπρόσωποι ενός σημαντικού φορέα εργασίας, που έχει υποβάλλει μια οικονομική έκθεση μια οικονομική έρευνα, που εκδόθηκε από τον ΟΟΣΑ, εκδίδεται από τον ΟΟΣΑ περίπου κάθε 20 μήνες για όλα τα μέλη του, σήμερα όμως έχουμε ήδη παρουσιάσει με τον Υπουργό κ. Χατζηδάκη μία αναθεώρηση της εκτίμησης του ανταγωνισμού για την Ελλάδα, στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ και με τον Υπουργό τον κ. Μητσοτάκη θα συζητήσουμε για τη μείωση του γραφειοκρατικού φόρτου, λόγω των νομοθετικών και ρυθμιστικών διατάξεων.
Είναι ένα ολόκληρο πακέτο όπως καταλαβαίνετε με διάφορα στοιχεία, διάφορα θέματα που ανακύπτουν προκειμένου η Ελλάδα να γίνει πιο ανταγωνιστική ως χώρα. Με αυτό τον τρόπο κοιτάμε και προς το μέλλον την Ελλάδα στο μακροπρόθεσμο μέλλον, διότι κατ’ εμέ υπάρχει και η ζωή μετά θάνατον. Άρα πρέπει να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε με τα θέματα του μέλλοντος.
Ευχαριστώ τον Υπουργό για την υποστήριξή του, για τη συνεισφορά του στις ομάδες εργασίας μας. Εδώ και μισή δεκαετία βρισκόμαστε σε μια τεράστια οικονομική κρίση από αυτές που έχουμε γνωρίσει στο βίο μας, όμως υπάρχει φως στο τούνελ το ’14 δείχνει να είναι αρκετά υποσχόμενο έτος για την Ελλάδα και πιστεύουμε ότι μέσα στο 2014 θα δούμε μια ανάκαμψη, ενώ θα υπάρχει και η σταθεροποίηση της θετικής οικονομικής ανάπτυξης, πηγαίνοντας και προς το 2015.
Έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες από την ελληνική Κυβέρνηση για την ισορροπία του προϋπολογισμού, τον ισοσκελισμό. Μιλώντας για ανάπτυξη ήδη από του χρόνου δεν είναι ότι θα δούμε τεράστιες διαφορές λόγω των προσπαθειών που έχουν γίνει από την Ελλάδα, αλλά πιστεύουμε ότι το πλαίσιο και το περιβάλλον στο οποίο γίνονται οι προσπάθειες στην Ελλάδα συνεισφέρει τα μάλλα για το σύνολο της οικονομίας.
Η Ελλάδα πρέπει να δουλέψει πολύ πιο σκληρά. Το περιβάλλον δεν είναι και τόσο φιλικό, πρέπει να πω ότι μεταξύ του 2010 και ’12 η Ελλάδα μείωσε το έλλειμμα του προϋπολογισμού της κατά 9%. Είναι η μεγαλύτερη προσαρμογή που έχει γίνει ποτέ σε χώρα του ΟΟΣΑ και αυτή τη στιγμή που μιλάμε είναι η πρώτη φορά που έχουμε ένα πρωτογενές πλεόνασμα.
Ποτέ δεν είχαν γίνει τόσες πολλές μεταρρυθμίσεις σε μια χώρα του ΟΟΣΑ σε τόσους πολλούς τομείς, στο τραπεζικό τομέα, στον τομέα των φαρμάκων και της υγείας γενικότερα. Με το Διοικητή έχουμε δει αυτό εδώ το γράφημα, το οποίο μιλάει για 10% τρέχοντος ελλείμματος, το οποίο αυτή τη στιγμή ισοσκελίζεται στους τρέχοντες λογαριασμούς. Μετά έχουμε κι άλλες χώρες την Ιταλία που είχε 3% τώρα υπάρχει ισοσκελισμός, η Ισπανία ήταν επίσης 10% έχει πολύ μεγάλη βελτίωση, αλλά η μεγαλύτερη δυνατή μεταμόρφωση πάνω από 10% (10,3%) ήταν η Ελλάδα στις τρέχουσες συναλλαγές. Μιλώντας εδώ για τον “Κροκόδειλο” είναι ένα γράφημα που μας δείχνει τη σύγκλιση και το ονομάζουμε “Κροκόδειλο” γιατί είναι σαν το στόμα του κροκόδειλου, κάποιες χώρες πάνε πολύ ψηλά πολύ γρήγορα, ενώ κάποιες άλλες χώρες είναι σταθερές και πάνε προς τα κάτω. Και το άνοιγμα αυτό σχηματίζει το στόμα του κροκόδειλου.
Όπως σας είπα πολλά είναι τα συστήματα (το τραπεζικό σύστημα, υγείας και τα λοιπά) τα οποία βρίσκονται στο στόχαστρο. Έχουν υπάρξει πάρα πολλές προκλήσεις και μεγάλο το κόστος για την κοινωνία, έχουν πέσει πολύ τα εισοδήματα των πολιτών, ενώ έχουμε πολύ υψηλά επίπεδα ανεργίας είναι διπλά τα νούμερα ειδικά όσον αφορά στους νέους.
Η Ελλάδα και πάλι έχω να σας πω ότι δεν είναι η μόνη χώρα που ζει σε αυτές τις συνθήκες, αλλά όχι ότι αυτό μας κάνει όλους να νιώθουμε καλύτερα, απλά να πω με αυτό ότι αυτή είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια και σε βάθος κρίση στο σύγχρονο κόσμο.
Η φτώχεια επίσης έχει ανέβει πάρα πολύ παρ’ όλες τις προσπάθειες που έχουν γίνει προς αυτή την κατεύθυνση και βεβαίως το 2012 είχαμε περίπου 15% του πληθυσμού που βρίσκονταν κάτω από το μέσο όρο. Ο μέσος όρος και όποιος είναι στο ήμισυ του μέσου όρου κατατάσσεται ως φτωχός.
