Όπως αναφέρει ο Διοικητής της ΤτΕ, στην ετήσια Έκθεσή του για το 13:
Μεταξύ του γ’ τριμήνου του 2009 και του γ’ τριμήνου του 2013 χάθη-
καν 904,2 χιλιάδες θέσεις εργασίας (-19,9%).
Ως αποτέλεσμα, το ποσοστό απασχόλησης του
πληθυσμού ηλικίας 20-64 ετών μειώθηκε στο
53,3% το εννεάμηνο του 2013, από 64,4% το
εννεάμηνο του 2010 και έναντι 70% που απο-
τελεί τον ελληνικό στόχο για το 2020 (ο στόχος
είναι 75% για την ΕΕ-28 ως σύνολο).
Η έκταση της υποχώρησης της απασχόλησης
δεν ήταν ίδια καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της
περιόδου. Η απασχόληση μειωνόταν με διαρ-
κώς εντεινόμενο ρυθμό από το 2010 μέχρι το
γ’ τρίμηνο του 2012, ενώ έκτοτε η απασχό-
ληση, τόσο των μισθωτών όσο και των αυτοα-
πασχολουμένων, υποχωρεί με φθίνοντα
ρυθμό ). Η εξασθένηση
του ρυθμού μείωσης της απασχόλησης
προήλθε, όπως φαίνεται από τα στοιχεία των
ροών μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό
τομέα (Πληροφοριακό Σύστημα “Εργάνη”)
από άνοδο των προσλήψεων και όχι τόσο από
μείωση των καταγγελιών συμβάσεων εργα-
σίας. Αν και από το Σεπτέμβριο του 2013 είναι
πιθανόν τα μεγέθη αυτά να επηρεάστηκαν εν
μέρει και από την αυστηροποίηση των προ-
στίμων για την αδήλωτη εργασία, εντούτοις η τάση
αυτή είχε αρχίσει να καταγράφεται αρκετά
νωρίτερα και μπορεί να αποδοθεί και στις
διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά
εργασίας. Η έκταση των μεταρρυθμίσεων
αποτυπώνεται και στο δείκτη Employment
Protection Legislation του ΟΟΣΑ, ο οποίος
μετρά την έκταση στην οποία η αγορά εργα-
σίας υπόκειται σε διοικητικούς περιορισμούς.
Ο δείκτης αυτός έχει βελτιωθεί για την
Ελλάδα, συγκλίνοντας προς το μέσο επίπεδο
των χωρών του ΟΟΣΑ.
Η μείωση του αριθμού των απασχολουμένων
προέκυψε τόσο από την οριστική παύση της
λειτουργίας μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων
(σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΚΑ, περίπου
75,6 χιλιάδες επιχειρήσεις ―δηλ. 30% των
επιχειρήσεων― διέκοψαν τη δραστηριότητά
τους) όσο και από τη μείωση του προσωπικού
των επιχειρήσεων που συνέχισαν να λειτουρ-
γούν. Ο αριθμός των επιχειρήσεων μειώθηκε
περισσότερο στο εμπόριο, τη μεταποίηση, τις
κατασκευές, τα ξενοδοχεία και εστιατόρια και
την εκπαίδευση. Ο αριθμός των μικρών επι-
χειρήσεων μειώθηκε, σε όλους τους κλάδους,
με εξαίρεση τη μεταποίηση, περισσότερο από
ό,τι ο αριθμός των μεγάλων και έτσι ο μέσος
αριθμός απασχολουμένων ανά επιχείρηση
αυξήθηκε.
Τα επαγγέλματα τα οποία επλήγησαν περισ-
σότερο είναι οι ανειδίκευτοι εργάτες, οι πωλη-
τές, οι χειριστές μηχανημάτων, αλλά και οι
υπάλληλοι γραφείου.
