Οι δήμοι σε σταυροδρόμι

Του Θόδωρου Ντρίνια από τη Ρήξη φ. 112
Είναι γεγονός ότι η παρούσα κυβέρνηση έταξε πολλά σε πολλούς. Είναι επίσης διαφαινόμενο γεγονός ότι μόνο ένα μικρό κλάσμα από αυτά που έταξε θα μπορέσει να πραγματοποιήσει. Ειδικά για τον χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης (Τ.Α.), οι πρώτες δηλώσεις του πολυπράγμονος υπουργού Οικονομικών, κ. Βαρουφάκη, είναι το λιγότερο ανησυχητικές. Μίλησε ευθέως για ολοσχερή κατάργηση της, ήδη κατά 60% μειωμένης, κρατικής ενίσχυσης προς τους δήμους, δήλωση που ούτε ο Στουρνάρας δεν θα μπορούσε να εκστομίσει την περίοδο της παντοδυναμίας του! Οπότε, ή ο κ. Βαρουφάκης εννοούσε τι έλεγε και άρα έχει ένα σχέδιο που δεν θα θέλαμε να το φανταστούμε, είτε αγνοούσε το ζήτημα και έπεσε (για άλλη μια φορά) θύμα της πολυπραγμοσύνης του και της γενικότερης ναρκισσιστικής συμπεριφοράς του. Μπορεί ο αρμόδιος υπουργός, κ. Βούτσης, να έκανε διορθωτική δήλωση, αλλά επειδή σε συνθήκες κρίσεως ο υπουργός Οικονομικών έχει το μαχαίρι έχει και το καρπούζι, η ανησυχία παραμένει.