Προκειμένου να επιτύχουν οι προσπάθειες μιας μεταρρύθμισης είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τη σχέση κόστους και οφέλους. Ο κ. Στουρνάρας και η ομάδα του έχουν εργαστεί πολύ έτσι ώστε να διαβεβαιώσουν ότι το βάρος της φορολογίας εξαπλώνεται με τέτοιο τρόπο, κατανέμεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να πληρώνουν οι έχοντες αυτοί που είναι σε καλύτερη θέση. Με αυτό τον τρόπο όλοι συμμετέχουν στο να μπει η Ελλάδα σε τροχιά ανάπτυξης.
Σε όλη αυτή τη διαδικασία υπάρχουν και πολλές ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, άνθρωποι που έχουν χάσει τις δουλειές τους και εδώ ο ρόλος του κράτους στην Ελλάδα αλλά και οπουδήποτε αλλού, είναι να τους προστατεύσει να τους παρέχει και προσπαθήσει να τους επανεισάγει στην αγορά εργασίας.
Όλα αυτά προσπαθώντας επίσης να μειωθεί το χρέος να μπούμε σε μία φορολογική σταθεροποίηση. Η αλήθεια είναι ότι ζητάμε από τις Κυβερνήσεις πάντα να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα, πολλά είναι ακόμη και αντιφατικά. Σε αυτή την αίθουσα θυμάμαι να έχω πει ότι όσοι χαράσσουν τις πολιτικές τώρα πρέπει να αντιμετωπίσουν κάποιες περιόδους και κάποιες δράσεις οι οποίες είναι δύσκολο να εξισορροπηθούν.
Είναι ακόμη πιο δύσκολο σήμερα να ανταποκριθείς μεταξύ της σταθεροποίησης, της σποράς για τη μεταρρύθμιση και τη βελτίωση των συνθηκών και μάλιστα όλα αυτά να γίνονται ταυτόχρονα.
Στην έκθεσή μας καλωσορίζουμε το πρόγραμμα για το ελάχιστο εισόδημα. Πιστεύουμε ότι πολύ σύντομα θα εφαρμοστεί για όλη τη χώρα. Επίσης την εισαγωγή των επιχορηγούμενων γευμάτων στα σχολεία, όλα δείχνουν να είναι αρκετά στοχευμένα ως δράσεις, είναι συστήματα λοιπόν υποστήριξης και επιχορήγησης, τα οποία αν δεν ήταν καλά στοχευμένα, τότε μπορεί να κατασπαταλούνταν σε ανθρώπους που δεν το χρειάζονταν, οπότε τότε θα υπήρχε κατάχρηση. Όλοι πρέπει να πληρώνουν φόρους καθώς και δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση των κοινωνικών προγραμμάτων. Αυτά είναι δυο σημαντικά πράγματα.
Όμως η κρίση μας έχει αφήσει τέσσερα μεγάλα κληροδοτήματα και αυτό το λέω για όλους, όχι μόνο για την Ελλάδα. Είναι η χαμηλή ανάπτυξη, η υψηλή ανεργία, οι ανισότητες και η πολύ χαμηλή αυτοπεποίθηση στους θεσμούς, στο δημοκρατικό σύστημα, στα πολιτικά κόμματα, στους Υπουργούς. Και στην Κεντρική Τράπεζα υπάρχει κάποιο υψηλό προφίλ ακόμα, αλλά ίσως αυτό να είναι μια εξαίρεση.
Υπάρχουν διεθνείς φορείς, πολυεθνικές εταιρείες, τραπεζικά συστήματα τα οποία έχουν χάσει από την αίγλη τους. Αυτό είναι όλο μέσα στο πλαίσιο αυτής της μεγάλης προσπάθειας προκειμένου να μπορέσουμε να έχουμε τη διαφάνεια και τη στοχευμένη αυτή μεταρρύθμιση.
Όταν μιλάμε για ανεργία, που είναι θα λέγαμε το πιο καυτό κοινωνικό θέμα σε όλες τις χώρες, πρέπει να επιταχύνουμε την αναδιάρθρωση των Δημοσίων Υπηρεσιών την αναδιάρθρωση των κατηγοριών των ανέργων που λαμβάνουν επίδομα ανεργίας. Πρέπει επίσης να κοιτούμε από κοντά τα θέματα της ανασύστασης, της αναδόμησης της ελληνικής οικονομίας και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται.
Πρέπει να μπούμε σε τροχιά ανάπτυξης, πρέπει να συνεχίσουμε σε αυτό το μονοπάτι των μεταρρυθμίσεων προκειμένου να γίνουμε όσο πιο δυναμική και ανταγωνιστική χώρα γίνεται. Είναι πολύ σημαντικό για τις ελληνικές Αρχές να εφαρμόσουν άμεσα και εις ολόκληρον όλες αυτές τις μεταρρυθμίσεις προκειμένου η πρόοδος που έχει συμβεί μέχρι σήμερα, να μη διακυβεύεται.
Από τις πιο σημαντικές μας συστάσεις όταν με ρώτησαν, είπα ότι υπάρχει ήδη ένα πολύ φορτωμένο πρόγραμμα μεταρρύθμισης το οποίο είναι εμπροσθοβαρές, έχουν ήδη γίνει πάρα πολλές προσπάθειες και διαδικασίες, τώρα μένει να κάνετε εφαρμογή, εφαρμογή, εφαρμογή, εκτέλεση, να δούμε τα παραδοτέα. Αυτό είναι το πιο κρίσιμο, το πιο σημαντικό πράγμα μετά από μεταρρύθμιση.
Διότι, η αλήθεια είναι ότι για πολλά πράγματα χρειάζεται χρόνος. Μετά υπάρχει και το νομοθετικό κομμάτι το οποίο έρχεται και παίρνει και αυτό τη σειρά του. Αλλά πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στις ενέργειες που πρέπει να γίνουν. Όταν μιλάμε λοιπόν για ανταγωνισμό, όταν μιλάμε για μείωση του διοικητικού φορτίου, όλα αυτά αποτελούν μέρος αυτής της μεγάλης προσπάθειας.
