Στις Βρυξέλλες είναι πλέον εμφανές ότι μιλάνε μόνο για τους αριθμούς στην Ελλάδα και ξεχνάνε τους ανθρώπους πίσω από τα excel των υπολογιστών τους. Έχουν ήδη προαποφασίσει τρίτο πακέτο στήριξης και νέα εισπρακτικά μέτρα, απλά εμείς θα συνηθίσουμε να τα ακούμε ως «διαρθρωτικά μέτρα». Στο δε Βερολίνο χρησιμοποιούν το τεχνητό πρωτογενές ελληνικό πλεόνασμα για να δείξουν ότι η γερμανική συνταγή της Μέρκελ για την Ελλάδα είναι πετυχημένο(!) πανευρωπαικό πρότυπο. Εμείς εδώ στην Ελλάδα αντί να σχεδιάσουμε συναινετικά πώς να προβάλλουμε πολιτικά σθεναρή αντίσταση και να εξηγήσουμε ότι δεν μπορεί να ανακάμψει η οικονομία με εισπρακτικά μέτρα, ετοιμάζουμε έξοδο στις αγορές (θα ζητήσουμε ένα συμβολικό ποσό από συγκεκριμένους διαχειριστές ομολόγων και σχεδόν προδιαγεγραμμένο κόστος δανεισμού)
Καλό είναι να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα. Πολλοί σοβαροί διαχειριστές ομολόγων ξέρουν ότι η «λύση» είναι μια σημαντική διαγραφή του χρέους ώστε να μπορέσει να υπάρξει ένα πιο θετικό rating (βαθμολόγηση) της Ελλάδας για να «βγει» στις αγορές και να καλύψει τα χρηματοδοτικά της κενά .
Στελέχη του ΔΝΤ γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα έπρεπε να είχε εφαρμοστεί ήδη εντός του 2013. Μόνο έτσι θα κερδίσει η χώρα την ασφαλή έξοδο στις αγορές χρήματος κάτι που αναμένεται ότι θα βοηθήσει κυρίως τον τραπεζικό τομέα μας.
Το διευθυντήριο του Βερολίνου δεν επιθυμεί απλά μια «λύση» αλλά σχεδιάζει και επιχειρεί μια συνολική στρατηγική: την σταδιακή επαναφορά των χωρών του μηχανισμού στήριξης στις αγορές κεφαλαίων, χωρίς διαγραφή χρεών. Γιατί αν δίδονταν απλά λύση με διαγραφή, αυτό θα προκαλούσε έντονους πολιτικούς τριγμούς στις πλεονασματικές χώρες του βορρά. Η στρατηγική αυτή δεν είναι λογικό να είχε ξεκινήσει από την χώρα με το πιο οξύ πρόβλημα χρέους (Ελλάδα) αλλά από την χώρα με το καλύτερο rating, που είναι η Ιρλανδία( βγήκε στις αγορές Μάρτιο 2013, με 10ετές ομόλογο, αλλά πριν λίγους μήνες ξαναζήτησε μαξιλάρι ασφαλείας 10 δις απο τον Μηχανισμό Στήριξης !)
Και εδώ ακριβώς είναι που πρέπει να προβληματιστούμε σχετικά με την «καθυστέρηση» να δοθεί σοβαρή και έγκαιρη λύση στην Ελλάδα και να κατανοήσουμε την αντίθεση ΔΝΤ και Γερμανίας, που αποκαλύπτει τη βασική διαφορά μεταξύ τους: Το ΔΝΤ έχει μια τακτική σταδιακής απαγκίστρωσης από την ανάμειξή του στη χρηματοδότηση των χωρών του ευρωπαϊκού νότου. Η Ε.Ε., από την άλλη, δεν έχει μόνο άποψη αλλά και μια συγκεκριμένη στρατηγική, με την καθοδήγηση του Βερολίνου, για τη λειτουργία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος κατά τα επόμενα χρόνια.
Αντί στην Ελλάδα να υιοθετήσουμε την επιμονή του ΔΝΤ (που σωστά διαβλέπει ότι χωρίς διαγραφή του χρέους οι πολιτικές της λιτότητας δεν θα λειτουργήσουν), εμείς επιμένουμε να «προσδοκούμε» ευνοϊκή μεταχείριση για αναδιάρθρωση (δηλαδή πιθανό και όχι σίγουρο κούρεμα), αφού πετύχουμε πρωτογενές πλεόνασμα.
