Φαίνεται πως η κυβέρνηση, αφού δεν αλλάζει πορεία, αδυνατεί να κατανοήσει ότι, τα μεγάλα προβλήματα της χώρας μας είναι η απαισιοδοξία, η ύφεση και η ανεργία – σαν αποτέλεσμα των οποίων τόσο το δημόσιο χρέος, όσο και τα ελλείμματα, θα παραμείνουν ανεξέλεγκτα
του Βασίλη Βιλιάρδου
“Προδότης δεν είναι μόνον αυτός που φανερώνει τα μυστικά της πατρίδος στους εχθρούς, αλλά και εκείνος που ενώ κατέχει δημόσιο αξίωμα, εν γνώσει του δεν προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες για να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων, πάνω στους οποίους άρχει” (Θουκυδίδης, περί προδοτών).
Ανάλυση
Με κριτήριο τον Θουκυδίδη έχουμε την υποκειμενική άποψη ότι εάν ένας ηγέτης, ο οποίος επέλεξε με τη θέληση του να κυβερνήσει, γνωρίζοντας επακριβώς τα προβλήματα της χώρας του, δεν τηρεί στο ακέραιο τις προεκλογικές του δεσμεύσεις και δεν μπορεί να εξασφαλίσει στους Πολίτες την κάλυψη των βασικών τους αναγκών (εργασία, παιδεία, υγεία, ασφάλεια, αξιοπρέπεια, εθνική κυριαρχία, κοινωνική δικαιοσύνη, ορθολογικό επιχειρηματικό πλαίσιο, έντιμη φορολόγηση κλπ.), δεν έχει καμία θέση στην εξουσία – όπως δεν είχε και ο προηγούμενος ή ο επόμενος που τυχόν κυβερνήσει ανάλογα.
Ανεξάρτητα τώρα από τα παραπάνω, οι αμέσως επόμενοι μήνες θα είναι ίσως οι σημαντικότεροι, σε σχέση με τη διατήρηση ή τη διάλυση της Ευρωζώνης – η κρίση χρέους της οποίας έχει φτάσει στο ζενίθ, με κέντρο βάρους τις τράπεζες και όχι την Ελλάδα, όπως φαίνεται από τον Πίνακα Ι που ακολουθεί:
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Δάνεια μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών από τη ΕΚΤ, κατά σειρά προτεραιότητας, μετά το Νοέμβρη του 2011 (σε δις €).
|
Τράπεζες |
Ποσόν |
|
|
|
|
Ισπανικές* |
402 |
|
Ιταλικές |
283 |
|
Γαλλικές |
176 |
|
Γερμανικές |
79 |
* Μόνο τον Ιούλιο του 2012 οι καταθέσεις στις ισπανικές τράπεζες μειώθηκαν κατά 74 δις € (147 δις € από το Μάρτιο), με το μεγαλύτερο μέρος τους να έχει κατευθυνθεί στη Γερμανία.
Σημείωση: Οι απαιτήσεις της γερμανικής κεντρικής τράπεζας απέναντι στην ΕΚΤ (Target II), στην οποία οφείλουν αντίστοιχα ποσά οι ελλειμματικές οικονομίες της Ευρωζώνης, έχουν ξεπεράσει τα 700 δις € – γεγονός που οδηγεί πολλούς στο συμπέρασμα ότι, η ΕΚΤ μεταφέρει ήδη τα χρήματα από τη Γερμανία στο Νότο, «αμοιβαιοποιώντας» έμμεσα το χρέος.
Για να κατανοήσει κανείς το πρόβλημα των τραπεζών, όσον αφορά την ΕΚΤ, αρκεί να γνωρίζει ότι, τα ομόλογα των χωρών της Ευρωζώνης, τα οποία έχει ήδη αγοράσει, είναι μόλις 211,4 δις € – ενώ στις τράπεζες των παραπάνω τεσσάρων χωρών έχει δανείσει 940 δις € από το Νοέμβρη του 2011, όπου «εγκαινίασε» τα νέα προγράμματα παροχής ρευστότητας.