Το άλλο ερώτημα έχει να κάνει με την πρόσβαση στην πίστωση. Σας μίλησα πριν για τα 4 κληροδοτήματα. Αν όμως με ρωτήσετε, πώς μπορείτε να μου ορίσετε πολύ γρήγορα τι συμβαίνει σήμερα στην παγκόσμια οικονομία θα σας πω. Το πρόβλημα είναι ότι η παγκόσμια οικονομία έχει 4 κυλίνδρους, είναι μια μηχανή με 4 κυλίνδρους. Αυτοί οι 4 κύλινδροι πάντα, είναι το εμπόριο, η επένδυση, η πίστωση και ίσως, σε αυτή την περίπτωση, η καλή συμπεριφορά των αναδυομένων οικονομιών.
Σήμερα και αυτοί οι 4 κύλινδροι είναι στο 50% της απόδοσής τους. Η απόδοση είναι όσο πιο χαμηλή θα μπορούσε να είναι σε όλο τον ΟΟΣΑ για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι στο 1,7%. Στις ΗΠΑ είναι 1,5%, επίσης πολύ χαμηλό. Το εμπόριο ανεβαίνει 2%, 3%, περίπου στο ήμισυ του επιπέδου ανάπτυξης που θα έπρεπε να έχει και μόλις λάβαμε τα νεότερα, ότι ο κόσμος δε μπορεί πλέον να περιμένει τη διαπραγμάτευση για τις διευκολύνσεις που γίνονται στις εμπορικές συναλλαγές.
Όλη η Ελλάδα με τις Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθεί να κάνει το ΤΡΡ, το Trance Pacific όπως το λέμε, προκειμένου να υπάρξουν διευκολύνσεις στο εμπόριο. Ο δεύτερος κύλινδρος λοιπόν είναι ευάλωτος και ο τρίτος κύλινδρος όπως σας είπα πριν, είναι η πίστωση. Η πίστωση για τις χώρες του ΟΟΣΑ είναι μηδέν, είναι επίπεδη. Δε μεγαλώνει, δεν αυξάνεται.
Ανεβαίνει όμως στην Ιαπωνία, ανεβαίνει στις ΗΠΑ και στον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο ως ένα ποσοστό και μετά έχουμε και μια χαμηλή ανάπτυξη και στις αναδυόμενες οικονομίες. Υπάρχουν και κάποιες προκλήσεις για την Ελλάδα τις οποίες βλέπουμε και δεν πρέπει να εκπλησσόμεθα διότι η Ελλάδα κάνει προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της οικονομίας της, για την αναδόμηση της ανάπτυξής σας με έναν τρόπο που λένε ότι δε βοηθάει διότι είναι μια μικρή οικονομία και εξαρτάται από το αν οι γείτονές της αγοράζουν. Και τα τελευταία χρόνια δεν αγοράζουν πολύ τουλάχιστον.
Επίσης, είναι σημαντικό διότι αυτός ο τρίτος κύλινδρος που σας είπα, η πίστωση, σε κάθε χώρα παρουσιάζει πρόβλημα όσον αφορά το περιβάλλον των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και δεν αποτελεί εξαίρεση για την Ελλάδα, συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. Αυτά τα λέω γιατί δε θέλω απλά να πω ότι η Ελλάδα έχει πρόβλημα και να μη σας δίνω ένα περιεχόμενο σε σχέση και με τον υπόλοιπο κόσμο.
Οι μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα σήμερα, η οποία έχει ήδη περάσει στο κομμάτι του ισοσκελισμού και της σύγκλησης στη μείωση του εργατικού κόστους έχοντας ήδη περάσει στο πρωτογενές πλεόνασμα, πράγματι μετά από όλη αυτή τη σκληρή δουλειά των ελληνικών θεμάτων, που εξαρτώνταν μόνο από τις δικές σας ελληνικές προσπάθειες στο εσωτερικό της Ελλάδος, τώρα μπαίνετε σ’ ένα τερέν, σ’ ένα γήπεδο όπου θα εξαρτάσθε για το μέλλον, για τη μελλοντική σας εξέλιξη, από το τι συμβαίνει στο γύρω περιβάλλον και αυτό παρουσιάζει ιδιαίτερες προκλήσεις.
Επίσης θα ήθελα να κάνω ένα σχόλιο για ένα συγκεκριμένο θέμα. Θα δείτε τα κεφάλαια, θα δείτε τις συστάσεις, θα δείτε τους διαφόρους τομείς στους οποίους αναφερόμαστε, όχι μόνο στο οικονομικό σκέλος αυτής της έκθεσης, αλλά και στη λοιπή της τεκμηρίωση.
Να μιλήσω λιγάκι για τη βιωσιμότητα του χρέους. Είναι ένα θέμα πάρα πολύ σημαντικό για την Ελλάδα. Επιμένουμε εδώ και πάρα πολύ καιρό στο ότι το χρέος ήταν πολύ βαρύ στα βιβλία της Ελλάδας και με πολλούς περιορισμούς. Αυτό πριν από 4 χρόνια, 3 χρόνια..
Εγώ προσωπικά είμαι Μεξικάνος και ήμουν υπεύθυνος για τις προσπάθειες της αναδιάρθρωσης του Μεξικού, το οποίο ήταν το μοντέλο, το υπόδειγμα και για τη λοιπή Λατινική Αμερική και παρακολουθώ τη δουλειά μου, είμαι υπεύθυνος τα τελευταία χρόνια επικεφαλής του ΟΟΣΑ άρα γνωρίζω πολύ καλά και έχω μια απόλυτη επίκαιρη ενημέρωση για το τι συμβαίνει με το χρέος και πάντοτε λέμε ότι είναι πολύ σημαντικό να βλέπουμε το χρέος που υπολείπεται, που εκκρεμεί για την Ελλάδα.
