ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Σας καλωσορίζουμε στη δεύτερη συνέντευξη Τύπου αυτή την εβδομάδα, αυτή τη φορά για την εθνική μας στρατηγική για τις εξαγωγές, για τη διευκόλυνσή τους και για το σχετικό οδικό χάρτη.
Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα τους εξαγωγείς: έχουν να αντιμετωπίσουν πολύ γνωστές στους ίδιους πάνω απ’ όλα στρεβλώσεις, γραφειοκρατία, αδιαφάνεια, απηρχαιωμένες δομές. Χαρακτηριστικά αναφέρω πως σήμερα στην Ελλάδα για να ολοκληρώσει κανείς μια εξαγωγική διαδικασία, χρειάζεται 19 μέρες. Ενώ ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μόνο 10 μέρες.
Δεν νομίζω άλλωστε πως διαφωνεί κανείς στο ότι μια από τις βασικές αιτίες για τη φοβερή ύφεση που βιώνει η πατρίδα μας ήταν και είναι το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας. Το έλλειμμα αυτό καταδεικνύει με έντονο τρόπο δυστυχώς την απουσία μιας στέρεας παραγωγικής βάσης, αλλά και τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας που αντιμετωπίζει η χώρα μας εδώ και αρκετά χρόνια.
Θέλω να σημειώσω για να είμαι δίκαιος πως, παρά τα προβλήματα, υπάρχουν κάποια θετικά σημάδια στις εξαγωγές. Και αναφέρομαι φυσικά στην αύξηση των εξαγωγών σε κάποιο ποσοστό τα τελευταία χρόνια. Η οποία οφείλεται από τη μια στις προσπάθειες των αρμόδιων φορέων αλλά και των ίδιων των εξαγωγέων, οφείλεται όμως από την άλλη πλευρά -για να έχουμε όλη την εικόνα μπροστά μας- και στη μείωση της ζήτησης στην εσωτερική αγορά, που οδηγεί τους εξαγωγείς κατ’ ανάγκη να γίνουν περισσότερο εξωστρεφείς.
Παρ’ όλα αυτά πρέπει να σημειωθεί ότι αν και οι ελληνικές εξαγωγές σημείωσαν αυτή την άνοδο οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξακολουθούν να υπερτερούν της χώρας μας ως προς τις εξαγωγές. Και επίσης ενώ το έλλειμμα του εμπορικού μας ισοζυγίου έχει μειωθεί, παραμένει μεγάλο. Αυτό καταδεικνύει ότι η χώρα χρειάζεται να εντατικοποιήσει τις προσπάθειές της για να ενισχύσει τις εξαγωγές και ευρύτερα την εξωστρέφειά της.
Σε σχέση λοιπόν με τα παραπάνω η Κυβέρνηση έχει θέσει συγκεκριμένους στόχους: Αφ’ ενός τη δραστική ελαχιστοποίηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου έως το 2014 με βάση όσα προβλέπει ο προϋπολογισμός και το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας. Αφ’ ετέρου την ενίσχυση των εξαγωγών αγαθών, ώστε να φτάσουν από το 10,3% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος που είναι σήμερα, στο 16% επί του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος σε δυο χρόνια, στο τέλος του 2014.
Επομένως έχοντας όλα αυτά υπόψη και επειδή ξέρουμε ότι το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται με λόγια αλλά με συγκεκριμένες δράσεις, παρουσιάζουμε σήμερα ένα πρώτο πλαίσιο δράσεων και όπως θα καταλάβετε θα ακολουθήσουν δυο ακόμη βήματα στη συνέχεια, στους επόμενους μήνες.
Πρώτα απ’ όλα στο ευρύτερο πλαίσιο της εξωστρέφειας αναλαμβάνουμε δυο άμεσες πρωτοβουλίες. Με νομοσχέδιο του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης θα συγχωνευτεί η HELEXPO με τη Δ.Ε.Θ. άμεσα. Μετά την ψήφιση των μέτρων θα κατατεθεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο από την πλευρά του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, που προβλέπει συγχώνευση HELEXPO και Δ.Ε.Θ. Πράγμα, το οποίο συναντά και ευρύτατη αποδοχή και στη Θεσσαλονίκη αλλά και εκτός Θεσσαλονίκης, σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς.