Για σύγκριση, η Fed έχει αγοράσει ομόλογα των Η.Π.Α. αξίας 1.640,40 δις $ – ένα γεγονός που τεκμηριώνει πως ενώ το πρόβλημα των Η.Π.Α. είναι το δημόσιο χρέος, της Ευρωζώνης είναι οι τράπεζες (αρκετοί κατηγορούν την ΕΚΤ ισχυριζόμενοι ότι, διατηρεί ένα «ζόμπι τραπεζικό σύστημα» στην Ευρώπη, αφού δεν επιτρέπει στις υπερχρεωμένες τράπεζες, όπως αυτές της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Ιρλανδίας κλπ. να πτωχεύσουν).
Συνεχίζοντας, το μέλλον του ευρώ φαίνεται να εξαρτάται από την ΕΚΤ – η οποία μάλλον έχει πάρει τα ηνία από την Πολιτική, μη έχοντας καμία άλλη επιλογή (αν και ο κίνδυνος της επιβολής μίας δικτατορίας των κεντρικών τραπεζών τόσο στις Η.Π.Α., όσο και στην ΕΕ δεν είναι καθόλου αμελητέος).
Δυστυχώς, παρά το ότι η Γερμανίδα καγκελάριος άνοιξε το κουτί της Πανδώρας, δεν έχει πια η ίδια το κλειδί – αν και πολύ δύσκολα θα μπορούσε κανείς «να κλείσει ξανά τα δεινά στο πιθάρι», επαναφέροντας την Ευρωζώνη στην αφετηρία.
Στον Πίνακα ΙΙ που ακολουθεί, φαίνονται οι «προθεσμίες» για το κοινό νόμισμα, με σημαντικότερη τη σύσκεψη της ΕΚΤ για την μαζική αγορά ομολόγων την επόμενη εβδομάδα, παρά τις έντονες αντιδράσεις της Bundesbank:
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Συναντήσεις 2012 με θέμα το Ευρώ
|
Ημερομηνία |
Θέμα |
|
|
|
|
6 Σεπτεμβρίου |
Σύσκεψη της ΕΚΤ για την μαζική αγορά ομολόγων |
|
9 Σεπτεμβρίου |
Παρουσίαση των μέτρων από την Ελλάδα στην Τρόικα |
|
12 Σεπτεμβρίου |
Απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου της Γερμανίας (ESM) |
|
12 Σεπτεμβρίου |
*Εκλογές στην Ολλανδία, πολύ σημαντικές για το ευρώ |
|
14 Σεπτεμβρίου |
Συνάντηση των υπουργών οικονομικών της ΕΕ στην Κύπρο |
|
8 Οκτωβρίου |
Συνάντηση των υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης |
|
18 Οκτωβρίου |
Συνάντηση κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλες |
|
29/31 Οκτωβρίου |
**Λήξη ομολόγων της Ισπανίας, αξίας 20 δις € |
Πηγή: WSJ
* Αναμένεται η εκλογή τετρακομματικής κυβέρνησης, πιθανότατα εχθρικής προς το κοινό νόμισμα.
** Τυχόν απομόνωση της Ισπανίας από τις αγορές, ανάλογη με αυτήν της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, θα σημάνει το τέλος της Ευρωζώνης. Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία δεν είναι σε τόσο καλή θέση, όπως «προπαγανδίζεται».
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΓΣΕΕ (πηγή: ΑΝ), σε πολλές περιπτώσεις η πατρίδα μας έχει υπαναχωρήσει στα επίπεδα του 1978. Αναλυτικότερα,
(α) την περίοδο 2010-2012 το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος μειώθηκε κατά 8%, ενώ η ύφεση αυξήθηκε και η ανεργία εκτινάχθηκε στα ύψη (από 17,7% το 2011 στο 24% το 2012).
(β) την ίδια περίοδο οι μειώσεις μισθών του Δημοσίου ανήλθαν σε 3,5 δις € και του ιδιωτικού τομέα σε 3 δις €. Συνολικά στο χρονικό διάστημα 2010-2011, οι περικοπές των συντάξεων και οι μειώσεις των μισθών ανήλθαν αθροιστικά σε 16,2 δις € (8% του ΑΕΠ), χωρίς να έχει μειωθεί η ανεργία, το δημόσιο χρέος και η ύφεση (προφανώς, αφού οι τόκοι είναι πολύ υψηλότεροι, ενώ η κατανάλωση «κατακρημνίσθηκε»).