Τώρα το ποιος φταίει, ποιος έχει ευθύνη αυτό είναι άλλο θέμα. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι υπήρχαν περιορισμοί για την Ελλάδα. Ακόμη και αν απέδιδε πολύ καλά είχα πάρα πολύ βάρος, το βάρος του χρέους ήταν πολύ μεγάλο στους ώμους της. Κάτι αντίστοιχο .ήταν και για το Μεξικό, τη δική μου χώρα, που έγινε η δική μας αναδιάρθρωση και κάναμε ό,τι ήταν να κάνουμε από τη δική μας πλευρά.
Για την περίπτωση της Ελλάδας, τον πρώτο ένα-ενάμιση χρόνο υπήρχε αρκετή εισροή χρημάτων από τα ευρωπαϊκά όργανα, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μετά υπήρξαν δύο ασκήσεις PSI που έγιναν, μετά μειώθηκε ο ιδιωτικός τομέας σε μετριοπαθή μεγέθη, ενώ υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο στοκ θα λέγαμε από δημόσια χρηματοδοτούμενα όργανα ή φορείς και τώρα το θέμα είναι αν το χρέος αυτό πρόκειται να αντιμετωπιστεί και αν θα αποτελέσει αντικείμενο μιας εμπλοκής επίσημης του τομέα.
Είναι ένα θέμα πολιτικά ευαίσθητο ναι μεν αλλά πάντα συζητιόταν υπό την έννοια του τι παραδίδει η Ελλάδα, ποια ήταν τα παραδοτέα της Ελλάδας όσον αφορά τη μεταρρύθμιση και την αναδιάρθρωσή της. Από κει και πέρα υπήρχε η υποστήριξη ή βοήθεια, όπως θέλετε την ονομάζετε.
Τώρα έχουμε τους μακροαριθμούς, η Ελλάδα δείχνει τα πρώτα παραδοτέα από τις προσπάθειές της και από ότι δείχνει δε θα υπάρχει πλέον επιπρόσθετη βοήθεια, γιατί εμείς μιλήσαμε πολύ στον ΟΟΣΑ για τους Ευρωπαίους, για την ευρωπαϊκή βοήθεια και τα λοιπά, είναι πολύ σημαντικές και οι λέξεις που προσπαθούσαμε να χρησιμοποιήσουμε στις συζητήσεις μας.
Όταν είναι κανείς Οικονομολόγος ξέρει ότι αυτό που είναι σημαντικό είναι η καθαρή σημερινή αξία, δηλαδή ποιο είναι το παθητικό και ποια είναι η αξία του ανά πάσα στιγμή και πότε και υπό ποίες συνθήκες μπορεί να πληρωθεί αυτό.
Ένα αρκετά μεγάλο βάρος μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς αν δοθεί χρόνος κι αν οι συνθήκες το επιτρέπουν, ενώ ένα μικρότερο βάρος μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα εάν είναι ληξιπρόθεσμο σε βραχυπρόθεσμη περίοδο ή αν τα επιτόκια είναι πολύ υψηλά. Σήμερα η επιλογή είναι να δούμε το υφιστάμενο χρέος και να δούμε συνάδει με την απόδοση από την ανάπτυξη που θα έρθει μέσα από τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις όσο επιτυχείς κι αν είναι αυτές;
Αυτό που λέμε σε αυτή την έκθεση είναι ας δούμε τα πράγματα ρεαλιστικά κι ας αναρωτηθούμε, είναι αυτό βιώσιμο υπό τις συνθήκες, υπό τις υποθέσεις που έχουμε κάνει; Θα δείτε ότι κάποιες υποθέσεις είναι ίσως πιο αισιόδοξες, άρα δεν συγκλίνουν απαραίτητα στο πολύ χαμηλό 120% χρέους επί του ΑΕΠ.
Το απόλυτο μέγεθος του χρέους θα μπορούσε να είναι ίσως και ένα μειονέκτημα. Ας αντιμετωπίσουμε λοιπόν το θέμα της σημερινής καθαρής παρούσας αξίας του χρέους, ξέρετε ότι μπορούμε να το δουλέψουμε αυτό με διαφορετικούς τρόπους, ενώ ταυτόχρονα και βέβαια μαζί με τις μεταρρυθμίσεις, διότι το ένα βοηθάει το άλλο, αλλά κάτι ακόμα να ζητήσουμε κι εδώ με κεφαλαία γράμματα θα πω ΟΣΟ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΑ.
Γιατί θα με ρωτήσετε. Γιατί όπως εσείς έχετε προχωρήσει σε αυτές τις εμπροσθοβαρείς σας μεταρρυθμίσεις κι εφόσον αυτό είναι και μία εμπειρία θεσμική, οι εμπροσθοβαρείς λύσεις δημιουργούν βεβαιότητα, εάν κάνετε μικρά βήματα και υπόσχεστε λύσεις στο τέλος του δρόμου, μετά με το χρέος πάνω από το κεφάλι σας το οποίο θα παραμένει, αυτό θα παραμένει ως φραγμός στην εξέλιξη του μέλλοντος.
Άρα πρέπει να δούμε πως μπορούμε να προχωρήσουμε με βεβαιότητα, να αφαιρέσουμε την αβεβαιότητα και υπάρχουν πολλές τεχνικές για να γίνει αυτό, αλλά είναι ένας συνδυασμός των Ελληνικών Αρχών, του συστήματος μεταρρύθμισης, της διαδικασίας μεταρρύθμισης, των παραδοτέων της μεταρρύθμισης, των εξαιρετικών αποτελεσμάτων που έχουμε ως τώρα και ταυτόχρονα τις δυνατότητες να αντιμετωπίζουμε αυτό που είναι αντιληπτό ως χρέος το οποίο κρέμεται στους ώμους μας για το μέλλον.
