Οι εξελίξεις στο οικονομικό πεδίο το 2013

Η οικονομική δραστηριότητα
Το 2013 παρατηρείται σταδιακή βελτίωση των βασικών μακροοικονομικών δεικτών. Αυτό
αποτυπώνεται σε πολλούς από τους δείκτες που αφορούν την οικονομική δραστηριότητα (σε μηνιαία
ή τριμηνιαία βάση). Από την αρχή του έτους, οι δείκτες οικονομικού κλίματος και οι δείκτες
προσδοκιών εμφανίζουν μεγάλη βελτίωση, τεκμηριώνοντας τη μεταστροφή του κλίματος

 Σημειώνεται ότι οι εισπράξεις από τις αποκρατικοποιήσεις ενισχύουν τους χρηματοοικονομικούς πόρους (financial sources) της οικονομίας και είναι
ιδιαίτερα σημαντικές για την ανάλυση βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους.
ανασφάλειας που επικρατούσε την προηγούμενη περίοδο. Συγκεκριμένα, ο δείκτης οικονομικού
κλίματος συνεχώς βελτιώνεται, καταγράφοντας τις υψηλότερες τιμές του τα τελευταία πέντε χρόνια
(72,8 το 2011, 80,0 το 2012 και 91,2 τον Οκτώβριο 2013). Ο Ελληνικός Δείκτης Μεταποίησης PMI
(Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών), που παρέχει μια συνοπτική εικόνα της απόδοσης του
μεταποιητικού τομέα στη χώρα, αν και υποχώρησε στις 47,3 μονάδες τον Οκτώβριο σε σύγκριση με
τον Αύγουστο όπου κατέγραψε υψηλό 44 μηνών (48,7 μονάδες), παρέμεινε στο δεύτερο υψηλότερο
επίπεδο που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία τριάμισι χρόνια. Βελτίωση καταγράφει και ο δείκτης των
επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία (από 80,9 τον Σεπτέμβριο του 2012 στο 88,4 τον
Οκτώβριο του 2013) και στις κατασκευές (από 44,4 τον Σεπτέμβριο του 2012 στο 73,6 τον Οκτώβριο
του 2013).

Με βάση τα διαθέσιμα, μη εποχικά διορθωμένα τριμηνιαία στοιχεία των Εθνικών Λογαριασμών της
ΕΛΣΤΑΤ (εκτιμήσεις), το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές, κατά το 3ο τρίμηνο του 2013 παρουσίασε μείωση
κατά 3,0% σε ετήσια βάση σε σχέση με το 3ο τρίμηνο του 2012. Η αντίστοιχη ετήσια μείωση στο 1ο
τρίμηνο ήταν 5,5% και στο 2ο τρίμηνο 3,7%. Η εφαρμογή εποχικής διόρθωσης στα στοιχεία αυτά
δείχνει ότι, το 3ο τρίμηνο του 2013, το εποχικά διορθωμένο ΑΕΠ μειώθηκε οριακά σε σχέση με το 2ο
τρίμηνο του έτους. Τα σημεία επιβράδυνσης της ύφεσης στο 2013 στηρίζουν την πρόβλεψη ότι η
Ελληνική οικονομία θα εξέλθει το 2014 από την ύφεση στην οποία βρίσκεται τα τελευταία χρόνια.
Αναφορικά με τις συνιστώσες του ΑΕΠ, στο 2ο τρίμηνο του 2013, η ιδιωτική κατανάλωση σημείωσε
μείωση κατά 6,3%, οι συνολικές επενδύσεις μείωση κατά 11,0%, οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν
κατά 3,1%, οι εξαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 1,6%, οι εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά
10,7% και οι εισαγωγές υπηρεσιών κατά 16,0%.
Για ολόκληρο το 2013, εκτιμάται ότι η ετήσια μείωση του πραγματικού ΑΕΠ θα είναι 4,0%,
μικρότερη από αυτή του 2012 (-6,4%), αλλά μικρότερη και από την πρόβλεψη του Προϋπολογισμού
2013 (-4,5%).