(γ) περαιτέρω σημειώνεται πως η οικονομική κατάσταση της κοινωνικής ασφάλισης επιδεινώνεται, λόγω της αύξησης της ανεργίας (24% το 2012 ή 1.200.000 άτομα) και της μείωσης των μισθών που στερούν την κοινωνική ασφάλιση από πόρους της τάξης των 9,5 δις €.
(δ) ακόμη, η ΓΣΕΕ ισχυρίζεται πως η εισφοροδιαφυγή από την αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία, καθώς επίσης από τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης, οδηγεί σε απώλειες 8,5 δις € (από την άλλη πλευρά βέβαια, χωρίς την παραβίαση των νόμων, στην οποία υποχρεώνονται ουσιαστικά οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, θα είχαν ήδη κλείσει οι περισσότερες – με δυσμενέστερα ίσως αποτελέσματα για την οικονομία μας).
Τέλος, η μελέτη υποστηρίζει ότι, η αγοραστική δύναμη των νέων κατώτατων μισθών έχει πλέον επιστρέψει στα επίπεδα του 1978. Ενδεχομένως δε ακόμη πιο πίσω, αν υπολογίσει κανείς ότι, ο μισθός τότε ενός ανειδίκευτου φοιτητή ήταν περί τις 6.000 δρχ. ενώ το εισιτήριο των λεωφορείων 2 δρχ. (3.000 φορές χαμηλότερο) – σήμερα περί τα 500 €, ενώ το εισιτήριο κοστίζει 1,20 € (μόλις 416 φορές χαμηλότερο).
Όλα τα παραπάνω πριν από την εφαρμογή των νέων μέτρων λιτότητας, ύψους 11,8 δις € – ενώ η Ελλάδα ευρίσκεται για 5η συνεχή χρονιά σε βαθιά ύφεση, η οποία υπολογίζεται να φτάσει στο 7% το 2012. Προφανώς η κυβέρνηση αδυνατεί να κατανοήσει ότι, τα προβλήματα της χώρας μας σήμερα είναι η απαισιοδοξία, η ύφεση και η ανεργία – σαν αποτέλεσμα των οποίων τόσο το δημόσιο χρέος, όσο και τα ελλείμματα θα παραμείνουν ανεξέλεγκτα.
Ο κίνδυνος λοιπόν να οδηγηθούμε στην απορρύθμιση, στην κατάρρευση, στις βίαιες κοινωνικές αναταραχές και στο χάος δεν έχει σε καμία περίπτωση ξεπερασθεί – αντίθετα, έχει αυξηθεί σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, γεγονός που δεν επιτρέπει δυστυχώς να αισιοδοξούμε για το μέλλον (αν και η απαισιοδοξία, πόσο μάλλον η συνεχής καταστροφολογία, λειτουργώντας ως αυτοεκπληρούμενες προφητείες, επιδεινώνουν σημαντικά τις προοπτικές της οποιασδήποτε οικονομίας).
Απλούστερα, όσο πιο πολύ βράζει το νερό σε μία κλειστή κατσαρόλα, χωρίς να ανοίγεται το καπάκι της, τόσο πιο καταστροφική προβλέπεται η έκρηξη της – σαν αποτέλεσμα του συγκεντρωμένου ατμού στο εσωτερικό της.
ΤΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ
Στα πλαίσια αυτά υπενθυμίζεται ότι, “το Δεκέμβριο του 2001 η κεντρική πλατεία της Αργεντινής πλημμύρισε από αγανακτισμένους και εξαθλιωμένους Πολίτες, επειδή είχαν χάσει πλέον εντελώς την εμπιστοσύνη τους στη νέα κυβέρνηση – η οποία, παρά το ότι τους είχε στην κυριολεξία λεηλατήσει, δεν μπόρεσε να τους εξασφαλίσει απολύτως τίποτα.
Οι συγκρούσεις που ακολούθησαν με την αστυνομία ήταν εξαιρετικά αιματηρές (ο Δεκέμβριος του 2012 για την Ελλάδα δεν είναι μακριά), με αποτέλεσμα να αναγκασθεί ο πρόεδρος της χώρας να εγκαταλείψει το προεδρικό μέγαρο με ελικόπτερο”.