Η χρήση του θεσμού της μερικής απασχόλησης
επεκτάθηκε σημαντικά, ιδίως στον ιδιωτικό
τομέα. Το ποσοστό των μισθωτών στον ιδιω-
τικό τομέα που είναι μερικώς απασχολούμε-
νοι αυξήθηκε κατά 5,2 εκατοστιαίες μονάδες,
από 7,7% το εννεάμηνο του 2010 σε 12,9% το
αντίστοιχο διάστημα του 2013, αντανακλώντας
την αυξημένη προσφυγή σε συμβάσεις μερικής
απασχόλησης σε πολλούς κλάδους, αλλά και
την αναδιάρθρωση της απασχόλησης προς
κλάδους στους οποίους η μερική απασχόληση
είναι συνήθως πιο διαδεδομένη (λιανικό
εμπόριο). Το ποσοστό των απασχολουμένων
με συμβάσεις ορισμένου χρόνου μειώθηκε, εξέ-
λιξη στην οποία πιθανώς συνέβαλαν και οι
αλλαγές στις προϋποθέσεις για αποζημίωση
σε περίπτωση καταγγελίας συμβάσεων,
καθώς σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβα-
σης ορισμένου χρόνου πριν από την παρέ-
λευση έτους η αποζημίωση που πρέπει να
καταβάλει ο εργοδότης είναι υψηλότερη από
ό,τι αν η σύμβαση ήταν αορίστου χρόνου.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω μεταβολών,
ορισμένα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της αγο-
ράς εργασίας έχουν τώρα διαφοροποιηθεί. Η
διάρθρωση ανά επάγγελμα έχει μεταβληθεί
υπέρ των πιο ειδικευμένων, ενώ το ποσοστό
απασχόλησης στο δευτερογενή τομέα έχει υπο-
χωρήσει ―κυρίως λόγω της σημαντικής υπο-
χώρησης της απασχόλησης στις κατασκευές,
αλλά και λόγω της μείωσης της απασχόλησης
στη μεταποίηση― σε αντίθεση με το ποσοστό
απασχόλησης στον τριτογενή και στον πρωτο-
γενή τομέα. Παρότι η απασχόληση υποχώρησε
τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα,
το εννεάμηνο του 2013 το ποσοστό των απα-
σχολουμένων στο δημόσιο τομέα είναι ελαφρά
υψηλότερο από ό,τι το εννεάμηνο του 2009
(23,1% το 2013 από 22,1%) (βλ. Διάγραμμα
V.9). Μεταξύ 2010 και 2013 το ποσοστό των
μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα έχει μειωθεί,
ενώ αντίθετα έχει αυξηθεί το ποσοστό των
αυτοαπασχολουμένων χωρίς προσωπικό.
Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 880,3
χιλ. άτομα μεταξύ του γ’ τριμήνου του 2009 και
του αντίστοιχου τριμήνου του 2013 και το ποσο-
στό ανεργίας μεταβλήθηκε από 9,3% το γ’ τρί-
μηνο του 2009 και 12,4% το αντίστοιχο τρίμηνο
του 2010 σε 27,0% το γ’ τρίμηνο του 2013 (βλ.
Διάγραμμα V.10). Το ποσοστό ανεργίας το γ’
τρίμηνο του 2013 είναι το υψηλότερο στην
Ευρωπαϊκή Ένωση των 28. Έπεται εκείνο της
Ισπανίας, κατά περίπου μια εκατοστιαία
μονάδα χαμηλότερο, σύμφωνα με την Ευρω-
παϊκή Έρευνα Εργατικού Δυναμικού (ΕΕΕΔ).
Από τα άτομα τα οποία είναι άνεργα το 2013,
περίπου το 1/5 είναι άνεργα από το 2009. Η
πολύ μεγάλη αυτή διάρκεια της ανεργίας
απαντάται συχνότερα ανάμεσα σε άτομα
μεγαλύτερης ηλικίας και ανάμεσα σε άτομα
χωρίς εργασιακή εμπειρία (βλ. Διάγραμμα
V.11). Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι από
εκείνους που δηλώνουν άνεργοι τα τελευταία
4 χρόνια, περίπου το 30% δεν έχει εργαστεί
στο παρελθόν.
Το υψηλό ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων
(βλ. Διάγραμμα V.10) γεννά ανησυχίες ότι,
όταν θα ξεκινήσει η ανάπτυξη, θα υπάρχει
έλλειψη ατόμων με τις ειδικότητες που απαι-
τούνται και θα προκληθούν ανοδικές πιέσεις
στους μισθούς. Ωστόσο, η ανησυχία αυτή είναι
υπερβολική, καθώς η προσφορά εργασίας
είναι μεγάλη, όπως φαίνεται τόσο από τον
αριθμό των ανέργων όσο και από τον υψηλό
αριθμό των μερικώς απασχολουμένων, ακόμη
και ειδικευμένων, που θα ήθελαν να εργάζο-
νται περισσότερες ώρες.
Το 2014 το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να
υποχωρήσει. Μέσα στο 2014 αναμένεται ελα-
φρά άνοδος τόσο του αριθμού των μισθωτών
στον ιδιωτικό τομέα όσο και του αριθμού των
αυτοαπασχολουμένων. Στην κατεύθυνση αυτή
θα συμβάλουν και τα προγράμματα απασχό-
λησης και κατάρτισης του ΟΑΕΔ (πρόσφατα
ανακοινώθηκε η εντατικοποίησή τους), τα
οποία στην τρέχουσα συγκυρία είναι απαραί-
τητα, καθώς έχουν στόχο να μην απαξιωθούν
οι δεξιότητες όσων δεν εργάζονται.