Τώρα να μπω στο κομμάτι της ομιλίας μου που ξεκινάει με το κυρίες και κύριοι: Να πω λοιπόν σε σας, να πω στον κ. Χατζηδάκη, να πω στον Διοικητή της τράπεζας, να πω στον κ. Μητσοτάκη, να πω στον κ. Βενιζέλο και στον Πρωθυπουργό που είδαμε σήμερα το πρωί, να πω σε όλους αυτούς μπορείτε να υπολογίζετε στον ΟΟΣΑ, μπορείτε να αισθάνεστε άνετα με τον ΟΟΣΑ.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης εμείς ποτέ δε σταματήσαμε να εργαζόμαστε και μάλιστα έδωσα σήμερα στον Υπουργό ένα αντίτυπο του πακέτου της κοινωνικής διάγνωσης, επίσης τη δουλειά που κάναμε για τη Δημόσια Διοίκηση, επίσης παραδώσαμε στον Υπουργό Παιδείας τα δικά μας παραδοτέα, ακόμα και με τις διαφορετικές Κυβερνήσεις που υπήρξαν και σε όλη αυτή τη διαδικασία που περάσατε εμείς συνεχίζαμε με τις διάφορες Δημόσιες Διοικήσεις να κάνουμε τις δικές μας συνεισφορές στο μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο διάστημα.
Άρα το μόνο που έχω να πω είναι σας παρακαλώ πολύ να συνεχίσετε να υπολογίζετε σε εμάς, είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε και δίνω έμφαση στη λέξη «συνεχίσουμε» μαζί σας και για εσάς.
Ευχαριστώ πολύ.
Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ευχαριστούμε πάρα πολύ κ. Γενικέ Γραμματέα και θα διαβάσουμε με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον την έκθεση. Χαίρομαι που αναγνωρίζεται η πρόοδος της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια, που έχει έρθει μετά από μεγάλες θυσίες του ελληνικού λαού.
Πράγματι συμφωνώ μαζί σας ότι τα δύο δίδυμα ελλείμματα έχουν πια εξαφανιστεί, τα οποία ήταν τα αίτια της κρίσης, δηλαδή το μεγάλο πρωτογενές έλλειμμα και το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Η ελληνική οικονομία βέβαια έχει εκπλήξει θετικά και σε άλλα στοιχεία φέτος, όπως το μέγεθος της ύφεσης είναι χαμηλότερο από αυτό που αναμέναμε στην αρχή, οι αγορές επίσης αντιδρούν θετικά, οι εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα είναι θετικές, άρα έχουμε μία σειρά από θετικά στοιχεία.
Βέβαια ο δρόμος που απομένει ακόμα να διανύσουμε είναι μακρύς, όπως δείχνετε και στα διαγράμματα κι εδώ επιτρέψτε μου να πω ότι θα διαβάσουμε με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τις διαπιστώσεις σας για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στην Ελλάδα, τι σημαίνει αυτό για την ανταγωνιστικότητα.
Ήδη είδα μέσα στην έκθεση τη σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε όρους σχετικού κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, λιγότερο επίσης σε όρους σχετικών τιμών, γι΄ αυτό και θα εφαρμόσει ο κ. Χατζηδάκης και οι άλλοι Υπουργοί το toolkit που παρουσιάσατε σήμερα για να μπορέσουμε να έχουμε βελτίωση ακόμα και σε όρους σχετικών τιμών κι όχι μόνο κόστους εργασίας.
Εκεί που λίγο θα με βρείτε να διαφωνώ είναι στα διαγράμματά σας για τα trajectories του χρέους -βέβαια ξέρετε, τα οικονομικά δεν είναι ακριβής επιστήμη, δεν είναι κβαντομηχανική και εξαρτώνται όλα τα πράγματα από υποθέσεις- έχω δει και πολύ πιο αισιόδοξες προβλέψεις από σας.
Επίσης διαφωνούμε κάπως όσον αφορά στον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης για την επόμενη χρονιά, νομίζω το consensus είναι ότι θα έχουμε έστω και πολύ μικρό αλλά θετικό ρυθμό ανάπτυξης κι όχι αρνητικό, αλλά εν πάση περιπτώσει αυτά θα φανούν μετά από τη χρονιά, δεν μπορεί κανείς να πει εκ των προτέρων ποιος έχει δίκιο και ποιος έχει άδικο.
Πάντως είναι μία πάρα πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση, εγώ την είδα πολύ προσεκτικά, κάθισα ένα βράδυ και τη διάβασα και τα θέματα που αναλύει και τα κοινωνικά και ανταγωνιστικότητας είναι πολύ σημαντικά, γι΄ αυτό και νομίζω θα έχουμε τροφή για σκέψη για πολλές μέρες.
Σας ευχαριστώ πολύ. Θα θέλατε να απαντήσετε τώρα σε μερικές ερωτήσεις;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ («REUTERS»): Θα ήθελα να διευκρινίσω τη θέση σας ως προς το ελληνικό χρέος. Πείτε μου αν σφάλλω, είδαμε ότι μακροπρόθεσμα προβλέπεται ότι η Ελλάδα δεν θα πιάσει τους στόχους ως προς το χρέος, αν δεν κάνω λάθος. Είπατε πως μπορούμε να άρουμε αυτή την αβεβαιότητα σε σχέση με το χρέος. Πιστεύετε ότι θα πρέπει να έχουμε κάποιο τρόπο να βοηθήσουμε το χρέος της Ελλάδας και με ποια μορφή. Ευχαριστώ.
Α. GURRIA: Δεν είναι μυστήριο αυτό, δείτε τη σελ. 21 και 22 της έκθεσης και θα δείτε γιατί υπάρχει όλη αυτή η συζήτηση. Η ανάλυση υπάρχει λοιπόν στη σελ 21 εκεί βλέπουμε τις παραδοχές: και βλέπουμε ότι το χρέος στην Ελλάδα μπορεί να πάει από 170 σε 120 και αυτό που λέμε ουσιαστικά είναι ότι πιστεύουμε ότι κάποιες παραδοχές μπορεί να έγιναν σε κάποια στιγμή όπου η πρόβλεψη ήταν κάπως πιο θετική, τόσο σε όρους της ανάπτυξης της Ελλάδας και την ανάπτυξη των άλλων χωρών.
