Τον Ιούλιο, το Ανεξάρτητo Γραφείο Αξιολόγησης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου εξέδωσε μια σημαντική έκθεση για το πώς το Ταμείο διαχειρίστηκε την κρίση του ευρώ μετά το 2010. Η έκθεση του Γραφείου ασκεί κριτική στη συμπεριφορά του Ταμείου, ωστόσο, όπως και με προηγούμενες αυτο-εκτιμήσεις του ΔΝΤ, χάνει κάποια σημαντικά σημεία.
Συγκεκριμένα, το Γραφείο Αξιολόγησης υποστηρίζει πως το Ταμείο ήταν δέσμιο των ευρωπαϊκών συμφερόντων – όχι απροσδόκητο, με δεδομένο πως οι ευρωπαίοι αποτελούν το ένα τρίτο του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου. Επιπλέον, το Ταμείο έκανε λάθος θεωρώντας πως «η Ευρώπη είναι διαφορετική» και πως «ξαφνικές παύσεις δε θα μπορούσαν να συμβούν μέσα στην ευρωζώνη».
Σε μια χρηματοπιστωτική κρίση, οι αρχές πρέπει να ενεργούν γρήγορα για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που την προκάλεσαν και να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη. Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών έκανε ακριβώς αυτό το φθινόπωρο του 2008, οι ευρωπαίοι ηγέτες, εν τω μεταξύ, αμφιταλαντεύονταν – ένα θέμα που το Γραφείο Αξιολόγησης δεν αναφέρει.
Το Γραφείο Αξιολόγησης δεν υπολογίζει επίσης την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων του ΔΝΤ. Δείτε για παράδειγμα την Ελλάδα, όπου η αντίδραση του Ταμείου ήταν ξεκάθαρα ανεπαρκής. Το 2009, το ελληνικό δημοσιονομικό έλλειμμα βρισκόταν στο 15% του ΑΕΠ, με το πρόγραμμα του ΔΝΤ, το έλλειμμα μειώθηκε το 2010, αλλά μόνο μέχρι το 11% του ΑΕΠ. Την ίδια στιγμή, οι τρεις βαλτικές χώρες – Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία – πραγματοποίησαν σύσφιξη του προϋπολογισμού κατά 9% του ΑΕΠ το 2009.
Το Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Ένωση αγνοούν εδώ και καιρό τα υπερβολικά δημοσιονομικά βάρη πολλών χωρών της ΕΕ. Το Ταμείο ήταν επιεικές προς την Ελλάδα επειδή η Ελλάδα είναι μέλος της ευρωζώνης, όμως αυτή η εύνοια ήταν αδικαιολόγητη και τελικά κοστοβόρα. Οι δημόσιες δαπάνες της Ελλάδας έχουν κυμανθεί μεταξύ 50% και 59% του ΑΕΠ από το 2010, δημιουργώντας ένα τεράστιο πλεόνασμα χρέους και παρεμποδίζοντας την ανάπτυξη. Συγκριτικά, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν διατηρήσει τις δημόσιες δαπάνες σε ένα λογικό 44% του ΑΕΠ.
Η έκθεση του Γραφείου Αξιολόγησης το αγνοεί αυτό και εστιάζει αντίθετα στην ανάγκη αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους, για να γίνει αυτό βιώσιμο. Όμως αυτό δεν ίσχυε απαραίτητα για την Ελλάδα το 2009, όταν το δημόσιο χρέος της ήταν υψηλό – στο 127% του ΑΕΠ – αλλά όχι μη βιώσιμο. Το ελληνικό χρέος ανέβηκε και έγινε μη βιώσιμο μόνο υπό το σχέδιο χρηματοδότησης του ΔΝΤ που ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2010. Στο τέλος του 2015, το δημόσιο χρέος της Ιταλίας ήταν στο 133% του ΑΕΠ, ενώ το ποσοστό στην Πορτογαλία ήταν 129%. Θα πρέπει η Ιταλία και η Πορτογαλία να υποχρεωθούν να αναδιαρθρώσουν το χρέος τους επίσης;
Η ευρωπαϊκή οικονομία αναπτύσσεται αργά επειδή υπερφορολογείται και υπερ-ρυθμίζεται. Αντί να υποχρεώνονται να αναδιαρθρώνουν το χρέος, οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να απορρυθμίσουν τις αγορές της εργασίας, των προϊόντων και των υπηρεσιών, και οι νότιες χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία, θα πρέπει να επεκτείνουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση. Όπως δείχνει το βαλτικό παράδειγμα, η γρηγορότερη δημοσιονομική προσαρμογή μπορεί να κινητοποιήσει τις διαρθρωτικές αλλαγές.
