650 εκατ. ευρώ χάνονται από το παράνομο εμπόριο καπνού

Περισσότερα από 650 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι χάνονται ετησίως εξαιτίας του παράνομου εμπορίου καπνού στην Ελλάδα, ενώ 1 στα 5 τσιγάρα που καταναλώνονται στη χώρα μας είναι παράνομα, σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση με θέμα «Το παράνομο εμπόριο καπνού: Οι συνέπειες για τον κλάδο και την οικονομία» που διοργάνωσε στις , 25 Νοεμβρίου, το Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με την υποστήριξη της εταιρείας Παπαστράτος.

 

Στην εκδήλωση αναλύθηκαν οι βασικές αιτίες για την ανάπτυξη του παράνομου εμπορίου καπνού παγκοσμίως, οι σοβαρές επιπτώσεις του στον κλάδο και στην οικονομία καθώς και η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα στην Ελλάδα.

Η εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό που απηύθυναν ο Υφυπουργός Οικονομικών κ. Γιώργος Μαυραγάνης και ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ καθηγητής Νίκος Βέττας.

Βασικός ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο κ. Artyom Chernis, Αντιπρόεδρος της Philip Morris International για θέματα Στρατηγικής και Πρόληψης ενάντια στο παράνομο εμπόριο, ενώ για το θέμα μίλησαν επίσης οι κ.κ. Χάρης Θεοχάρης, Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων, ο Αντιστράτηγος Αδαμάντιος Σταματάκης, Υπαρχηγός Ελληνικής Αστυνομίας, ο Αντιναύαρχος  Δημήτριος Τσιαδής, Υπαρχηγός Λιμενικού Σώματος και ο κ. Νικήτας Θεοφιλόπουλος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος. Τη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε συντόνισε ο Διευθυντής Έρευνας του ΙΟΒΕ κ. Άγγελος Τσακανίκας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, τα τελευταία  χρόνια η νόμιμη αγορά προϊόντων καπνού περιορίζεται, αποτέλεσμα της ύφεσης και της αύξησης της φορολογικής επιβάρυνσης, ενώ ταυτόχρονα, το παράνομο εμπόριο καπνού ενισχύεται τόσο σε σχετικούς όσο και σε απόλυτους όρους.

Στο χαιρετισμό που απηύθυνε ο Υφυπουργός Οικονομικών κ. Γ. Μαυραγάνης υπογράμμισε ότι η αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου και της φοροδιαφυγής στον τομέα των καπνικών προϊόντων αποτελεί στόχο πρώτης προτεραιότητας. Επίσης, σημείωσε ότι οι σχετικές προσπάθειες έχουν εντατικοποιηθεί αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2013 καταγράφεται αύξηση κατά 116% στις κατασχέσεις λαθραίων τσιγάρων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΔΟΕ στο διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου 2013 στον τομέα των καπνοβιομηχανικών προϊόντων, πραγματοποιήθηκαν 162 έλεγχοι, βρέθηκαν 64 παραβάτες, βεβαιώθηκαν 17 φορολογικές και απλές τελωνειακές παραβάσεις και 104 λαθρεμπορίες ενώ έως σήμερα έχουν κατασχεθεί περισσότερα 129 εκατ. τεμάχια τσιγάρων.

Ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ κ. Ν. Βέττας αναφέρθηκε στην πορεία και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Τόνισε τη σημασία των μεταρρυθμίσεων και ειδικότερα αυτών που θα ενδυναμώνουν τη λειτουργία των θεσμών. Πρακτικές παράνομου εμπορίου, υπογράμμισε, εκτός από σημαντικό δημοσιονομικό κόστος προκαλούν πολλαπλές στρεβλώσεις στην αγορά.

Στην ομιλία του ο κ. Artyom Chernis, υπογράμμισε ότι παρά τις δυσκολίες για τον ακριβή εντοπισμό του μεγέθους του παράνομου εμπορίου καπνού, εκτιμάται ότι ανέρχεται σε περίπου 600 δισεκατομμύρια  τσιγάρα που αντιστοιχούν περίπου στο 10% – 12% της παγκόσμιας κατανάλωσης. Όπως σημείωσε ο κ. Chernis οι απώλειες φορολογικών εσόδων σε όλο τον κόσμο από το λαθρεμπόριο τσιγάρων εκτιμάται ότι κυμαίνονται στα 40 έως 50 δισ. δολάρια. Ο κ. Chernis υπογράμμισε την άμεση σύνδεση του παράνομου εμπορίου τσιγάρων με άλλες εγκληματικές οργανώσεις που αποκομίζουν υψηλά κέρδη με σχετικά χαμηλό ρίσκο γιατί, δυστυχώς, στις περισσότερες χώρες, οι ποινές σπάνια είναι ανάλογες της σοβαρότητας του εγκλήματος. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση που διεξήχθη από ειδικούς εγκληματολόγους παγκόσμιας εμβέλειας, η εκτιμώμενη «αξία» της αγοράς των παράνομων τσιγάρων παγκοσμίως είναι στα 81 δισεκατομμύρια δολάρια σε σύγκριση με 85 δισεκατομμύρια δολάρια για την κοκαΐνη. «Είναι σημαντικό», ανέφερε ο κ. Chernis, «να κατανοήσουμε τις  επιπτώσεις αυτής της παράνομης δραστηριότητας που είναι σοβαρότατες και ευρείες, αυξημένα επίπεδα εγκληματικότητας στην κοινωνία, πρόσβαση των ανηλίκων στα τσιγάρα, έλλειψη χρηματοδότησης κρίσιμων κοινωνικών υπηρεσιών και υποδομών, απώλεια θέσεων εργασίας στη νόμιμη αγορά, για να αναφέρω μερικές μόνο από αυτές».

