Σε Αμερική και Ευρώπη γίνεται σοβαρός λόγος για την προώθηση της χρηματοοικονομικής εκπαιδεύσεως στο ευρύ κοινό –γιατί η άγνοια του τελευταίου περί την οικονομία και τις λειτουργίες της δημιουργεί πλέον ποικίλα και εξόχως σοβαρά προβλήματα
Από: EBR – Δημοσίευση: Δημοσίευση: Κυριακή, 11 Νοεμβρίου 2012
του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Το θέμα απασχολεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κάποιες κυβερνήσεις της ευρωζώνης, όπως την βελγική, για παράδειγμα. Πρόκειται για τον αποκαλούμενο «χρηματοοικονομικό αναλφαβητισμό», ο οποίος, όπως τονίζει Βέλγος αξιωματούχος, έχει πλέον πολύ σοβαρές επιπτώσεις. Το θέμα δεν είναι νέο, ούτε και άγνωστο. Είχε τεθεί πριν μία δεκαετία στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και είχαν επισημανθεί οι επικίνδυνες διαστάσεις του, χωρίς, ωστόσο, να δοθεί συνέχεια. Ας δούμε, όμως, περί τίνος πρόκειται.
Στην Ελλάδα, για παράδειγμα πόσοι συμπατριώτες μας γνωρίζουν τί είναι το cash-flow και ο ρόλος του; Πόσοι μπορούν να διαβάσουν και να καταλάβουν έναν τραπεζικό λογαριασμό ή, ακόμα περισσότερο, μία τραπεζική κατάσταση; Πόσοι γνωρίζουν τί σημαίνει η έκφραση «αλληλόχρεος λογαριασμός»; Και, τελικά, πόσοι από τους αποταμιευτές αντιλαμβάνονται την διαφορά μεταξύ της αποταμιεύσεως και της αποταμιευτικής επενδύσεως;
Μερικά από τα ερωτήματα που προηγούνται και τα οποία κάποιοι νομίζουν ότι είναι πολύ απλά, είχαν τεθεί σε μεγάλα τμήματα του αμερικανικού πληθυσμού στην διάρκεια της χρηματιστηριακής ανοίξεως, το 1999, αλά και μετά την κρίση των ενυπόθηκων δανείων αυξημένου κινδύνου, το 2008. Τα αποτελέσματα σε αμφότερες τις περιπτώσεις υπήρξαν αποκαρδιωτικά, ταυτοχρόνως δε και ανησυχητικά. Ποσοστό 86% των Αμερικανών πολιτών αγνοεί πλήρως στοιχειώδεις οικονομικές έννοιες και βρίσκεται σε ακόμη πιο βαθύ σκοτάδι με τους επενδυτικούς, χρηματιστηριακούς και χρηματοπιστωτικούς όρους.
«Το πρόβλημα είναι εξαιρετικά επικίνδυνο και η οικονομική αγραμματοσύνη εγκυμονεί σοβαρές περιπέτειες για όλους αυτούς που έχουν κάποια μικρά ή μεγαλύτερα περιουσιακά στοιχεία να διαχειρισθούν. Απόδειξη αυτής της εκρηκτικής καταστάσεως είναι το γεγονός ότι την περίοδο 1999-2001 στις ΗΠΑ πτώχευσαν 3,.2 εκατομμύρια νοικοκυριά και ατομικές επιχειρήσεις, με τον αριθμό αυτόν να εκτινάσσεται στα 4,7 εκατομμύρια την διετία 2007-2008. Πρόκειται για μία δραματική κατάσταση, στην οποία μεγάλο μέρος έχει η χρηματοοικονομική άγνοια. Μία άγνοια που οδηγεί σε λάθος επιλογές και αποφάσεις και που ευνοεί, βεβαίως, ορισμένους επιτήδειους συμβούλους αποταμιεύσεων και επενδύσεων οι οποίοι αποκομίζουν σοβαρές προμήθειες από ανυποψίαστους επενδυτές», τονίζει ο Ρος Τίμαν, στέλεχος του Αμερικανικού Οργανισμού Προστασίας των Επενδυτών (IPT-Investor Protection Trust).
Εξάλλου, έρευνα του Οργανισμού αυτού καταλήγει σε συμπεράσματα που μόνον μαύρες σκέψεις προκαλούν.