Αντί αυτού, οι πολιτικοί παράγοντες χάνουν το δάσος για τα δέντρα, όπως δείχνει η έκθεση του Γραφείου Αξιολόγησης. Οποιαδήποτε εξέταση της ευρωπαϊκής οικονομικής επιτήρησης τα τελευταία χρόνια θα πρέπει να αναρωτηθεί γιατί η ελληνική κρίση ξέσπασε την άνοιξη του 2010, σχεδόν δύο χρόνια μετά από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Η απάντηση είναι πως όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πλημμύρισε τις χώρες της ευρωζώνης με φτηνή ρευστότητα, οι κυβερνήσεις άφησαν στην άκρη τις σοβαρές μεταρρυθμίσεις και ξόδεψαν ασύστολα.
Αυτό έγινε εν μέρει επειδή, το φθινόπωρο του 2008, οι G20 και το Ταμείο εξέδωσαν απελπισμένες εκκλήσεις για δημοσιονομική ενίσχυση χρηματοδοτούμενη με χρέος. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα, όμως, αντί να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη, η ελλειμματική δαπάνη έβαλε σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα σε πολλές χώρες. Προτού τελειώσουν όλα, τουλάχιστον οκτώ από τα 27 τότε μέλη της ΕΕ χρειάζονταν προγράμματα χρηματοδότησης και αναδιάρθρωσης από το ΔΝΤ.
Το προφανές μάθημα θα έπρεπε να είναι πως η δημοσιονομική επέκταση δεν ενισχύει την οικονομική ανάπτυξη όταν υπάρχει χρηματοπιστωτική αστάθεια. Όμως το ΔΝΤ, τυφλωμένο από την κεϋνσιανή του ορθοδοξία, συνεχίζει να αρνείται να αναγνωρίσει αυτό το γεγονός.
Πολλές χώρες της ΕΕ ήταν ευάλωτες επειδή είχαν συγκεντρώσει υπερβολικά και περιττά δημόσια χρέη διατηρώντας δημοσιονομικά ελλείμματα κατά τα χρόνια της ανάπτυξης πριν από την κρίση. Μέχρι το τέλος του 2007, το μέσο δημόσιο χρέος στην ευρωζώνη ήταν 65%, πέντε μονάδες πάνω από το όριο που είχε θέσει η συνθήκη του Μάαστριχ για τις χώρες που επεδίωκαν την ένταξη στην ευρωζώνη. Αυτό αντικατόπτριζε εν μέρει την απόφαση της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας το 2003 να παραβιάσουν και αργότερα να «μεταρρυθμίσουν» οτυς κανόνες του Μάαστριχ, ουσιαστικά κάνοντάς τους ανούσιους.
Το ΔΝΤ δεν είχε φέρει αντίρρηση στην παραβίαση των κανόνων για το δημόσιο χρέος από αυτές τις χώρες. Μάλιστα, εάν συγκρίνει κανείς τις θέσεις του Ταμείου με αυτές του εσωτερικού επιτηρητή του, βλέπει πως είναι εντυπωσιακά παρόμοιες, δημιουργώντας αμφιβολίες για την ανεξαρτησία του Γραφείου Αξιολόγησης κατά τη συγγραφή της έκθεσής του.
Το ΔΝΤ και το Γραφείο Αξιολόγησης αγνοούν τα ίδια κεντρικά προβλήματα στην επίσημη απάντηση στην κρίση του ευρώ έως τώρα. Μια χρηματοπιστωτική κρίση θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με γρήγορες ενέργειες, και τα δημοσιονομικά ελλείμματα θα πρέπει να κόβονται άμεσα, κυρίως μέσω μείωσης δαπανών. Οι γρήγορες δημοσιονομικές προσαρμογές κινητοποιούν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες οδηγούν σε ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη.
Τα αρχικά του ΔΝΤ (IMF) ερμηνεύονταν κάποτε ως «είναι κυρίως δημοσιονομικό» (It’s Mostly Fiscal). Ύστερα από την ανεπαρκή του αντίδραση στην κρίση του ευρώ, το Ταμείο θα πρέπει να παραδεχτεί πως είναι καιρός να επιστρέψει στις ρίζες του.
http://sofokleous10.gr/top-story/403843-%CF%84%CE%BF-%CE%B4%CE%BD%CF%84-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B5%CF%87%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CE%BD%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%B5%CE%AF-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E