Αυτό το οποίο ουσιαστικά λέμε στη σελ. 22 και πάλι δεν είναι μυστικό, είναι ότι εάν η νέα σειρά παραδοχών που θέτουμε επί τάπητος θα λάβουν χώρα, τότε θα μπορούσαμε να καταλήξουμε με ένα σχετικά μεγαλύτερο ποσό χρέους σε σχέση με αυτό που έχει υπολογιστεί για το 2020 δηλαδή γι’ αυτές τις προβολές και προβλέψεις που έχουμε γι’ αυτή την εξαετία μέχρι το 2020.
Έχουμε ακούσει τον κ. Υπουργό ο οποίος αναφέρθηκε και είπε ότι μπορεί κάλλιστα οι παραδοχές του να είναι καλύτερες από τις δικές μας και ελπίζω να έχει δίκιο για την Ελλάδα και για όλους.
Αυτό το οποίο συμβαίνει είναι ότι αποτελεί καθήκον μας και χρέος μας ως ΟΟΣΑ, είναι χρέος μας απέναντι στην Ελλάδα ως μέλος του ΟΟΣΑ να εξετάσουμε τα διαφορετικά σενάρια και να θέσουμε επί τάπητος τα επιμέρους θέματα τα οποία έχουν συνάφεια. Δεν είναι θέμα υποθέσεων, δεν είναι θεωρητικής φύσης το ζήτημα αυτό, είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό ζήτημα.
Διότι το συμπέρασμα αυτού του σεναρίου αν προκύψει θα ήταν πολύ απλά ότι το χρέος είναι υπερβολικό και αν αυτό είναι το συμπέρασμά μας τότε θα πρέπει να κινηθούμε προς ένα σενάριο όπου διερευνούμε τις πιθανότητες απομείωσης της καθαρής αξίας του χρέους.
Πρέπει να σας πω ότι ήμουν πολύ προσεκτικός, διότι όταν μιλάμε για το καθαρό παρόν χρέος και την καθαρή παρούσα αξία, μπορεί να μειωθεί μπορεί η ονομαστική αξία να αλλάξει αλλά η καθαρή παρούσα αξία να παραμείνει ίδια. Αλλά θα πρέπει να δούμε κατά πόσο θα αποτελέσει περιορισμό για τη μελλοντική ανάπτυξη της Ελλάδας.
Δυο ακόμη θέματα τα οποία θα πρέπει να εξετάσουμε. Με ρωτήσατε «με ποιους τρόπους θα συνεχίσετε, πως θα το εφαρμόσετε αυτό;». Θα μπορούσα να εξετάσω πολλά σενάρια για τον τρόπο αντιμετώπισης, δεν θα το κάνω όμως αυτό. Διότι δεν είναι η σωστή στιγμή και δεύτερον διότι δεν θέλω να προτείνω ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος αντιμετώπισης, ή ότι ο δικός μου είναι σωστός. Υπάρχουν πολλοί τρόποι αντιμετώπισης και νομίζω ότι οι γενικές συνθήκες είναι πολύ γενικά και αν τα σενάρια αυτά αποδειχθούν σωστά, τότε το θέμα της διερεύνησης της απομείωσης της καθαρής παρούσας αξίας του χρέους, είναι κάτι, το οποίο θα πρέπει να γίνει, πότε. Και εγώ πιστεύω ότι θα πρέπει να γίνει νωρίτερα, παρά αργότερα.
Είπα όσο το δυνατό νωρίτερα. Ποια είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή; Ξέρω ότι κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε κάποια πρακτικά θέματα τα τελευταία χρόνια και υπήρχαν κάποια περιστατικά και αναγκαστήκαμε να περιμένουμε να συμβούν αυτά τα γεγονότα για να τα αντιμετωπίσουμε.
Μιλούσα με κάποιους από τους συνομιλητές μου εδώ και είπαμε ότι εσείς δημιουργήσατε το πρόβλημα διότι εσείς έχετε εφεύρει τη δημοκρατία και όλα αυτά τα γεγονότα τα οποία έχουν συμβεί και όλες οι αποφάσεις που πρέπει να παρθούν, ουσιαστικά κρίνονται από εκλογές και από το αποτέλεσμα των εκλογών σε κάποιες χώρες και ίσως να μην έχουμε τις αποφάσεις που χρειαζόμαστε τη χρονική στιγμή που θέλουμε.
Τα πράγματα είναι απλά όμως. Αυτό δεν είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να λυθεί αργότερα, δεν θα πρέπει να το παραμερίσουμε παρ’ όλο που είναι πολυσύνθετο το ζήτημα και ιδιαίτερα δύσκολο. Πρέπει να πούμε ότι είναι δύσκολο στην ανάλυση.
Γιατί αυτό; Αυτό αφορά την Ελλάδα, δεν αφορά τις εκλογές σε άλλες χώρες ή σε άλλους θεσμούς και όργανα. Εμείς από τη δική μας πλευρά το συζητάμε στον ΟΟΣΑ και πρέπει να σας πω ότι αυτή η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε θέλει να είναι όσο το δυνατό πιο αντικειμενική και όσο το δυνατό πιο σοβαρή.
Και αυτό το οποίο προσπαθώ να σας μεταδώσω τώρα, δεν έχει να κάνει με κάποιο σενάριο καταστροφικό, όπου θα πέσει ο ουρανός να μας πλακώσει αύριο, αλλά είναι ένα θέμα που χρίζει εξέτασης. Δηλαδή είναι ένα θέμα το οποίο γνωρίζω μπορεί να μας βαρύνει ιδιαίτερα και αυτό ισχύει όχι μόνο για την Κυβέρνηση όχι μόνο για τον λαό, αλλά επίσης και τις αγορές.
Είναι παράδοξο ότι όταν οι αγορές αντιλαμβάνονται ότι έχει βρεθεί η λύση, την επόμενη μέρα επανέρχονται και βέβαια καθιστούν τις χώρες επιλέξιμες για εκ νέου είσοδο στις αγορές. Αλλά μέχρι εκείνη τη στιγμή οι αγορές διστάζουν, διότι λένε ότι υπάρχει ακόμη ένα ερωτηματικό όσον αφορά τη βιωσιμότητα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα και αναφέρομαι βέβαια στο χρέος.