Πληθωρισμός – Τιμές
Ο πληθωρισμός συνεχίζει την καθοδική του πορεία από την αρχή του έτους και υποχωρεί συνεχώς,
παραμένοντας ο χαμηλότερος μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ-27.
Στην περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου ο Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) μειώθηκε κατά
0,6%, ενώ ο Εναρμονισμένος ΔΤΚ μειώθηκε επίσης κατά 0,6%, έναντι αντίστοιχων αυξήσεων κατά
1,6% και 1,2% την ίδια περίοδο του 2012. Από την ανάλυση του Εθνικού ΔΤΚ, για το ίδιο διάστημα,
σημαντικές μειώσεις καταγράφονται στον τομέα των υπηρεσιών, της τάξης του 2,2%, ενώ στον τομέα
των αγαθών συνεχίζονται να καταγράφονται αυξήσεις, της τάξης του 0,5%.
Το μήνα Οκτώβριο, ο Εναρμονισμένος ΔΤΚ κατέγραψε τη μεγαλύτερη μείωση 1,9% (σε 12μηνη
μεταβολή), ενώ ο αντίστοιχος Εναρμονισμένος ΔΤΚ στην Ευρωζώνη σημείωσε αύξηση κατά 1,3%.
Διαμορφώνεται πλέον στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Οκτώβριο του 2009, παρά τις υπαρκτές
στρεβλώσεις των αγορών, καταγράφοντας μάλιστα ιστορικό χαμηλό 45 ετών, από το 1968.
Ο εναρμονισμένος Δομικός πληθωρισμός (ΕνΔΤΚ χωρίς ενέργεια και μη επεξεργασμένα είδη
διατροφής) συνεχίζει την πορεία αποκλιμάκωσής του, με το μήνα Οκτώβριο να εμφανίζει μείωση
κατά 2,3%, ρυθμός πολύ μικρότερος από το μέσο όρο του δομικού Εναρμονισμένου ΔΤΚ της
Ευρωζώνης (+1,0%).
Σημαντική μείωση σημειώνει και ο αποπληθωριστής του ΑΕΠ. Στο 9μηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου
2013 μειώθηκε κατά 2,2%, αντανακλώντας τη μεγάλη μείωση στο κόστος εργασίας ανά μονάδα
προϊόντος. Για ολόκληρο το 2013, ο αποπληθωριστής του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 1,7%
και ο εθνικός και ο εναρμονισμένος ΔΤΚ θα διαμορφωθεί στο -0,8%.

Απασχόληση-Ανεργία

Στην αγορά εργασίας η ανεργία παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, παρατηρείται όμως μια τάση
σταθεροποίησης. Μ ε β άση τ α μ ηνιαία ε ποχικά δ ιορθωμένα σ τοιχεία τ ης έ ρευνας τ ης Ε ΛΣΤΑΤ, τ ο
ποσοστό ανεργίας ανήλθε σε 27,3% τον Αύγουστο του 2013, με τον αριθμό των ανέργων να φτάνει τα
1.365.400 άτομα. Εξετάζοντας τα χαρακτηριστικά της ανεργίας προκύπτει ότι το ποσοστό των
ανέργων νέων 15-24 ετών αυξήθηκε δραματικά, φτάνοντας το 60,6%, με το ποσοστό ανεργίας των
γυναικών να είναι σημαντικά υψηλότερο (31,4%) έναντι αυτού των ανδρών (24,3%).
Με βάση τα τριμηνιαία μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, για το 1ο εξάμηνο του έτους
σημειώνεται αύξηση της ανεργίας στο 27,2%, ενώ η απασχόληση έχει μειωθεί κατά 5,3% έναντι
αντίστοιχης περσινής μείωσης κατά 8,6%. Ανησυχητικό παραμένει το γεγονός ότι, από το σύνολο των
ανέργων, το 66,2% αποτελείται από ανέργους που αναζητούν εργασία περισσότερο από 12 μήνες
(μακροχρόνιοι άνεργοι), γεγονός που αποτυπώνει και το διαρθρωτικό χαρακτήρα της ανεργίας.
Όσον αφορά τη διάρθρωση της απασχόλησης γ ια το σ ύνολο της χ ώρας, η μέση σ υμμετοχή ε πί του
συνόλου των απασχολουμένων όσων εργάζονται στον πρωτογενή τομέα παραγωγής ανέρχεται στο
13,6%, εμφανίζοντας αύξηση κατά 2,7 εκατοστιαίες μονάδες σε σχέση με την αντίστοιχη συμμετοχή
του 2009, στο δευτερογενή τομέα ανέρχεται στο 15,8%, υποχωρώντας κατά 5,4 εκατοστιαίες μονάδες
σε σχέση με το 2009, ενώ η μέση συμμετοχή απασχολουμένων στον τριτογενή τομέα ανέρχεται στο
70,6% του συνόλου των απασχολουμένων της χώρας και έχει αυξηθεί κατά 3,7 εκατοστιαίες μονάδες
από το 2009.
Βέβαια, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των ανέργων έχει μειωθεί από τα μέσα του 2012 (Ιούλιος 2012:
42,8%, Αύγουστος 2013: 7,5%), υποδηλώνοντας ότι δύναται να σταθεροποιηθεί και υπό
προϋποθέσεις να αντιστραφεί η τάση. Επίσης, το ισοζύγιο των ροών μισθωτής απασχόλησης στον
ιδιωτικό τομέα, όπως προκύπτει από το πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου
Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, είναι θετικό και διαμορφώνεται στις 165.702 νέες
θέσεις απασχόλησης (κάθε εργασιακού καθεστώτος) κατά το εννεάμηνο του 2013, συνιστώντας μια
ενθαρρυντική επίδοση, καθώς το εν λόγω επίπεδο είναι σημαντικά υψηλότερο του αντίστοιχου
ισοζυγίου του εννεαμήνου του 2012, αλλά αποτελεί και την υψηλότερη επίδοση εννεαμήνου έτους
από το 2000.
Αντιδρώντας με κάποιο βαθμό υστέρησης στην πορεία της οικονομικής δραστηριότητας, το 2013
αναμένεται να «φρενάρει» η αυξητική πορεία της ανεργίας και να αρχίσει, σταδιακά, να μειώνεται
από το 2014. Έτσι, για ολόκληρο το έτος 2013, το μέσο ποσοστό ανεργίας εκτιμάται ότι θα κυμανθεί
γύρω στο 27,0% (ή 25,5% σε εθνικολογιστική βάση), ενώ η απασχόληση εκτιμάται ότι θα μειωθεί
κατά 3,5%.

