Αντιοξειδωτικά Μεσογειακής δίαιτας: κόκκινο κρασί και ελαιόλαδο

Νικόλαος Ανδρικόπουλος, Καθηγητής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

Ανδριάνα Καλιώρα, Λέκτορας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

Το κρασί είναι δημοφιλές ποτό που συνοδεύει και ενισχύει πολλές

Μεσογειακές γεύσεις. Στα οργανικά του συστατικά συγκαταλέγονται οι

πολυφαινόλες που συμμετέχουν στη διαμόρφωση ορισμένων

χαρακτηριστικών τους (στυφάδα, τραχύτητα), ενώ είναι και ισχυρά

αντιοξειδωτικές.

Από χημική άποψη τα φαινολικά συστατικά διακρίνονται σε

απλές φαινόλες και σε φλαβονοειδή, φλαβονόλες, ανθοκυάνες και ταννίνες.

Η πρώτη διαπίστωση για την ευεργετική δράση του κόκκινου κρασιού έγινε

στην Τουλούζη, Γαλλία, όπου η αυξημένη κατανάλωση λίπους και ειδικότερα

κορεσμένων λιπαρών οξέων ταυτόχρονα με την κατανάλωση κόκκινου

κρασιού, συνοδευόταν από μειωμένη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών

παθήσεων (≪Γαλλικό Παράδοξο≫). Από τότε, σειρά επιδημιολογικών μελετών

υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση κόκκινου κρασιού μειώνει τον κίνδυνο

θνητότητας από στεφανιαία νόσο. Οι φαινολικές ενώσεις στο κόκκινο κρασί,

με κυριότερες τη ρεσβερατρόλη και την κερκετίνη, έχουν συσχετισθεί με

αναστολή της οξείδωσης της λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας, αναστολή

στη συσσώρευση των αιμοπεταλίων και βελτίωση της λειτουργίας του

ενδοθηλίου. Επιπλέον, οι προκυανιδίνες φαίνεται να συμβάλλουν στην

προστασία από τον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών.

Το ελαιόλαδο είναι γνωστό ήδη από την εποχή του Ομήρου (900 π.Χ.) ως

προϊόν πολυτελείας, εξωτικό και πολύτιμο. Είναι το έλαιο του καρπού του

ελαιόδεντρου, δηλ. της ελιάς της Ευρωπαϊκής (Olea Europaea) και αποτελεί

την κύρια πηγή λίπους στη Μεσογειακή |ίαιτα. Tο ελαιόλαδο περιέχει

αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως βιταμίνη Ε και πολυφαινόλες. Η βιταμίνη Ε

αποτελεί σημαντικό βιολογικό αντιοξειδωτικό. Η βιταμίνη Ε περιλαμβάνει τις

α-, β-, γ- και δ- τοκοφερόλες και τις α-, β-, γ- και δ- τοκοτριενόλες. Το

ελαιόλαδο περιέχει κυρίως α-τοκοφερόλη σε ποσοστό 95% του συνόλου της

βιταμίνης Ε που περιέχεται στο έλαιο. Αντίθετα, οι β-, γ- και δ-τοκοφερόλες

υπάρχουν σε πολύ μικρές ποσότητες ή είναι μόνο ίχνη . Στα υψηλής

ποιότητας παρθένα ελαιόλαδα η συνολική ποσότητα των τοκοφερολών

κυμαίνεται μεταξύ 100-300mg/kg. Η βιταμίνη Ε αποτελεί ένα πολύ σημαντικό

βιολογικό αντιοξειδωτικό και δρα αποτελεσματικά στην εξουδετέρωση

ελευθέρων ριζών, προστατεύοντας έτσι από τις παθήσεις που οφείλονται

στις ελεύθερες ρίζες, κυρίως την καρδιαγγειακή νόσο και διάφορες μορφές

καρκίνου. Στο ελαιόλαδο υπάρχει μια πληθώρα πολυφαινολικών ενώσεων

με κυριότερες τις απλές φαινόλες τυροσόλη και υδροξυτυροσόλη. Επίσης

ανευρίσκονται σεκοροειδή (ολευρωπαΐνη), φλαβονοειδή, πολυμερείς

φαινόλες. Σειρά μελετών καταδεικνύει ότι τα φαινολικά συστατικά του

εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου πιθανά να είναι ένας σημαντικός

παράγοντας για την προστασία από ανάπτυξη καρκίνου (ορθού, λευχαιμίας)

λόγω της ικανότητάς τους να προάγουν την απόπτωση και διαφοροποίηση

των κυττάρων ή ακόμα και να αναστέλλουν την παραγωγή τους. Το

σκουαλένιο επίσης, ένα από τα μικροσυστατικά του ελαιολάδου, έχει βρεθεί

με αντικαρκινική δράση.__