Από τη διαβούλευση που έγινε, όλο αυτό το διάστημα από το Σεπτέμβρη που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το νομοσχέδιο του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, έγινε σαφές ότι η προτίμηση της επιχειρηματικής κοινότητας είναι ο ΟΠΕ να παραμείνει αυτόνομος. Αλλά δεν μπορεί να παραμείνει όπως είναι σήμερα.
Γι’ αυτό και σε συνεργασία με την Task Force και με την ολλανδική Κυβέρνηση θα ξεκινήσουμε αμέσως ένα πρόγραμμα ριζικής ανασυγκρότησης του Οργανισμού για την προώθηση των εξαγωγών, έτσι ώστε να κάνει τη δουλειά του καλύτερα και να προσαρμοστεί στα πρότυπα που έχουν αντίστοιχοι Οργανισμοί άλλων χωρών της Ευρώπης που έχουν να δείξουν συγκεκριμένα αποτελέσματα.
Δεν θέλω να μηδενίσω προσπάθειες, θέλω να είμαι σαφής, αλλά όλοι συμφωνούμε ότι υπάρχουν σοβαρά περιθώρια για τη βελτίωση της δραστηριότητας του ΟΠΕ.
Παράλληλα δημιουργείται και λειτουργεί άμεσα συντονιστικό διυπουργικό Συμβούλιο εξωστρέφειας. Με απόφαση του Πρωθυπουργού του κ. Αντώνη Σαμαρά, ο Υφυπουργός Ανάπτυξης ο κ. Νότης Μηταράκης ορίζεται Πρόεδρος του Συμβουλίου αυτού στο οποίο θα συμμετέχουν οι Γενικοί Γραμματείς όλων των συναρμόδιων Υπουργείων, δηλαδή του Υπουργείου Εξωτερικών ο κ. Μίχαλος, του Υπουργείου Ανάπτυξης ο κ. Τσόκας, του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ο κ. Κορασίδης, του Υπουργείου Τουρισμού ο κ. Λιάσκος, ο Γενικός Γραμματέας Ενημέρωσης ο κ. Κατσανιώτης και θα υπάρχει επίσης και εκπρόσωπος του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης.
Το Συμβούλιο αυτό δεν θέλουμε να είναι ένα ακόμη Συμβούλιο το οποίο θα είναι μια λέσχη συζητήσεων. Θέλουμε να είναι ένα Συμβούλιο το οποίο θα ασχολείται ουσιαστικά με τα θέματα γι’ αυτό και θα συνεδριάζει κάθε δυο – τρεις εβδομάδες οπωσδήποτε και θα έχει σκοπό την αποφυγή επικαλυπτόμενων δράσεων και μια προστιθέμενη αξία στη συνολική προσπάθεια για ενίσχυση της εξωστρέφειας.
Όλα τα συναρμόδια Υπουργεία πολύ συχνά και σε τακτική βάση, οργανωμένα θα συντονίζονται έτσι ώστε να έχουμε καλύτερη παρουσία της Ελλάδας στο εξωτερικό, μια πιο εξωστρεφή δράση της ελληνικής οικονομίας.
Αυτά ως προς τις διοικητικού τύπου παρεμβάσεις.
Έρχομαι τώρα σε αυτό που σήμερα θα σας παρουσιάσουμε. Είναι αυτό το κείμενο, ένα πολυσέλιδο κείμενο, είναι η εθνική στρατηγική, ο οδικός χάρτης για τη διευκόλυνση του εξωτερικού εμπορίου. Είναι μια δουλειά μηνών, μια δουλειά στην οποία συνεισέφεραν εκπρόσωποι πολλών και διαφορετικών Υπουργείων που θέλω να τους ευχαριστήσω για τη συνεισφορά τους.
Από τα Υπουργεία στα οποία ήδη αναφέρθηκα αλλά και κυρίως θα έλεγα από το Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο πραγματικά συνεισέφερε σημαντικά στην προσπάθεια αυτή, διότι όπως θα δείτε στη συνέχεια σε ένα μεγάλο βαθμό αυτό που θα σας παρουσιάσουμε σήμερα αφορά και στα τελωνεία.