Νομισματικές και πιστωτικές εξελίξεις
Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του νομισματικού μεγέθους που αποτελεί την Ελληνική συμβολή στο
Μ3 της Ευρωζώνης (εκτός του νομίσματος σε κυκλοφορία) έλαβε θετική τιμή, για πρώτη φορά μετά
από τρία έτη, το Φεβρουάριο του 2013. Ο εν λόγω ρυθμός διαμορφώθηκε σε 6,3% το Σεπτέμβριο του
2013, έναντι -6,2% το Δεκέμβριο του 2012. Αναλυτικότερα, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των
καταθέσεων διάρκειας μίας ημέρας έφθασε το 5,8% το Σεπτέμβριο 2013 από -12,3% το Δεκέμβριο
του 2012, ενώ ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των καταθέσεων προθεσμίας έως 2 ετών ανήλθε σε 6,9%
το Σεπτέμβριο του 2013 από -2,1% το Δεκέμβριο του 2012, εξελίξεις οι οποίες αντανακλούν την
επιστροφή καταθέσεων στο Ελληνικό τραπεζικό σύστημα μετά τα μέσα του 2012.
Η επάνοδος των καταθέσεων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον περιορισμό της γενικής αβεβαιότητας
μετά τη σύσταση Κυβέρνησης συνεργασίας τον Ιούνιο του 2012 και ειδικότερα στην ενίσχυση της
εμπιστοσύνης στις οικονομικές προοπτικές της χώρας. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο είχε και η
ισχυροποίηση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος με την ολοκλήρωση της
ανακεφαλαιοποίησης των συστημικών πιστωτικών ιδρυμάτων και την εξυγίανση άλλων.