Με κριτήριο τα παραπάνω και όσον αφορά την Ελλάδα επαναλαμβάνουμε ότι, δεν μπορεί να θεωρείται ως επιτυχημένη η πολιτική του εθνικού εξευτελισμού, της αναξιοπιστίας και της «επαιτείας», η οποία στηρίζεται στις «δουλοπρεπείς» υποσχέσεις αύξησης των φόρων, κατάλυσης της ατομικής ιδιοκτησίας (χαράτσια), λεηλασίας της δημόσιας περιουσίας και συνεχών μειώσεων των μισθών – ακόμη και αν κάτι τέτοιο θα εξασφάλιζε την παραμονή της χώρας μας στο ευρώ ή/και τις επόμενες δόσεις του σκόπιμα εξαρτημένου από τους τοκογλύφους ελληνικού δημοσίου.
Ειδικά όσον αφορά την «αναξιοπιστία», δεν επιτρέπεται να βεβαιώνει ο νέος πρωθυπουργός της χώρας τους δανειστές της ότι, θα εξοφλήσει ολοκληρωτικά και εμπρόθεσμα τις υποχρεώσεις της (όπως ακριβώς και ο προηγούμενος), χωρίς ταυτόχρονα να τους εξηγεί/τεκμηριώνει τη μέθοδο ή/και τον τρόπο, με τον οποία θα τα καταφέρει – πόσο μάλλον όταν οι αγορές έχουν την εντελώς αντίθετη άποψη, κρίνοντας τουλάχιστον από τα CDS και τα Spreads, ενώ γνωρίζουν πολύ καλά πως χωρίς ανάπτυξη, είναι αδύνατη η έξοδος από την κρίση και η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.
Στο σημείο αυτό θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε ξανά σε ορισμένα βασικά προβλήματα της οικονομίας μας, τα οποία πρέπει απαραίτητα να επιλυθούν:
Σημείωση Εμμανουήλ Σαρίδη
Το ιστολόγιο αυτό παράγεται με το σύστημα (Content System Management) Typo3 που δεν υποστηρίζει μεγάλα κείμενα με πολλούς πίνακες όπως το παρόν άρθρο. Για το τμήμα που λείπει εδω δείτε το γνήσιο στο http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2682.aspx)
ΤΑ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΟΥΝΤΑ ΕΥΡΩΔΟΧΕΙΑ
Σύμφωνα με μία οικονομική μελέτη (αναλυτικό άρθρο μας σχετικό με τις πιστώσεις «Target-2» του συστήματος της ΕΚΤ), το 88% των ελλειμμάτων των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών των χωρών της GIPS, κατά τη διάρκεια των επομένων τριών ετών μετά το ξέσπασμα της κρίσης, χρηματοδοτούταν από το σύστημα Target της ΕΚΤ.
Τα δανειακά αυτά χρήματα, τα οποία έλαβαν οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της GIPS από την ΕΚΤ, χρησιμοποιήθηκαν για να εξασφαλίσουν τη ροή των προϊόντων (εισαγωγές), καθώς επίσης την αγορά διαφόρων περιουσιακών στοιχείων (μετοχές, ομόλογα, αγορές εταιρειών, τίτλοι ιδιοκτησίας κλπ.), από τους Έλληνες, τους Ιρλανδούς, τους Πορτογάλους και τους Ισπανούς. Η ενέργεια αυτή της ΕΚΤ θεωρείται «ορθολογική», αφού διαφορετικά δεν θα είχε αποφευχθεί η ξαφνική χρεοκοπία πολλών μαζί χωρών της Ευρωζώνης.
Στην πραγματικότητα βέβαια, πρόκειται για ένα τεράστιο «de facto bail out», για μία διάσωση δηλαδή των κρατών αυτών, παρά τις απαγορεύσεις της συνθήκης του Μάαστριχτ. Ακόμη περισσότερο είναι, σε τελική ανάλυση, μία «δημοσιονομική» παροχή πιστώσεων των πλεονασματικών προς τις ελλειμματικές χώρες η οποία, επίσημα δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μία «μονεταριστική πολιτική».
Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, την Πορτογαλία επίσης, το σύνολο των ιδιωτικών και δημοσίων εισροών κεφαλαίων τα τελευταία τρία χρόνια ήταν σχεδόν μηδενικό. Δηλαδή, ούτε οι ιδιώτες (επιχειρήσεις, καταναλωτές κλπ.) δεν τοποθέτησαν νέα κεφάλαια στην Ελλάδα, για να χρηματοδοτήσουν το εξωτερικό έλλειμμα του ισοζυγίου, ούτε το δημόσιο (δεν «ρευστοποιήθηκαν» περιουσιακά στοιχεία κλπ.). Επομένως, τα ελλείμματα των ισοζυγίων εξωτερικών συναλλαγών και των δύο χωρών χρηματοδοτήθηκαν «σιωπηρά» από την ΕΚΤ – η οποία θεωρείται πλέον ως η πιο επικίνδυνη τράπεζα του πλανήτη (ενδεχομένως μαζί με τη Fed).
Φυσικά αυτό έγινε σταδιακά, καθώς επίσης με εναλλαγές, όπου ενδιάμεσα υπήρχαν εισροές κεφαλαίων, τόσο από τον ιδιωτικό, όσο και από το δημόσιο τομέα – ταυτόχρονα βέβαια, ισοδύναμες σχεδόν εκροές. Συνολικά όμως για τα τρία χρόνια, οι εισροές κάλυψαν τις εκροές, οπότε επιβαρύνθηκε ουσιαστικά μόνο η ΕΚΤ.
Στην Ισπανία τώρα τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά, αφού υπήρχαν πάντοτε κεφαλαιακές εισροές εκ μέρους του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες χρηματοδοτούσαν το εξωτερικό έλλειμμα του ισοζυγίου – οπότε η κεντρική τράπεζα της χώρας προσέθετε χρήματα μόνο βοηθητικά, για τη χρηματοδότηση των επί πλέον (ελλειμματικών) εισαγωγών. Έτσι λοιπόν, όλα τα Target-δάνεια της κεντρικής τράπεζας της Ισπανίας από την ΕΚΤ ήταν μόλις 46 δις € και για τα τρία χρόνια – παρά το ότι το έλλειμμα εξωτερικών συναλλαγών της χώρας διαμορφώθηκε συνολικά στα 207 δις €.
Στην Ιρλανδία συνέβη ακριβώς το αντίθετο, γεγονός που σημαίνει ότι υπήρξε μαζική φυγή κεφαλαίων από τη χώρα. Το συμπέρασμα αυτό, η μαζική φυγή κεφαλαίων δηλαδή από την Ιρλανδία (πιθανολογούμε ότι κάτι ανάλογο θα συμβεί και στην Ιταλία), τεκμηριώνεται από το ότι, το συνολικό έλλειμμα εξωτερικών συναλλαγών της Ιρλανδίας, για τα τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, διαμορφώθηκε στα 16 δις €, ενώ τα Target-δάνεια εκτοξεύθηκαν στα 145 δις € (σχεδόν όσο το ΑΕΠ της χώρας, ύψους 160 δις €).
Απλούστερα, από την Ιρλανδία έφυγαν κεφάλαια ύψους σχεδόν 130 δις €, τα οποία ουσιαστικά «αφαιρέθηκαν» άμεσα από την ΕΚΤ και έμμεσα από τους Ευρωπαίους φορολογουμένους (αφού οι τράπεζες της χώρας δεν τα είχαν στη διάθεση τους ενώ, όπως γνωρίζουμε πλέον, η κεντρική τράπεζα της Ιρλανδίας τύπωσε μόνη της χρήματα, ύψους περί τα 60 δις € – με εντολή φυσικά της ΕΚΤ, η οποία έτσι βοήθησε τις ξένες εταιρείες που είχαν δημιουργήσει το δήθεν οικονομικό θαύμα της χώρας, βασιζόμενο στην εκτεταμένη, νόμιμη φοροδιαφυγή των πολυεθνικών, να «φυγαδεύσουν» τα άκρως κερδοσκοπικά κεφάλαια τους, εγκαταλείποντας την Ιρλανδία στην τύχη της).