Οπότε μιλάμε για την αντικειμενική ανάλυση και την προσωπική μου εμπειρία. Αυτό ισχύει τόσο στο δημόσιο τομέα αλλά βέβαια συνδέεται άμεσα με τους πιστωτές μας. Γι’ αυτό το θέτουμε επί τάπητος, το αναφέρουμε εδώ στην έκθεση, νομίζω ότι θέλετε ίσως να εξειδικεύσω περαιτέρω, δεν πιστεύω όμως ότι μπορούμε να το κάνουμε επί του παρόντος. Απλά θα ήθελα να δούμε το θέμα αυτό στις σωστές του διαστάσεις.
Αν δεν υπάρχουν άλλα σχόλια, ίσως να κάνω εγώ ένα πρόσθετο σχολιασμό. Η Ελλάδα προέβη σε δυο γύρους PSI. Είχαμε τη συμμετοχή του δημόσιου τομέα όπου είχαμε μείωση της ονομαστικής αξίας του ιδιωτικού τομέα και όπως είπα στην πρώτη μου εξήγηση όταν αναφέρθηκα στο λόγο που εξετάζει το ζήτημα αυτό ο ΟΟΣΑ, πρέπει να σας πω ότι αρχικά δεν θεωρήθηκε ότι θα μπορούσε να γίνει το PSI. Κάποιες φωνές ζητούσαμε το PSI από πολύ νωρίς, οι Γερμανοί το επιζητούσαν από πολύ νωρίς αλλά δεν συνέβη.
Και έπειτα για ενάμιση περίπου χρόνο είχαμε σωρεύσει υπόλοιπα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, είχαμε αυτές τις χρηματικές ροές οι οποίες εισέρευσαν στην Ελλάδα και πληρώθηκαν. Αλλά εκεί δεν λάβαμε υπόψη τις προεξοφλήσεις ή κάτι παρόμοιο διότι δεν είχε ληφθεί υπόψη κάτι τέτοιο. Αυτό βέβαια μας άφησε με κάποιο χρέος το οποίο ουσιαστικά είναι δημόσιο, διότι οι πηγές του χρέους είναι δημόσιες.
Σας λέω εδώ ότι αναγνωρίζω πλήρως και πρέπει να σας πω ότι έχω 21 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι και μέλη του ΟΟΣΑ, πρέπει να σας πω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μέλος του Συμβουλίου του ΟΟΣΑ, είμαι σε συνεχή επαφή και επικοινωνία με το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Γνωρίζω λοιπόν ότι η πηγή των δανείων κυρίως είναι δημόσιες, παλαιότερα ήταν κυρίως του ιδιωτικού τομέα, τώρα έχει στραφεί προς το δημόσιο τομέα κι αν υπάρχει λοιπόν κάποιο συμπέρασμα ότι το χρέος είναι υπερβολικό και θα πρέπει να υπάρξει απομείωσή του σαφέστατα σε κάποια χρονική στιγμή θα πρέπει να ληφθούν κάποιες αποφάσεις από δημόσια θεσμικά όργανα πάνω σε αυτό το θέμα.
Και πάλι γνωρίζω ότι υπάρχουν περιορισμοί και ότι το θέμα αυτό είναι σύνθετο και ανάγεται στο πολιτικό επίπεδο, πλην όμως τα πάντα σήμερα είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκα και υπάρχει μεγάλη αμφισημία, χρειάζεται πολύς χρόνος για να λαμβάνονται αποφάσεις, γιατί αυτό;
Επειδή οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες, επειδή οι προϋπολογισμοί είναι πολύ σφιχτοί αν θέλετε, οι άνθρωποι δεν αισθάνονται πολύ γενναιόδωροι, δεν το κάνουν ούτε για τον δικό τους λαό κι αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για τους λαούς εκτός της πατρίδας τους.
Και πρέπει να σας πούμε ότι υπάρχουν και πολλοί οι οποίοι αισθάνονται αρνητικά διακείμενοι και πικρία απέναντι στην Ελλάδα, γιατί αυτό; Διότι ίσως να μην καταλαβαίνουν πολύ καλά την κατάσταση στην Ελλάδα επειδή δεν υπήρχε σωστή επικοινωνία ή ενδεχομένως να μην είδαν και τα αποτελέσματα και δεν υπήρξε αν θέλετε το κίνητρο και πολλές φορές χρειαζόμαστε κάποιο κίνητρο.
Αλλά τελικά έχουμε μια νέα κατάσταση, όπου αυτοί οι θεσμοί που πίστεψαν και που είπαν ότι δεν μπορεί να υπάρξει περαιτέρω PSI, ουσιαστικά κατέβαλαν τα χρήματα για να λύσουν το θέμα, αλλά τελικά είναι οι Έλληνες που είναι αυτοί που είναι χρεωμένοι, δηλαδή που πρέπει να αναλάβουν το χρέος.
Και θα πρέπει δηλαδή στην Ελλάδα να δούμε τα πράγματα με ρεαλισμό και να δούμε αν χρειάζεται να υπάρξει απομοίωση του χρέους. Το λέω, διότι αυτή είναι η ιστορική διαδικασία, δεν είναι αν υπάρχει καλύτερος τρόπος, εμείς έχουμε δημιουργήσει μια πραγματικότητα που σήμερα έχει να κάνει με το μέγεθος και τη διάσωση του χρέους σήμερα.
Γι΄ αυτό θα ήθελα να σας πω ότι θα πρέπει να δούμε την καθαρή παρούσα αξία, νομίζω ότι είναι το πιο ευαίσθητο σημείο και να μην μένουμε προσηλωμένοι τόσο πολύ στην ονομαστική αξία.
Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Εγώ θα ήθελα να θυμίσω εδώ ότι η νομική βάση για τη λήψη μέτρων για τη μείωση του χρέους υπάρχει, είναι η απόφασή του Eurogroup της 27ης Νοεμβρίου, η οποία θέτει και τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες οι εταίροι μας θα λάβουν αποφάσεις για την περαιτέρω μείωση του χρέους.
Άρα ίσως είναι λίγο νωρίς να ξεκινήσουμε αυτή τη συζήτηση, σημασία έχει ότι φαίνεται ότι η βασική προϋπόθεση γι΄ αυτό που είναι η παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσματος παράγεται από φέτος, άρα αυτό μας δίνει την πολύ καλή τύχη να ζητήσουμε να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία με το που η Eurostat επιβεβαιώνει αυτά τα στοιχεία κι αυτό θα γίνει κατά πάσα πιθανότητα τον Απρίλιο.
Άρα προσβλέπουμε ότι αμέσως μετά από τον Απρίλιο, αμέσως μετά την επισημοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος θα ξεκινήσει η συζήτηση στο Eurogroup προκειμένου να εφαρμοστεί η απόφασή του Eurogroup της 27ης Νοεμβρίου, που λέει σαφώς ότι «οι εταίροι θα λάβουν μέτρα, κατάλληλα μέτρα λέει μάλιστα, appropriate measures αν θυμάμαι καλά, για την περαιτέρω μείωση του χρέους.
Και πιστεύω ότι αυτό θα γίνει, δηλαδή δεν ήταν μία φράση η οποία μπήκε θεωρητικά, υπάρχει δέσμευση ότι αυτό θα γίνει, αλλά εμείς ζητάμε να γίνει έγκαιρα όπως είπε και τον ευχαριστούμε ο κ. Gurria, as soon as possible.
A. GURRIA: Λοιπόν αυτή είναι η εφημερίδα International New York Times. Θα διαβάσετε δεξιά είναι μια στήλη που λέει ότι και «το ΔΝΤ θέλει τους επενδυτές να αναλάβουν το βάρος του πακέτου διάσωσης» και μετά μιλάνε εκτενώς για την ελληνική περίπτωση, για τα ελληνικά δάνεια.
Τώρα τρία ή τέσσερα χρόνια μετά έχουμε αρχίσει να επανεξετάζουμε το θέμα και λέμε ότι ενδεχομένως αντί να λέμε ότι δε θα πρέπει να θίξουμε το θέμα της μείωσης του χρέους, θα έπρεπε να είχε γίνει νωρίτερα, διότι τελικά έγινε στην περίπτωση της Ελλάδας, υπήρχε μείωση του χρέους στον ιδιωτικό τομέα κι αυτό συμβαίνει και στο ΔΝΤ και πάλι λένε ότι ίσως η συζήτηση περί αυτού του ζητήματος να μη δει το φως της ημέρας σήμερα αλλά ίσως τον Ιούνιο.
Δεν ξέρουμε ακριβώς τους λόγους, αλλά ίσως να συμβεί τον Ιούνιο. Μιλάμε λοιπόν για τον Απρίλιο για την επιβεβαίωση, βλέπουμε ότι ο Απρίλιος και ο Ιούνιος δεν απέχουν πολύ, οπότε δεν είναι τόσο πολύ το θέμα του αυστηρού ημερολογίου, νομίζω ότι θα πρέπει να δούμε τους όρους, ποια είναι η προϋπόθεση που τέθηκε, γιατί θεωρήθηκε ότι ήταν πολύ δύσκολο για την Ελλάδα να ικανοποιήσει αυτή την προϋπόθεση ή θεωρείται ότι η Ελλάδα θα έχει λύσει όλα τα θέματα τα λοιπά, εφόσον πιάσει αυτό το στόχο;
Αλλά βλέπουμε ότι η Ελλάδα τον έχει πιάσει το στόχο και κάποιους άλλους, που μπορεί να μην είναι ρητοί στόχοι, αλλά είναι πάρα πολύ σημαντικοί ως προς τη βιωσιμότητα στο μέλλον. Δε θέλω όμως να επαναληφθώ, οπότε κλείνω εδώ.
Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Επειδή μου δίνετε την ευκαιρία να τονίσω ότι όχι απλώς έχουμε πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά επειδή αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα έχει επιτευχθεί μέσα σε πολύ μεγάλη ύφεση -κοίταζα προχθές τις διαπιστώσεις τα νούμερα και τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα που έχουμε φέτος αν το διορθώσουμε για τον κύκλο είναι ένα κολοσσιαίο πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 4,5% του ΑΕΠ περίπου κι αν δεν κάνω λάθος για του χρόνου για το 2014 θα είναι περίπου 7,8% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα.
Νομίζω τέτοιο πρωτογενές πλεόνασμα δεν έχει καμία άλλη χώρα στην Ευρωζώνη κι αν λάβουμε υπόψη την πρόοδο από το 2009 μέχρι σήμερα τότε σε όρους κυκλικά διορθωμένου αποτελέσματος της Γενικής Κυβέρνησης έχουμε μία προσαρμογή της τάξης του 20%. Αυτό δεν το έχουμε επικοινωνήσει στον έξω κόσμο, για να δουν ακριβώς το μέγεθος της προσαρμογής που έχει επιτευχθεί από την Ελλάδα.
Και θα ήθελα οι επίσημοι φορείς και ο ΟΟΣΑ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ECB ακριβώς να τονίζουν αυτό το στοιχείο, διότι πραγματικά δείχνει το μέγεθος της προσαρμογής αλλά και της θυσίας, αν κοιτάξουμε την άλλη όψη του νομίσματος, διότι πράγματι η Ελλάδα μπορεί να έκανε λάθη στο παρελθόν, αλλά τα λάθη αυτά τα έχει διορθώσει σε τέσσερα χρόνια μέσα. Σε τέσσερα χρόνια μέσα διορθώθηκαν λάθη δέκα ετών κι αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία.
A. GURRIA: Υπάρχουν άλλες ερωτήσεις;
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Όχι, ευχαριστούμε πάρα πολύ για την προσέλευση.