Στην ομιλία του ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων κ. Χ. Θεοχάρης, σημείωσε ότι η  Ελλάδα αποτελεί προορισμό, χώρα προέλευσης και διέλευσης του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού. Ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων υπογράμμισε ότι οι κατασχέσεις τσιγάρων στην  Ελλάδα, οι οποίες διενεργήθηκαν από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες (ΣΔΟΕ, Λιμενικές, αστυνομικές και τελωνειακές αρχές) ήταν μεταξύ των υψηλότερων στην  Ε.Ε. το 2012 ενώ οι διαφυγόντες φόροι για τις κατασχεθέντες ποσότητες εκτιμήθηκαν σε 70 εκατ. ευρώ. Τέλος, ο κ. Θεοχάρης αναφέρθηκε στην σταδιακή ανάπτυξη σειράς δράσεων – ενεργειών που εντάσσονται στο πλαίσιο ευρύτερης στρατηγικής με στόχο την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου τσιγάρων.

Ο Υπαρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας Αντιστράτηγος Α. Σταματάκης ανέφερε ότι η Ελληνική Αστυνομία, το έτος 2012, έφερε σε πέρας 864 υποθέσεις λαθρεμπορίας τσιγάρων, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 75% επί του συνολικού αριθμού των υποθέσεων που ανέλαβαν οι Διωκτικές Αρχές. Αντίστοιχα το Α΄ εξάμηνο του 2013 διερευνήθηκαν 681 υποθέσεις, ποσοστό 83% επί του συνόλου των υποθέσεων, ενώ οι κατασχέσεις ανέρχονται σε περισσότερα από 26 εκατ. τεμάχια και οι διαφυγόντες δασμοί και φόροι σε 3,7 εκατ. ευρώ.

Στην παρέμβαση του ο Υπαρχηγός του Λιμενικού Σώματος Αντιναύαρχος  Δ. Τσιαδής αναφέρθηκε στη συμβολή του Λιμενικού Σώματος στην καταπολέμηση της λαθρεμπορίας προϊόντων καπνού. Όπως σημείωσε κατά την τριετία 2011 – 2013 στοιχειοθετήθηκαν 147 σχετικές υποθέσεις, ασκήθηκε ποινική δίωξη σε 427 εμπλεκόμενα άτομα, κατασχέθηκαν περισσότερα από 758 εκατ. λαθραία τσιγάρα ενώ το σύνολο των διαφυγόντων δασμών ανέρχεται στα 126,5 εκατ. ευρώ.

Στην ομιλία του ο κ. Νικήτας Θεοφιλόπουλος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος αναφέρθηκε στα αποτελέσματα έρευνας, που πραγματοποίησε η Nielsen, για την μέτρηση του παράνομου εμπορίου τσιγάρων. Σύμφωνα με την έρευνα, τα 19,5 τσιγάρα στα 100 είναι παράνομα, μέγεθος που αντιστοιχεί σε αύξηση κατά 6,1 μονάδες σε σχέση με το 2012. Με βάση με τις εκτιμήσεις της Παπαστράτος, τα παράνομα τσιγάρα στην Ελλάδα το 2013 ανέρχονται σε 4,4 δισ. ενώ οι απολεσθέντες φόροι εκτιμώνται σε 650 εκατ. ευρώ. «Τα νούμερα είναι τρομακτικά» ανέφερε ο κ. Θεοφιλόπουλος, «και παρά τις αναμφισβήτητες επιτυχίες των διωκτικών Αρχών δεν πρέπει να εφησυχάζουμε. Είναι σαφές ότι οι συνέπειες είναι δραματικές όχι μόνο για τα δημόσια έσοδα αλλά και για όλον τον κλάδο των καπνικών που απασχολεί περισσότερους από 50.000 εργαζόμενους, είτε αγρότες καπνού, είτε στο παραδοσιακό περίπτερο, είτε στις μεγάλες καπνοβιομηχανίες της χώρας.

Εξίσου σημαντικό είναι ότι σύμφωνα με αναλύσεις του Γενικού Χημείου του Κράτους, έχει βρεθεί ότι τα προϊόντα αυτά μπορεί να περιέχουν, μεταξύ άλλων, απορρίμματα καπνού, βαρέα μέταλλα και άλλα ξένα σώματα.

Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε την εκστρατεία μας με την ίδια και μεγαλύτερη ένταση. Και προσκαλούμε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς σε συστράτευση.»

Η οικονομική κρίση, οι ανεπαρκείς πόροι των διωκτικών Αρχών, τα υψηλά κέρδη που αποκομίζουν οι εγκληματικές οργανώσεις, ο ελλιπής διασυνοριακός συντονισμός των αρμόδιων Αρχών αλλά και η ελλιπής συνολικά ενημέρωση της κοινής γνώμης για τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις του παράνομου εμπορίου τσιγάρων συγκαταλέγονται μεταξύ των κυριότερων αιτιών του προβλήματος. __