Ένα επόμενο συμπέρασμα είναι φυσικά το ότι, η ενδεχόμενη φυγή κεφαλαίων από μία χώρα της Ευρωζώνης (πόσο μάλλον σε συνδυασμό με μία στάση πληρωμών και με μία επιδρομή τραπεζών – bank run), δεν καταστρέφει μόνο την ίδια αλλά, πολύ περισσότερο (εφόσον ανήκει στις αδύναμες), όλες τις υπόλοιπες, δια μέσου της ΕΚΤ.
Επομένως, εάν τυχόν μεσολαβούσε μία φυγή κεφαλαίων από την Ιταλία προς τρίτες χώρες, σαν αποτέλεσμα του λανθασμένου χειρισμού της κρίσης (από την Κομισιόν, την Τρόικα και την Γερμανία), η καταστροφή που θα ακολουθούσε θα επιβάρυνε κυρίως την ίδια τη Γερμανία – επειδή μέσω της Bundesbank είναι ο κύριος χρηματοδότης της ΕΚΤ.
Θα μπορούσε φυσικά να αναρωτηθεί κανείς τι θα συνέβαινε, εάν η ΕΚΤ δεν είχε χρηματοδοτήσει με τον παραπάνω «σιωπηλό» τρόπο τις κεντρικές τράπεζες των χωρών της GIPS (και όχι μόνο). Η απάντηση είναι πολύ απλή: εάν δεν το έκανε η ΕΚΤ, θα υπήρχαν τεράστια προβλήματα ρευστότητας, τα οποία θα είχαν οδηγήσει ήδη σε μαζικές χρεοκοπίες τραπεζών – αφού οι τράπεζες δεν θα μπορούσαν πλέον να αναχρηματοδοτηθούν από το «σύστημα».
Κατ’ επέκταση, οι χρεοκοπίες τραπεζών θα ανάγκαζαν τα κράτη επίσης να χρεοκοπήσουν, με τελικό αποτέλεσμα την ολοκληρωτική χρεοκοπία πολλών χωρών της Ευρωζώνης – ακόμη και των πλέον ισχυρών.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, από τους τέσσερις τομείς της οικονομίας μας (ναυτιλία, εμπόριο, κατασκευές και χρηματοπιστωτικός τομέας), οι οποίοι συνέβαλλαν στην ανάπτυξη της περιόδου 1996-2008 (με μέσο ρυθμό 3,7%) οι δύο (εμπόριο και κατασκευές) είναι αφενός μεν προστατευμένοι από το διεθνή ανταγωνισμό, αφετέρου σχετικά χαμηλής έντασης τεχνολογίας. Οι εκτεθειμένοι στο διεθνή ανταγωνισμό τομείς, όπως ο τουρισμός και η μεταποίηση, δεν αναπτύχθηκαν με τον ίδιο ρυθμό, λόγω της μικρότερης συγκριτικά παραγωγικότητας τους – η οποία δεν αντισταθμιζόταν από χαμηλότερες τιμές.
Περαιτέρω, η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ελλάδα, παρά το ότι αυξήθηκε σημαντικά το χρονικό διάστημα 1996-2008, ευρίσκεται ακόμη σε αρκετά χαμηλότερο επίπεδο, σε σχέση με το μέσο της Ευρωζώνης. Το γεγονός αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη σύνθεση των οικονομικών δραστηριοτήτων – στη συγκέντρωση δηλαδή σε κλάδους χαμηλής έντασης κεφαλαίου και τεχνολογίας, όπως είναι ο αγροτικός, οι κατασκευές και το εμπόριο. Ο Πίνακας VII αναφέρεται στο μισό περίπου των απασχολουμένων στην Ελλάδα:
ΠΙΝΑΚΑΣ VII Απασχολούμενοι στην Ελλάδα, σε κλάδους προστατευμένους, χαμηλής κεφαλαιακής/τεχνολογικής έντασης ή και τα δύο.