Ωστόσο, αρνητική επίδραση στην εξέλιξη των καταθέσεων ασκεί η συνεχιζόμενη υποχώρηση της
οικονομικής δραστηριότητας και η μείωση των ονομαστικών επιτοκίων καταθέσεων και του επιπέδου
τιμών, παράγοντες που προσδιορίζουν τη ζήτηση χρήματος. Όσον αφορά εξάρσεις της αβεβαιότητας
την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2013, αυτές περιορίζονται στην κορύφωση της κρίσης στην
Κύπρο, το Μάρτιο του 2013, η οποία προκάλεσε κάποιες εκροές καταθέσεων (ιδιαίτερα τον μήνα
Απρίλιο).
Ο ετήσιος ρυθμός μείωσης του υπολοίπου της συνολικής χρηματοδότησης της οικονομίας από τα
εγχώρια Νομισματικά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (ΝΧΙ), συνέχισε να εντείνεται σχεδόν αδιάλειπτα
από το Δεκέμβριο του 2012 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2013, στο τέλος του οποίου έφθασε το -7,5%
(Δεκέμβριος 2012: -4,9%). Αναλυτικότερα, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης προς
τον τομέα της Γενικής Κυβέρνησης ενισχύθηκε σημαντικά, από -7,9% το Δεκέμβριο του 2012 σε
-27,0% το Σεπτέμβριο του 2013. Ο ετήσιος ρυθμός μείωσης της χρηματοδότησης προς τον εγχώριο
ιδιωτικό τομέα (επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες-αγρότες-ατομικές επιχειρήσεις και ιδιώτες-
ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα) κατέγραψε μικρές διακυμάνσεις το εννεάμηνο διάστημα
Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2013, και ήταν ελαφρά χαμηλότερος το Σεπτέμβριο του 2013 (-3,9%) έναντι
του Δεκεμβρίου του 2012 (-4,0%).
Η επιτάχυνση του ετήσιου ρυθμού της πιστωτικής συρρίκνωσης προς τη Γενική Κυβέρνηση οφείλεται
στην ενίσχυση του ρυθμού μείωσης των τοποθετήσεων των εγχώριων ΝΧΙ σε Ελληνικούς κρατικούς
τίτλους αλλά και στην υποχώρηση του υπολοίπου των τραπεζικών δανείων, καθώς οι χρηματοδοτικές
ανάγκες του τομέα αυτού ικανοποιούνται πλέον κυρίως από τα δάνεια των λοιπών κρατών-μελών της
Ευρωζώνης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η τάση μετριασμού των ρυθμών μείωσης της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τον εγχώριο ιδιωτικό
τομέα αντανακλά εν μέρει παράγοντες που διευκολύνουν τα πιστωτικά ιδρύματα στο ρόλο τους να
πιστοδοτούν. Η ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών πιστωτικών ιδρυμάτων, η εξυγίανση στο
τραπεζικό σύστημα και η αύξηση της καταθετικής βάσης συνέτειναν προς αυτήν την κατεύθυνση.
Παράλληλα, σε ότι αφορά τους υπόλοιπους παράγοντες προσφοράς, αρνητική επίδραση είχε η
αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η συνακόλουθη μείωση των διαθέσιμων πόρων των
τραπεζών.
Παρομοίως, α πό τ ην π λευρά τ ης ζ ήτησης γ ια δ άνεια α πό τ ις ε πιχειρήσεις κ αι τ α ν οικοκυριά, η
συμβολή στην εξέλιξη των δανείων παρέμεινε αρνητική λόγω της οικονομικής ύφεσης, παρά τη
βελτίωση της εξασθενημένης εμπιστοσύνης. Επίσης, σε περιορισμό της ζήτησης για δάνεια συνέβαλε
και η άνοδος των πραγματικών επιτοκίων.