Δ υστυχώς, όπως και σε άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής έτσι και στην Τ.Α. δημιουργήθηκε μια αίσθηση τους τελευταίους μήνες ότι η κυβερνητική αλλαγή θα άλλαζε άρδην τα πράγματα και θα την έσωζε από την ασφυξία και την αδυναμία επιτέλεσης του ρόλου της στην οποία την έχουν καταδικάσει πέντε χρόνια τώρα ο «Καλλικράτης», η υποχρηματοδότηση, η έλλειψη προσωπικού, ο ασφυκτικός έλεγχος του κράτους μέσω επιτρόπων και αποκεντρωμένων διοικήσεων, κ.λπ. Η προηγούμενη πεποίθηση (μεταφυσική) ότι η αόρατη μαγική χείρα της αγοράς (συν την ορατή χερούκλα του Φούχτελ…) θα διόρθωνε την παρακμιακή πορεία της Τ.Α. αντικαταστάθηκε εσχάτως από μια νέα (μεταφυσική) ανάθεση στη χείρα του ΣΥΡΙΖΑ.
Όσοι και όσες ασχολούνται με την τοπική αυτοδιοίκηση δεν πρέπει να πέσουν θύματα μιας νέας αυταπάτης. Αντίθετα, το εύρος και η ένταση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Τ.Α. συγκλίνουν προς την ανάγκη για μια γρήγορη διαμόρφωση ενός διεκδικητικού πλαισίου, απέναντι στη νέα κυβέρνηση. Η εξειδίκευση αυτού του πλαισίου ώστε να συμβαδίζει με τις γενικότερες πολιτικές, γεωπολιτικές και οικονομικές εξελίξεις που αφορούν στη χώρα, υπερβαίνει το μέγεθος αυτού του σημειώματος. Όμως θα μπορούσαμε να περιγράψουμε ένα βασικό διεκδικητικό κορμό:
• Κατάργηση του «Καλλικράτη», καθώς, όσο διατηρείται αυτό το τερατούργημα ούτε «τοπική» θα είναι ούτε «αυτοδιοίκηση» θα έχουμε, παρά μόνο έναν ακόμα βραχίονα μιας αποτυχημένης κρατικής συγκεντρωτικής πολιτικής, με επικίνδυνες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τόσο στη ζωή της εκτός μεγάλων αστικών κέντρων Ελλάδας όσο και στη συνοχή της ίδιας της χώρας.
• Κατάργηση των θεσμικά επιβληθέντων περιορισμών (π.χ. στην οργάνωση κι εκμετάλλευση της διαχείρισης απορριμμάτων, στη δημοτική συγκοινωνία, στην εκμετάλλευση των φυσικών πηγών, κ.λπ.) και των συνακόλουθων καταναγκασμών (υποχρέωση ανάθεσης έργων και λειτουργιών σε ιδιώτες-εργολάβους, σε ΜΚΟ, υποχρεωτική εκτέλεση μέσω ΣΔΙΤ, κ.λπ.) που ουσιαστικά καταστούν ψευδώνυμη την «αυτοτέλεια» της Τ.Α. στερώντας της την καθετοποιημένη εμπλοκή σε κρίσιμες για την τοπική κοινωνία δραστηριότητες και παράλληλα ιδιωτικοποιώντας, με έμμεσο ή άμεσο τρόπο, αυτές τις λειτουργίες.
• Επαναφορά της κρατικής χρηματοδότησης στο ύψος εκείνο που θα διασφαλίζει το ελάχιστο λειτουργικό κόστος των οργανισμών της Τ.Α., έτσι όπως με ορθολογικό τρόπο μπορεί να μετρηθεί και να καθοριστεί από τις λειτουργίες που παραδοσιακά επιτελούσαν οι δήμοι, από αυτές που τους ανατέθηκαν από την κεντρική διοίκηση (π.χ. πολεοδομία, λειτουργία και συντήρηση σχολικών μονάδων, κ.λπ.) και από τις τοπικές ιδιαιτερότητες (με δεδομένη, βέβαια, την υποχρέωση για οργανωτικό και διοικητικό εξορθολογισμό των δήμων και διαφάνεια, ώστε να αποκλειστεί οποιαδήποτε επιστροφή στη φαυλότητα και τη διασπάθιση δημόσιου χρήματος του παρελθόντος).
• Τέλος, άμεσα συνυφασμένο με το προηγούμενο, είναι και το θέμα των προσλήψεων, καθώς σε αρκετούς δήμους υπάρχει σοβαρή έλλειψη κρίσιμων ειδικοτήτων για την ορθή λειτουργία τους και την εξυπηρέτηση των τοπικών κοινωνιών, ιδιαίτερα μετά το κύμα μαζικών πρόωρων συνταξιοδοτήσεων των τελευταίων ετών (πάλι, με δεδομένη την υποχρέωση για οργανωτικό εξορθολογισμό των δήμων και τη δημιουργία επικαιροποιημένων οργανογραμμάτων και ανακατανομής του προσωπικού, ώστε να αποκλειστούν τα φαινόμενα αργομισθιών του παρελθόντος).
Συνοψίζοντας, η επαναφορά της «τοπικότητας» στην αυτοδιοίκηση, η χαλάρωση του σφιχτού εναγκαλισμού από την κεντρική διοίκηση, η ουσιαστική της αυτοτέλεια και η εξασφάλιση της ελάχιστης χρηματοδότησης ώστε να εκπληρώνει τις βασικές, θεσμικά ορισμένες, λειτουργίες της, είναι τα εκ των ων ουκ άνευ ενός μίνιμουμ διεκδικητικού πλαισίου απέναντι στην κυβέρνηση. Η παράταση του καλλικρατικού εκτρώματος και των καταναγκασμών που το συνοδεύουν, η συνέχιση της βαριάς υποχρηματοδότησης και της αποψίλωσης από προσωπικό των δήμων καταργεί εν τοις πράγμασι την αυτοτέλεια της Τ.Α., την μετατρέπει σε έναν ασθενικό βραχίονα της κεντρικής διοίκησης και είτε την καταδικάζει σε μόνιμη μιζέρια και αδυναμία είτε τη σπρώχνει αναγκαστικά στα χέρια των ποικίλων και πολύμορφων εργολαβικών και υπεργολαβικών συμπλεγμάτων (όχι μόνο των κατασκευαστικών…), στις αδιαφανείς οδούς των ΜΚΟ και των «προγραμματάκηδων» και στις αγκάλες των πάσης φύσεως Φούχτελ (είτε εκ Βερολίνου είτε εκ Βρυξελών ορμώμενων). Στη χειρότερη περίπτωση και παράλληλα με τα παραπάνω, η Τ.Α. θα λειτουργεί σαν ένα, παράλληλο με το κεντρικό, φορομπηχτικό δίκτυο˙ το κεντρικό θα μαζεύει φόρους προς ικανοποίησιν των ευρωπαϊκών …«θεσμών» και η Τ. Α. για να μπορεί να επιτελεί στοιχειωδώς το έργο της.
Αυτές είναι οι επιλογές. Όπως σε πολλά πράγματα, ένα κι ένα κάνει δύο. Αυτό είναι που πρέπει να θυμίζει ένα διεκδικητικό πλαίσιο στην κυβέρνηση, χωρίς υπερβολές και μαξιμαλισμούς, αλλά και χωρίς καμιά αυταπάτη.
Μάρτης ’15, Πάτρα

http://ardin-rixi.gr/archives/175077