|
Κλάδοι |
Ποσοστό απασχολουμένων επί του συνόλου |
|
|
|
|
Αγροτικός τομέας |
11,5% |
|
Κατασκευές |
8,2% |
|
Εμπόριο |
18,2% |
|
Δημόσια Διοίκηση |
8,3% |
Πηγή: ΤτΕ
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Συνεχίζοντας οι κλάδοι, οι οποίοι αύξησαν περισσότερο το μερίδιο τους στο ΑΕΠ, την περίοδο 1999-2004, σε σχέση με την περίοδο 1971-1980, καθώς επίσης αυτοί που το περιόρισαν, ήταν οι εξής:
ΠΙΝΑΚΑΣ VIII: Κυριότεροι κλάδοι μεταβολής μεριδίων στο ΑΕΠ
|
Κλάδοι |
Περίοδος 1971-1980 |
Περίοδος 1999-2004 |
|
|
|
|
|
Χρηματοπιστωτικός |
13,8% |
16,7% |
|
Εκπαιδευτικές-Υγειον. Υπηρ. |
6,0% |
8,2% |
|
Ξενοδοχεία-Εστιατόρια |
6,5% |
11,2% |
|
Μεταποίηση |
23,2% |
14,9% |
|
Γεωργία-Αλιεία |
11,6% |
5,7% |
Πηγή: ΤτΕ
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Οφείλουμε να τονίσουμε εδώ ότι, η παραγωγικότητα του επενδυμένου κεφαλαίου στη Γερμανία είναι διπλάσια από ότι στην Ελλάδα (δηλαδή, για να επιτύχει κανείς το ίδιο κέρδος στην Ελλάδα χρειάζεται τα διπλά κεφάλαια, από ότι στη Γερμανία), γεγονός που οφείλεται σε πολλούς παράγοντες (γραφειοκρατία, έλλειψη πλαισίου στην Ελλάδα, μέγεθος επιχειρήσεων, φεουδαρχική εταιρική διακυβέρνηση κλπ.). Εδώ οφείλεται ίσως η τεράστια μείωση του μεταποιητικού τομέα, η οποία τεκμηριώνει την έκταση της αποβιομηχανοποίησης της χώρας μας. Ουσιαστικά δε τη μεταφορά του εργατικού δυναμικού από την παραγωγή στις υπηρεσίες, όπως φαίνεται στον Πίνακα VIII.
Περαιτέρω, το μερίδιο των μισθών στο καθαρό προϊόν της Ελληνικής Οικονομίας είναι 1,7 φορές μικρότερο από αυτό της Γερμανικής (1,6 από το αντίστοιχο της Ισπανικής!). Δηλαδή, εάν ένα προϊόν κοστίζει στην παραγωγή του 10 €, τα εργατικά συμμετείχαν στο κόστος του, όταν έγινε η μελέτη, με 1 € στην Ελλάδα και με 1,7 € στη Γερμανία – σήμερα, με ακόμη λιγότερα.
Παρόλα αυτά, η παραγωγικότητα στη Γερμανία είναι σχεδόν διπλάσια, από αυτήν στην Ελλάδα. Επομένως, η συνέχιση της αντιμετώπισης των προβλημάτων της χώρας μας, με τη συμπίεση του κόστους εργασίας (μισθούς) ανά μονάδα προϊόντος, δεν πρόκειται να μας οδηγήσει πουθενά – ει μη μόνο στην απόλυτη χρεοκοπία, μέσω της μείωσης της κατανάλωσης και κατ’ επέκταση του ΑΕΠ, της φορολογικής βάσης, των εσόδων κλπ.
Κλείνοντας, η συνεχώς αυξανόμενη έκθεση της Ελληνικής Οικονομίας στο διεθνή ανταγωνισμό (Ευρώπη, Παγκοσμιοποίηση), με την απουσία οποιουδήποτε αναπτυξιακού σχεδιασμού, με «συνθήκες Ευρωζώνης» (αδυναμία αυτόνομης δημοσιονομικής, νομισματικής πολιτικής), έχει διαβρώσει και θα συνεχίσει να διαβρώνει ακόμη περισσότερο την παραγωγική της βάση, με καταστροφικά αποτελέσματα για το μέλλον της.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Αφενός μεν τα δίδυμα ελλείμματα, αφετέρου το δημόσιο χρέος, σε συνδυασμό με τη δομή της οικονομίας της και το μη υγιές πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων, μειώνουν διαρκώς την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας – αφού δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί η οποιαδήποτε αναπτυξιακή πολιτική. Η μειωμένη τώρα ανταγωνιστικότητα ανατροφοδοτεί το έλλειμμα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών μας, το οποίο με τη σειρά του «εκβάλλει» αυξανόμενο στο έλλειμμα του προϋπολογισμού και στο δημόσιο χρέος.