Τα επιτόκια των νέων τραπεζικών καταθέσεων στην Ελλάδα, τα οποία άρχισαν να υποχωρούν από το
β΄ εξάμηνο του 2012, συνέχισαν να μειώνονται την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2013 με
ταχύτερο ρυθμό, λόγω της άμβλυνσης των χρηματοδοτικών περιορισμών επί των τραπεζών – καθώς
είχαν συγκεντρωθεί νέες καταθέσεις λιανικής σημαντικού ύψους ενώ ανακτήθηκε η πρόσβαση στη
διατραπεζική αγορά – και της σημαντικής μείωσης του κόστους άντλησης χρηματοδότησης από την
Κεντρική Τράπεζα, ιδιαίτερα από τα τέλη του 2012 και μετά. Το επιτόκιο στη σημαντικότερη
κατηγορία καταθέσεων, δηλ. εκείνων με συμφωνημένη διάρκεια έως ένα έτος από τα νοικοκυριά
κατέγραψε πτώση κατά 160 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 3,10% το Σεπτέμβριο του 2013. Σε
πραγματικούς όρους, το επιτόκιο αυτό, το οποίο παραμένει σε θετικά επίπεδα από τον Απρίλιο του
2011, παρουσίασε μείωση κατά 27 μονάδες βάσης και έφθασε στο 4,11% το Σεπτέμβριο του 2013.
Τα επιτόκια των νέων τραπεζικών δανείων που ακολουθούν πτωτική πορεία από τα τέλη του 2011,
υποχώρησαν και το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2013 λόγω της μείωσης του κόστους
συγκέντρωσης καταθέσεων λιανικής και του κόστους άντλησης ρευστών διαθεσίμων από την
Κεντρική Τράπεζα. Σε πολλές περιπτώσεις η μείωση των επιτοκίων υλοποιήθηκε μέσω της ρύθμισης
παλαιών δανείων εκ μέρους των τραπεζών προκειμένου να βελτιωθεί η πιθανότητα αποπληρωμής
τους. Το μέσο επιτόκιο των δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις υποχώρησε κατά 22
μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 6,26% το Σεπτέμβριο του 2013, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο
των δανείων προς τους ιδιώτες και τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα σημείωσε μείωση κατά 20
μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 4,66%. Λόγω της συνεχιζόμενης υποχώρησης του
πληθωρισμού, τα πραγματικά επιτόκια των τραπεζικών δανείων παρουσίασαν άνοδο. Ιδιαίτερα στην
περίπτωση των επιχειρηματικών δανείων, το πραγματικό επιτόκιο των οποίων διαμορφώθηκε, το
Σεπτέμβριο του 2013, στο υψηλότερο επίπεδο από την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωζώνη.
Ειδικότερα, το πραγματικό επιτόκιο των δανείων προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις αυξήθηκε
κατά 111 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 7,27% και το αντίστοιχο επιτόκιο των δανείων προς
ιδιώτες και ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα σημείωσε άνοδο κατά 113 μονάδες βάσης φθάνοντας
το 5,67%.

 

Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών
Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εμφάνισε πλεόνασμα 2,6 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο Ιανουαρίου-
Σεπτεμβρίου 2013, έναντι ελλείμματος 2,8 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Η εξέλιξη
αυτή οφείλεται στη σημαντική μείωση του εμπορικού ελλείμματος κατά 2,8 δισ. ευρώ, την άνοδο του
πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων κατά 2,1 δισ. ε υρώ κ αι τ ην α ύξηση τ ου
πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών κατά 1,3 δισ. ευρώ. Αντιθέτως, το έλλειμμα του ισοζυγίου
εισοδημάτων αυξήθηκε κατά 796 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, ο περιορισμός του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου προέρχεται κυρίως από τη
μείωση των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 2,1 δισ. ευρώ (ή 26,3%). Το εμπορικό
έλλειμμα, εκτός καυσίμων και πλοίων, μειώθηκε κατά 714 εκατ. ευρώ (ή 10,7%), ενώ οι καθαρές
πληρωμές για αγορές πλοίων αυξήθηκαν κατά 103 εκατ. ευρώ (ή 12,4%).
Οι εισπράξεις από εξαγωγές αγαθών, εκτός καυσίμων και πλοίων, συνέχισαν να αυξάνονται, με ρυθμό
3,7% το εννεάμηνο του 2013, έναντι 2,1% του εννεαμήνου του 2012. Επίσης η αλλαγή στο
γεωγραφικό προορισμό των Ελληνικών εξαγωγών η οποία παρατηρήθηκε το 2012 προς αγορές εκτός
Ευρωζώνης, στις οποίες οι συνθήκες ζήτησης ήταν ευνοϊκότερες, δεν διατηρήθηκε το 2013. Κατά
συνέπεια, οι εξαγωγές εκτός καυσίμων στρέφονται ξανά προς τις αγορές της Ευρωζώνης των οποίων
το μερίδιο στο σύνολο των Ελληνικών εξαγωγών έχει αυξηθεί εντός του επισκοπούμενου έτους. Η
ανοδική πορεία των εκτός καυσίμων εξαγωγών αγαθών στηρίζεται κυρίως στους κλάδους των
τροφίμων και ποτων, καθώς και των μη μεταλλικών ορυκτών. Οι πληρωμές για αντίστοιχες εισαγωγές
μειώθηκαν κατά 2,1% (έναντι ποσοστού 15,7% του αντίστοιχου προηγουμένου εννεαμήνου), με τη
μείωση να παρατηρείται σε όλες τις κατηγορίες αγαθών.