Τώρα, γνωρίζετε, το έχουμε ξεκαθαρίσει από τις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης, ότι η στρατηγική μας συνολικά για τις εξαγωγές στηρίζεται σε τρεις βασικούς άξονες:
Ο πρώτος άξονας είναι αυτό για το οποίο σήμερα θα σας μιλήσουμε, η διευκόλυνση του εξωτερικού εμπορίου. Ο δεύτερος άξονας είναι η διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης της χώρας μας, δηλαδή του αριθμού των εταιρειών που εξάγουν και των προϊόντων που εξάγονται.
Και ο τρίτος άξονας αφορά την προώθηση των εξαγωγών. Στόχος είναι τα παραγόμενα προϊόντα να βρουν αγοραστές στο εξωτερικό, μέσω της επαναπροσέγγισης παραδοσιακών αγορών, αλλά και της διείσδυσης σε νέες αναδυόμενες αγορές και δίκτυα.
Όπως γνωρίζετε, ήδη από τον Αύγουστο είχαμε θέσει ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για τις εξαγωγές και σας είχα πει από τότε ότι μπορείτε να μας ελέγχετε για το αν τηρούμε τα χρονοδιαγράμματα. Την προηγούμενη εβδομάδα λοιπόν ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση των πρωτοβουλιών μας, με τη συνεργασία των εμπειρογνωμόνων από την Οικονομική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Ευρώπη.
Δεν ήταν δουλειά μόνο δική μας, ήταν δουλειά που στηρίχθηκε σε εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ με τους οποίους συνεργαζόμαστε μήνες. Η υπηρεσία που εξειδικεύεται στο trade facilitation, έθεσε το βασικό πλαίσιο των αλλαγών.
Σήμερα λοιπόν 1η Νοεμβρίου, όπως ακριβώς είχαμε δεσμευτεί
-είχαμε δεσμευτεί ότι 31η Οκτωβρίου θα έχουμε τελειώσει με αυτή την προσπάθεια- παρουσιάζουμε το πλάνο δράσης σχετικά με τον πρώτο άξονα που συνίσταται στη διευκόλυνση του εξωτερικού εμπορίου, που είναι και η βάση για να υποστηριχθούν οι άλλοι δύο άξονες στους οποίους αναφέρθηκα.
Την πολιτική σε λεπτομέρειες για τους άξονες αυτούς θα την παρουσιάσουμε μέχρι και το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2013, η δουλειά έχει ξεκινήσει και γίνεται, με βάση και πάλι τα χρονοδιαγράμματα που ήδη σας έχουμε παρουσιάσει και με βάση και τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας. Αλλά εδώ δε χρειάζονται διεθνείς δεσμεύσεις, είναι κάτι το οποίο θα έπρεπε να το κάνουμε και να το είχαμε κάνει χτες.
Λοιπόν με τη διευκόλυνση του εξωτερικού εμπορίου με τα μέτρα που περιλαμβάνει ο σχετικός οδικός χάρτης, απλοποιούμε τόσο τις προτελωνειακές όσο και τις τελωνειακές διαδικασίες, ενθαρρύνοντας τις εξαγωγές και διευκολύνοντας το διασυνοριακό εμπόριο, για εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.
Αναπτύσσουμε δύο κυρίως δράσεις: Πρώτον, αναθεωρούμε υφιστάμενες διαδικασίες και διεργασίες, με σκοπό την ορθολογική οργάνωση και απλοποίησή τους όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο. Έτσι θα μειωθεί ο χρόνος και το διοικητικό κόστος για τις εταιρίες που εξάγουν.
Και δεύτερον, καθιερώνουμε σταδιακά ένα ενιαίο και ολοκληρωμένο πληροφορικό σύστημα, την υπηρεσία μιας στάσης για τη διευκόλυνση των εξαγωγών. Ενιαία θυρίδα, αυτό που είναι ευρύτερα γνωστό τους τελευταίους μήνες σε σας που ασχολείστε με τα θέματα, ως single window. Αυτές οι δράσεις είναι απόλυτη αναγκαιότητα για την Ελλάδα, καθώς έχει μείνει πίσω σε σχέση με άλλες χώρες.
Να σας δώσω ένα παράδειγμα: αυτή τη στιγμή στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το μέσο ποσοστό ως προς την εξαγωγή αγαθών που ελέγχονται από τα τελωνεία, είναι μόλις το 5% επί του συνόλου.