Η αλήθεια είναι ότι και οι δύο πλευρές (Ε.Ε./ΔΝΤ) θέλουν να οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα με διαφορετικά μέσα: αποκατάσταση της πρόσβασης στις αγορές χρήματος για τις χώρες που έχουν πρσφύγει σε στήριξη. Από κει και πέρα το ΔΝΤ θέλει ο κοινός στόχος να επιτευχθεί με το «κούρεμα» ενώ η Ε.Ε., που δεν συζητά μορφές διαγραφής χρέους, με τη χρήση του μηχανισμού στήριξης και της ΕΚΤ. Εκεί που πάσχει η πρόταση του ΔΝΤ είναι στο ότι δεν λαμβάνει υπόψη της την συνοχή της ευρωζώνης και τη διατάραξη που πιθανά θα προκαλέσει μια απόφαση για «κούρεμα» (στο εσωτερικό των δανειστών), καθώς και στους κινδύνους «διάδοσης» της λύσης και σε κρατικά χρέη που είναι «βιώσιμα» (όπως έγινε και με την περίπτωση της Κύπρου με το πρώτο κούρεμα του ελληνικού χρέους). Αντίθετα, η ευρωπαϊκή λύση επιχειρεί να πειραματιστεί με στόχο τη διατήρηση της συνοχής του ευρωοικοδομήματος, υπό την ηγεμονία της Γερμανίας. Τα διακρατικά δάνεια «εξασφαλίζονται» παρά την επιμήκυνσή τους και αυτό είναι καλό να ακούγεται ως επιχείρημα στο εσωτερικό των πλεονασματικών χωρών.
Το ερώτημα είναι τι γίνεται στην περίπτωση που οι ασθενείς χώρες αρχίζουν και αποκτούν πρόσβαση στις αγορές, μέσω προγράμματος αγοράς ομολόγων στη δευτερογενή αγορά από την ΕΚΤ. Η καλύτερη δυνατή εξέλιξη θα μοιάζει με αυτήν της Ιταλίας και της Ισπανίας. Οι δύο αυτές χώρες είναι στις αγορές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η οικονομία τους αναπτύσσεται ή οτι έχει μπει σε μια τροχιά διαφυγής από τα προβλήματα του χρέους, της αποεπένδυσης, της ύφεσης και της ανεργίας.
Με λίγα λόγια η διαμάχη ΔΝΤ και Ε.Ε. εξελίσσεται έτσι ώστε η επάνοδος στην αγορά χρήματος των χωρών σε επιτήρηση να επιτευχθεί σταδιακά, χωρίς διαγραφή χρεών και «κούρεμα», με εξασφάλιση της συνέχισης των πολιτικών λιτότητας στις δανειζόμενες χώρες. Φαίνεται δηλαδή πως μια ορισμένη χρησιμοποίηση της ΕΚΤ και των μηχανισμών στήριξης θα γίνει έτσι ώστε η μερική έξοδος των χωρών του νότου στις αγορές να συνιστά μια μέθοδο απορρόφησης των έντονων πολιτικών και κοινωνικών κραδασμών που έρχονται.
Το μεγάλο ζήτημα είναι να καταλάβει η ελληνική πολιτική ηγεσία, σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση, το αυτονόητο: ποιος ελέγχει την ποσότητα του χρήματος που αναγκαστικά χρειαζόμαστε (ΕΚΤ). Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές πρέπει να βάλουμε και αυτόν τον παράγοντα, ώστε να διασφαλίσουμε και τους ευρωπαίους φορολογούμενους αλλά και την ελληνική κοινωνία. Το πρόβλημα περνάει μέσα απο Πανευρωπαική Διάσκεψη για το χρέος. Γιατί σκοπός μας δεν θα είναι να τους εκβιάσουμε, αλλά να τους εξηγήσουμε ότι όσο μας
δανείζουν, τόσο θα τους χρωστάμε.
Όσοι ακόμη αναρωτιούνται πώς θα ζήσουμε χωρίς τα δανεικά και χωρίς να καλύψουμε τα χρηματοδοτικά κενά, καλό είναι να μάθουν την βασική αρχή της μακροοικονομικής πραγματικότητας που ζεΙ η χώρα και η κοινωνία μας: δεν ξεχρεώνεις αν δανείζεσαι για να πληρώνεις τα δανεικά, αλλά μόνο αν σταματήσεις να δανείζεσαι και παράλληλα να δουλεύεις περισσότερο (περισσότερο ΑΕΠ δηλαδή) μεγαλώνοντας τα έσοδα (όχι με νέους φόρους σε μικρότερο εισόδημα!) και κόβοντας τα έξοδα και τις σπατάλες (απολύσεις και περικοπές σε άχρηστες ΔΕΚΟ) για να αρχίσεις απο το αληθινό παραγωγικό πλεόνασμα να αποπληρώνεις τα παλιά χρέη. Το εντελώς αντίθετο συνέβη στην Ελλάδα απο το 2010 μέχρι σήμερα. Ποτέ δεν υπήρξε στην ανθρώπινη ιστορία τόσο ανορθολογική και μάλον σκόπιμα αναποτελεσματική διαχείριση εθνικού χρέους…
O Ηλίας Καραβόλιας είναι οικονομολόγος
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.oikonomia&id=32783