Επομένως, η χώρα μας έχει εισέλθει σε έναν ανατροφοδοτούμενο, καθοδικό σπειροειδή κύκλο, ο οποίος πρέπει να σταματήσει άμεσα. Ο μοναδικός ίσως τρόπος πλέον για να το επιτύχει, εάν δεχθούμε ότι η μη αλληλέγγυα Ευρωζώνη δεν πρόκειται ποτέ να εξελιχθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, με όρους ισότητας, δεν είναι άλλος από την ελεγχόμενη αναβολή πληρωμών – παραμένοντας στο Ευρώ αφού δυστυχώς, όσο περνάει ο καιρός και η Ελλάδα βυθίζεται στο σκότος των αλλεπάλληλων μνημονίων με τα ενυπόθηκα δάνεια, η επιστροφή στο εθνικό της νόμισμα (άρθρο μας), χωρίς να καταστραφεί εντελώς, γίνεται ανέφικτη.
Στην αντίθετη περίπτωση, κινδυνεύει να «μεταλλαχθεί» σε προτεκτοράτο της Γερμανίας, η οποία χρόνια τώρα «επιβουλεύεται» τον τεράστιο φυσικό πλούτο, τον πολιτισμό και την απίστευτη ομορφιά της.
Επαναλαμβάνουμε λοιπόν ξανά ότι, η χώρα μας χρειάζεται ένα σύνολο μέτρων αναμόρφωσης και ενίσχυσης της οικονομίας της, με κέντρο βάρους τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού (βασικό της ΕΚΤ), την αναδιάρθρωση (επιμήκυνση) του δημοσίου χρέους, την ενίσχυση των εξαγωγών και του τουρισμού, το συμψηφισμό των Γερμανικών αποζημιώσεων, καθώς επίσης τις ευρωπαϊκές παραγωγικές επενδύσεις – μέσω του οποίου θα καταπολεμηθεί η ύφεση, ο στασιμοπληθωρισμός καλύτερα, καθώς επίσης η εγκληματική ανεργία που προκάλεσε η καταστροφική διαχείριση της κρίσης, τόσο εκ μέρους της Τρόικας, όσο και των τελευταίων ελληνικών κυβερνήσεων.
Διαφορετικά, αργά ή γρήγορα, η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει, ενώ οι Πολίτες της σίγουρα θα αντιδράσουν έγκαιρα στη λεηλασία της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας τους, γνωρίζοντας ότι με τα υποτελή μέτρα της κυβέρνησης δεν θα αποφύγουν την πτώχευση – στην οποία όμως δεν θέλουν να οδηγηθούν ανόητα, σαν μία «στυμμένη λεμονόκουπα» (εξαθλιωμένοι δηλαδή, άνεργοι, πεινασμένοι και χωρίς περιουσιακά στοιχεία, όπως η Αργεντινή μετά από τρία χρόνια στα νύχια του ΔΝΤ).
Σε τελική ανάλυση πάντως η Ελλάδα, η Ευρώπη, οι Η.Π.Α. και ολόκληρος ο πλανήτης (ο οποίος δυστυχώς κινδυνεύει από μία τεράστια διατροφική κρίση), αντιμετωπίζουν πάρα πολλές «ασύμμετρες απειλές», οι οποίες όμως σηματοδοτούν ακόμη περισσότερες ευκαιρίες – με το μέλλον μας τόσο δυσοίωνο, όσο και εξαιρετικά αισιόδοξο, εάν ληφθούν τελικά οι σωστές αποφάσεις.
Βασίλης Βιλιάρδος (copyright)
Αθήνα,02. Σεπτεμβρίου 2012
Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Έχει εκδώσει πρόσφατα τρία βιβλία της σειράς «Η κρίση των κρίσεων» (διάθεση με παραγγελία στο kb@kbanalysis.com).
http://www.berlin-athen.eu/index.php?id=205&tx_ttnews[backPid]=78&tx_ttnews[tt_news]=2829&cHash=7a4450016babc65d1d9b8f95f965a8a0