Αντίθετα στην Ελλάδα, ελέγχεται το 40% των προς εξαγωγή αγαθών. Και αυτό συμβαίνει λόγω της ατελούς λειτουργίας του ηλεκτρονικού τελωνείου, του δυσλειτουργικού συστήματος εκτίμησης ρίσκου και της νοοτροπίας γενικότερα των ελέγχων που επικρατεί και επικράτησε παραδοσιακά στη χώρα. Καταλαβαίνετε επομένως πόσο κοστίζει αυτό σε χρόνο σε χρήμα και λένε ορισμένοι και σε διαφάνεια.
Κάπως έτσι φτάνουμε, όπως είπα και προηγουμένως, μια απλή εξαγωγική διαδικασία στην Ελλάδα να χρειάζεται να γίνει 19 μέρες, ενώ υπενθυμίζω ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 10 μέρες. Και από τις 19 μέρες οι 14 έχουν σχέση με τη γραφειοκρατία. Σκεφτείτε πόσο πιο απλά θα ήταν τα πράγματα, αν κι εμείς είχαμε προσαρμοστεί προς τα κρατούντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι στόχοι μας λοιπόν, με βάση τα μέτρα που στη συνέχεια θα σας παρουσιάσει αναλυτικά ο κ. Μηταράκης, είναι: Πρώτον η μείωση του αριθμού των ημερών που χρειάζονται για τη διεκπεραίωση μιας εξαγωγής κατά 50% έως το 2015.
Θα γίνει βήμα-βήμα, δε θα περιμένουμε το 2015, αλλά είναι μια διαδικασία η οποία δεν μπορεί να καταλήξει στον τελικό στόχο αύριο το πρωί. Θα καταλάβετε γιατί στη συνέχεια. Συγκεκριμένα, από τις 19 μέρες στόχος είναι να πέσουμε στις 15 μέρες μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2013 και στις 10 μέρες μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2014.
Δεύτερος στόχος είναι η μείωση του διοικητικού κόστους της εξαγωγής κατά 20% έως το 2015. Αυτή τη στιγμή το κόστος ανά εμπορευματοκιβώτιο που εξάγεται από την Ελλάδα είναι 1115 δολάρια, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 1009 δολάρια. Συγκεκριμένα εμείς θέλουμε να πετύχουμε μείωση 10% μέσα στο τέταρτο τρίμηνο του 2013 και 20% μέσα στο τέταρτο τρίμηνο του 2014, δηλαδή να φτάσουμε τα 892 δολάρια ανά μονάδα.
Τρίτος στόχος είναι η καθιέρωση της εθνικής ενιαίας θυρίδας του one stop shop για τις εξαγωγές, όπου όλες οι απλοποιημένες διαδικασίες θα είναι προσβάσιμες μέσω αυτής της θυρίδας του single window, με έναρξη το πρώτο τρίμηνο του 2015.
Θα πάμε σταδιακά, θα σας εξηγηθεί στη συνέχεια πόσο πολύπλοκη είναι η διαδικασία. Και θέλω να ξεκαθαρίσω επίσης από την αρχή ότι όλα αυτά δεν είναι πρόχειροι αυτοσχεδιασμοί μιας ομάδας η οποία συνεστήθη απλά και μόνο για να κάνουμε μια άσκηση επικοινωνιακή. Έχουν συζητηθεί με την task force, έχουν συζητηθεί με τον ΟΗΕ, έχουν συζητηθεί με τους Ολλανδούς ειδικούς και αυτό που σας παρουσιάζουμε έχει και τη δική τους έγκριση. Αυτό θέλω να το κάνω σαφές από την αρχή.
Λοιπόν έχουμε 25 συγκεκριμένες δράσεις, κάθε μια από τις πρωτοβουλίες αυτές έχει διαφορετικό ορίζοντα ωρίμανσης. Υπάρχουν δράσεις, όπως για παράδειγμα οι ηλεκτρονικές πληρωμές τελωνείων, ή η ηλεκτρονική υποβολή συνοδευτικών εγγράφων σε αυτά, που και βραχυπρόθεσμες είναι και πολύ ευεργετικές επιπτώσεις θα έχουν στο χρόνο και στο κόστος διεκπεραίωσης των εξαγωγών.
