της Aarti Shankar-Ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη δοκιμασία του, τόσο στο εσωτερικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για την επίτευξη βαθιάς μεταρρύθμισης του εθνικού σιδηροδρομικού φορέα της Γαλλίας, της SNCF.
Η φιλοδοξία του Macron για την απελευθέρωση του γαλλικού σιδηροδρομικού συστήματος αποτελεί μέρος του ευρύτερου πακέτου μεταρρυθμίσεων της αγοράς εργασίας. Προορίζεται επίσης να προετοιμάσει τον κλάδο σε σχέση με την προσπάθεια της ΕΕ να απελευθερώσει τον τομέα των μεταφορών σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό μέχρι το 2023. Ωστόσο, τα σχέδια της κυβέρνησης για την αναδιάρθρωση της δομής της SNFC αντιμετώπισαν ένα κύμα αντιδράσεων από τα εργατικά συνδικάτα, μεταξύ των οποίων και τρεις μήνες προγραμματισμένων απεργιών.
Στην καρδιά της, η μεταρρύθμιση της SNFC από τον πρόεδρο έχει στόχο να δώσει τέλος στο ειδικό status που αυτή τη στιγμή απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι στο σιδηρόδρομο. Συγκεκριμένα, ο Macron έχει στόχο προνόμια όπως η εγγύηση της δια βίου απασχόλησης και ενός ειδικού σχεδίου πρόωρης συνταξιοδότησης που επιτρέπει στους εργαζόμενους του κλάδου να συνταξιοδοτούνται από τα 52 έτη. Υποστήριξε ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι απαραίτητες για να μειωθεί το χρέος της SNFC -αυτή τη στιγμή στα 46,6 δισ. ευρώ- και να καταπολεμήσει την υψηλή ανεργία της Γαλλίας, στο 10%.
Η προσέγγιση του Macron για την εισαγωγή αυτής της μεταρρύθμισης βρίσκεται σε αντίθεση με την πιο συμβιβαστική στάση που ελαβε το περασμένο έτος. Μετά από τις εκλογές του περασμένου έτους, ο Macron προώθησε μέσω νομοθεσμίας τη χαλάρωση των περιορισμών σε σχέση με την απόλυση των εργαζόμενων και την αποκέντρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις αντιμετωπίστηκαν με μικρή οργανωμένη αντίδραση, εν μέρει επειδή ο πρόεδρος επιδίωξε μια μέθοδο συνεχόμενου διαλόγου με τα εμπορικά συνδικάτα για την ικανοποίηση των ανησυχιών τους. Αυτό το έτος, ο Macron έχει εμπλακεί σε μια διαμάχη με το μαχητικό συνδικάτο CGT-cheminots, σε έναν “πόλεμο φθοράς”, όπως τον περιέγραψε μια γαλλική εφημερίδα. Είναι σημαντικό ότι εξωτερικοί παράγοντες, όπως μαθητές και άλλοι εργαζόμενοι του δημοσίου τομέα, κινητοποιούνται επίσης. Υπάρχει η αναγνώριση ότι αυτό είναι ένα ζήτημα-τοτέμ -εάν ο Macron σπάσει την αντίδραση του SNFC, θα ανοίξει ο δρόμος για ευρύτερες εργασιακές μεταρρυθμίσεις.
Πραγματικά, η έκβαση αυτής της αντιπαράθεσης θα έχει ευρύτερες πολιτικές επιπτώσεις για τον πρόεδρο. Εάν ο Macron κατορθώσει να περάσει αυτές τις μεταρρυθμίσεις, αυτό θα τον βάλει σε καλή θέση ώστε να πετύχει περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του δημοσίου τομέα και της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού και των επιδομάτων ανεργίας. Ωστόσο, ενδεχόμενη αποτυχία του θα υπονομεύσει την ικανότητά του να πετύχει την εσωτερική του ατζέντα. Αυτό με τη σειρά του επηρεάσει τη βαρύτητα της εξουσίας του στην ΕΕ, όπου έχει καθιερώσει μια πιο ισχυρή φωνή για τη Γαλλία σε σχέση με τον προκάτοχό του Francois Hollande.
Ο Macron δέσμευσε τις φιλοδοξίες του για την προώθηση αλλαγής σε ευρωπαϊκό επίπεδο -συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής ενός προϋπολογισμού της ευρωζώνης και ενός υπουργού Οικονομικών- με την ικανότητά του να πετύχει εγχώριες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Στη διάρκεια της προεδρικής εκστρατείας του 2017, ο Macron δήλωσε:
“Δεν θα επαναφέρουμε την Ευρώπη στη θέση της εάν η Γαλλία δεν κάνει αυτό που πρέπει. Είναι τώρα καθήκον μας να προχωρήσουμε με τις μεταρρυθμίσεις. Η Γαλλία πρέπει να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της με την μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας και με το να είναι πιο σοβαρή με τον προϋπολογισμό της”.
Εάν πετύχει να περάσει αυτές τις εγχώριες μεταρρυθμίσεις, τα κράτη-μέλη της ΕΕ που παραδοσιακά ήταν εναντίον της βαθύτερης ενοποίησης της ευρωζώνης -Γερμανία, Ολλανδία, Δανία, Σουηδία κ.α.- θα πρέπει να αρχίσουν να εξετάζουν σοβαρά τις προτάσεις του.
Το αποτέλεσμα αυτής της αντιπαράθεσης θα καθορίσει επίσης την εσωτερική του εικόνα -άλλοι ηγέτες πριν από αυτόν είχαν προσπαθήσει και απέτυχαν να αναδιαρθρώσουν τον κρατικό σιδηρόδρομο. Πιο συγκεκριμένα, το 1995, οι προσπάθειες του πρωθυπουργού Alain Juppe να μεταρρυθμίσει το όριο συνταξιοδότησης των εργαζομένων στο σιδηρόδρομο, κατέρρευσαν μετά από τρεις εβδομάδες απεργιών. Για την ώρα, η κοινή γνώμη είναι με το πλευρό του Macron -σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της Ifop, το 51% των Γάλλων πιστεύει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει με τις μεταρρυθμίσεις στην SNFC. Για να πραγματοποιήσει την φιλοδοξία του να γίνει ο μεταρρυθμιστικός πρόεδρος της Γαλλίας, ο Macron θα πρέπει να δείξει αντοχή σε αυτή τη δοκιμασία.