Συγκεκριμένα, σε ετήσια έρευνά του ο ΙΡΤ επισημαίνει ότι μόνον το 18% των επενδυτών που επενδύουν στο χρηματιστήριο έχει οικονομικές γνώσεις. Όλοι οι άλλοι είναι επικινδύνως αγράμματοι χρηματοοικονομικά και αυτό αποτελεί πραγματική ωρολογιακή βόμβα για τα κεφάλαιά τους, αναφέρει η έκθεση. Επίσης, κατά τον ΙΡΤ, το φούσκωμα και το ξεφούσκωμα του δείκτη Nasdaq (εταιρειών υψηλής τεχνολογίας) στα τέλη της δεκαετίας του 1990 οφειλόταν σε αυτόν τον χρηματοοικονομικό αναλφαβητισμό –τον οποίον ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας (Fed) κ.Άλαν Γκρήνσπαν είχε αποκαλέσει «χαζοχαρούμενο ανορθολογισμό».
Σήμερα, αυτός ο τελευταίος απασχολεί σοβαρά και τους Ευρωπαίους ειδικούς, οι οποίοι συνειδητοποιούν σε ποιον βαθμό οι αγορές επηρεάζονται από ανορθόλογες χρηματοοικονομικές επιλογές και αποφάσεις, που τελικά αποσταθεροποιούν τις αγορές και αποτελούν την πολυτιμότερη πρώτη ύλη για τα κερδοσκοπικά κεφάλαια και τους διαχειριστές τους. Όπως επισημαίνει ο Βέλγος αναλυτής δρ. Ανρί Λεγκράν, «ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός ευνοεί συμπεριφορές που στηρίζονται σε κουτσομπολιά, ψιθύρους και κατευθυνόμενη οικονομική πληροφόρηση και οδηγεί εκ των πραγμάτων στην κατασπατάληση παραγωγικών πόρων, λόγω της κάκιστης χρησιμοποιήσεως της ιδιωτικής αποταμιεύσεως. Το όλο θέμα είναι πολύ σοβαρό, γιατί στην εποχή μας κινούνται μέσω Διαδικτύου τεράστια κεφάλαια που φουσκώνουν και ξεφουσκώνουν μετοχικές αξίες εν ριπή οφθαλμού και νοθεύουν στοιχειώδεις επενδυτικούς κανόνες».
Υπό αυτές τις συνθήκες, έγκυρες πληροφορίες μας από τις Βρυξέλλες λένε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ύστερα από άτυπη πρόταση του Βέλγου πρώην υπουργού Οικονομικών κ.Ντιντιέ Ρεντέρς, μελετά την ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Προωθήσεως της Χρηματοοικονομικής Επιμορφώσεως, το οποίο θα έχει την δυνατότητα να δημιουργήσει και εθνικά παραρτήματα σε συγκεκριμένες χώρες.
Όπως είναι επόμενο, η υπερχρέωση των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών μεταθέτει μέρος των ευθυνών για λήψεις οικονομικών αποφάσεων στους πολίτες, οι οποίοι καλούνται σε αρκετές περιπτώσεις να πάρουν τις τύχες τους στα χέρια τους –ιδιαίτερα δε σε θέματα συντάξεων και κοινωνικής ασφαλίσεως. Ωστόσο, για να μπορέσουν οι πολίτες να αναλάβουν νέες ευθύνες και να ανταποκριθούν σε αυτές, είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να διαθέτουν και τις απαραίτητες προς τούτο γνώσεις.
Διαφορετικά, θα άγονται και θα φέρονται είτε από αδίστακτους πολιτικούς δημαγωγούς και ανθρώπους των ΜΜΕ, είτε από άπληστους κερδοσκόπους που γνωρίζουν να υπόσχονται «μυθικές αποδόσεις» και γρήγορο πλουτισμό.
Σε μία Ευρώπη λοιπόν η οποία, πέρα από την υπερχρέωσή της, χάνει και μερίδιο στην παγκόσμια αγορά, η χρηματοοικονομική εκπαίδευση των πολιτών της αποτελεί θετική επένδυση για το μέλλον τους. Ιδιαιτέρως δε σε μία εποχή όπου οι πάσης φύσεως διαδικτυακές απάτες συνιστούν σοβαρό κοινωνικό και όχι μόνον πρόβλημα.
http://www.europeanbusiness.gr/page.asp?pid=805