Και υπάρχουν κι άλλες δράσεις, θα τις δείτε μία προς μία, οι οποίες από τη φύση τους χρειάζονται λίγο παραπάνω χρόνο. Αλλά βελτιώσεις θα υπάρχουν από τους επόμενους μήνες, ορατές βελτιώσεις στους εξαγωγείς. Σύμφωνα άλλωστε με σχετική μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας για κάθε μία μέρα που μειώνεται ο χρόνος διεκπεραίωσης των διαδικασιών, επέρχεται αύξηση των εξαγωγών κατά 1%.
Ενδεικτικά αναφέρω πως τα μέτρα θα ωφελήσουν την Ελλάδα καθώς: Θα μειωθεί ο διοικητικός φόρτος και άρα θα αποδεσμευτούν πόροι και θα αυξηθεί η αποτελεσματικότητα, θα έχουμε ακριβέστερα στατιστικά στοιχεία, θα διασφαλιστεί η ορθή απόδοση των εσόδων, θα βελτιωθεί η κουλτούρα τήρησης των κανόνων και η συμμόρφωση των συναλλασσομένων.
Θα είναι σημαντικά τα οφέλη για τους εξαγωγείς, καθώς θα έχουμε φυσικά ταχύτερο εκτελωνισμό, δεύτερον ένα και μοναδικό ηλεκτρονικό σημείο επαφής και διεκπεραίωσης της εξαγωγικής διαδικασίας, τρίτον ταχύτερη και αμφίδρομη ενημέρωση μεταξύ εξαγωγέων και υπηρεσιών και καλύτερη παρακολούθηση της ροής των διαδικασιών.
Τώρα, πάλι για να δούμε πόσο σημαντικά μπορεί να είναι αυτά τα μέτρα κι επειδή είναι τεχνικού χαρακτήρα, γι΄ αυτό αναφέρομαι πάντοτε στα οφέλη, γιατί καμιά φορά κανείς δε συνειδητοποιεί πως η γραφειοκρατία και η πολυπλοκότητα βλάπτει την επιχειρηματικότητα.
Με βάση δύο χωριστές μελέτες, μία της Παγκόσμιας Τράπεζας και μία του ΚΕΠΕ στην Ελλάδα, εάν όλα τα παραπάνω γίνουν όπως πρέπει και στους χρόνους που πρέπει, τότε θα έχουμε μέχρι το 2015:
1. Αύξηση κατά 10% της αξίας των εξαγωγών
2. Αύξηση του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος κατά 1,7% και 80 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας
Κι εγώ ο ίδιος όταν οι συνεργάτες μου, μου παρουσίασαν τα στοιχεία είχα κάποιες πρώτες αμφιβολίες και μου έδειξαν την έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας που υποστηρίζει ακριβώς τα στοιχεία τα οποία σας παρουσίασα.
Με αυτές τις διαδικασίες, με τις απλουστεύσεις οι οποίες θα παρουσιαστούν στη συνέχεια αναλυτικότερα, μπορεί να έχουμε τα αποτελέσματα τα πολύ συγκεκριμένα που σας είπα: Αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,7% και δημιουργία μέχρι το 2015 80 χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, στον εξαγωγικό τομέα.
Σχετικά με το κόστος αυτών των δράσεων, θέλω να σας ενημερώσω πως ο ακριβής προϋπολογισμός θα ανακοινωθεί στην εναρκτήρια φάση. Πάντως σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, τις βέλτιστες πρακτικές και τα ελληνικά δεδομένα εκτιμούμε ότι ο προϋπολογισμός θα είναι περίπου 15 εκατομμύρια ευρώ και θα καλυφθεί από τα διαρθρωτικά ταμεία, θα καλυφθεί από το ΕΣΠΑ.
Εμείς συνεχίζουμε την προσπάθεια που έχουμε ξεκινήσει από το καλοκαίρι, εργαζόμενοι εντατικά με βάση τα χρονοδιαγράμματα που έχουμε θέσει. Ο οδικός χάρτης άλλωστε, που σήμερα παρουσιάζουμε είναι προϊόν, όπως σας είπα, συλλογικής εργασίας πολλών μηνών. Έχει γίνει υπό την εποπτεία οκτώ υπηρεσιακών παραγόντων με συντονιστή από το Υπουργείο Ανάπτυξης το συντονιστή μας για τις εξαγωγές τον κ. Γρηγόρη Δημητριάδη και τη συμμετοχή περίπου άλλων 15 υπηρεσιακών παραγόντων από δέκα Υπουργεία.