Μέριμνα για την κατάλληλη μεταχείριση των κρατουμένων με αναπηρία

Ο Συνήγορος του Πολίτη εξέτασε αναφορά κρατουμένου στο σωφρονιστικό κατάστημα Κορυδαλλού, ο οποίος παρουσίαζε αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης, λόγω αναπηρίας και προβλημάτων υγείας. Στο πλαίσιο της διερεύνησης, παρότι  διαπίστωσε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπήρξε παράλειψη από τις υπηρεσίες και η κατάσταση αντιμετωπίστηκε με όλα τα διαθέσιμα μέσα, αναδείχθηκε το γενικότερο ζήτημα της απουσίας κρατικής μέριμνας για την κατάλληλη μεταχείριση των κρατουμένων με αναπηρία.

 

Ειδικότερα, ο Συνήγορος διαπίστωσε ότι για τους κρατουμένους με αναπηρία δεν προβλέπεται ρητά υποχρέωση ειδικής μεταχείρισης και χωριστής κράτησης, όπως συμβαίνει για γυναίκες, ανηλίκους και υπόδικους. Επιπλέον, δεν λαμβάνεται εξειδικευμένη κρατική μέριμνα για την υποστήριξη τους στην ικανοποίηση των καθημερινών αναγκών διαβίωσής τους, εφόσον παρουσιάζουν αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης. Η κάλυψη των αναγκών τους εντός των καταστημάτων κράτησης παρέχεται μέσω της τακτικής παρακολούθησής τους στο ιατρείο του καταστήματος και το νοσοκομείο κρατουμένων και της εθελοντικής παροχής βοήθειας από συγκρατουμένους τους.

 

Ο Συνήγορος του Πολίτη θεωρεί ότι από τη σκοπιά, πρώτον, της συνταγματικής υποχρέωσης για ειδικά μέτρα προστασίας της αναπηρίας και, δεύτερον, των διεθνών και ευρωπαϊκών κανόνων που επιτάσσουν συνθήκες κράτησης συμβατές με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, επιβάλλεται εντός των σωφρονιστικών καταστημάτων η διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκών διαβίωσης και περίθαλψης. Επίσης, κρίνεται αναγκαία η θεσμική εξασφάλιση προσώπων εντεταλμένων να συνδράμουν τους ανάπηρους κρατουμένους, ώστε να καλύπτονται εξατομικευμένες καθημερινές ανάγκες που απορρέουν από την αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης, όπου αυτή διαπιστώνεται.

 

Ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει, με πόρισμά του προς τον Ειδικό Γραμματέα Σωφρονιστικής Πολιτικής, τη δημιουργία ειδικής δομής, στο πλαίσιο των σωφρονιστικών καταστημάτων, με εκπαιδευμένο προσωπικό για την εξυπηρέτηση κρατουμένων με σοβαρά προβλήματα αναπηρίας. Παράλληλα, θα μπορούσε να εξεταστεί, η παροχή δυνατότητας υφ’ όρον απόλυσης για όλες τις περιπτώσεις κρατουμένων με υψηλό ποσοστό αναπηρίας έπειτα από ειδική πραγματογνωμοσύνη. Τέλος, προτείνει να διερευνηθεί και η δυνατότητα της κατ’ οίκον έκτισης ποινής, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και δικλείδες ασφαλείας.