Η άνοδος των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες (κατά 1,4 δισ. ευρώ), και το μικρό
πλεόνασμα του ισοζυγίου των λοιπών υπηρεσιών, αντιστάθμισαν τη μείωση των καθαρών εισπράξεων
από υπηρεσίες μεταφορών και συνέβαλαν στην άνοδο του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών
κατά 1,3 δισ. ευρώ. Η αύξηση των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες οφείλεται στην
αύξηση κατά 14,4% (ή 1,3 δισ. ευρώ) των ακαθαρίστων ταξιδιωτικών εισπράξεων από μη κατοίκους
στην Ελλάδα, ενώ και οι ακαθάριστες πληρωμές μειώθηκαν κατά 57 εκατ. ευρώ (ή 3,9%) έναντι της
αντίστοιχης περιόδου του 20126.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων αυξήθηκε κατά 796 εκατ. ευρώ την περίοδο Ιανουαρίου
– Σεπτεμβρίου 2013 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012, παρά τη δραστική μείωση των
καθαρών πληρωμών για τόκους επί των τίτλων του Δημοσίου που διακρατούν κάτοικοι του
εξωτερικού μετά τ ην ε φαρμογή του PSI, κ αθώς και τη μείωση των καταβαλλομένων τόκων που
αφορούν δάνεια του Μηχανισμού Στήριξης λόγω αναπροσαρμογής του επιτοκίου. Η αύξηση αυτή
προέκυψε μετά τη μείωση των καθαρών εισπράξεων από επανεπενδυθέντα κέρδη (κυρίως λόγω της
πώλησης ζημιογόνων θυγατρικών τραπεζών από μη κατοίκους).

 Η αύξηση των τουριστικών εισπράξεων είναι αποτέλεσμα κυρίως της αυξήσεως των αφίξεων κατά 15,2% (σύμφωνα με στοιχεία της «έρευνας συνόρων»
της Τράπεζας της Ελλάδος) σε σχέση με την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2012.

Το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 3,7 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο
Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2013, από 1,6 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012, οφειλόμενο
κυρίως στην αύξηση του πλεονάσματος των καθαρών τρεχουσών μεταβιβάσεων προς τον τομέα της
Γενικής Κυβέρνησης (κυρίως από την ΕΕ)7
Κατά την ίδια χρονική περίοδο το πλεόνασμα του ισοζυγίου κεφαλαιακών μεταβιβάσεων
διαμορφώθηκε σε 2,8 δισ. ευρώ, από 1,6 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012, λόγω
σημαντικής επιτάχυνσης της απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων το πρώτο εξάμηνο του 2013.
Έτσι, το συνολικό πλεόνασμα των ισοζυγίων τρεχουσών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων
διαμορφώθηκε σε 6,4 δισ. ευρώ, έναντι 3,1 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012.
Οι σωρευτικές εισροές των κονδυλίων του ΕΣΠΑ ανήλθαν σε περίπου 14,0 δισ. ευρώ μέχρι τέλος
Σεπτεμβρίου 2013 -συμπεριλαμβανόμενων των προκαταβολών- με αποτέλεσμα το ποσοστό
απορρόφησης των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων να προσεγγίσει το 67% της κοινοτικής
χρηματοδότησης της περιόδου 2007-2013, υπερβαίνοντας τον αντίστοιχο μέσο όρο της ΕΕ-27.
Σημειώνεται ότι μέχρι το 2013 οι άμεσες ενισχύσεις και επιδοτήσεις στο πλαίσιο της ΚΑΠ
διατηρούνται σε γενικές γραμμές ως έχουν (περί τα 2,2 δισ. ευρώ ετησίως), δεδομένου ότι η
αναθεώρηση της ΚΑΠ θα εφαρμοστεί από το 2014.

Όσον αφορά την περίοδο μετά το 2013 οι μεταβιβάσεις κοινοτικών πόρων για διαρθρωτικές δράσεις
προς την Ελλάδα θα διαμορφωθούν στα 16,3 δισ. ευρώ (τα οποία ενδέχεται να αυξηθούν κατά 2 δισ.
ευρώ μετά την αναθεώρηση των εθνικών κατανομών το 2016), όπως διαφαίνεται στη συμφωνία για
τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό (ΚΠ) της περιόδου 2014-2020, ο οποίος εστιάζει στη στρατηγική
«Ευρώπη 2020».

Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών
Το επισκοπούμενο εννεάμηνο οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 943 εκατ. ευρώ,
έναντι καθαρής εισροής 897 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Ειδικότερα, στις άμεσες
επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος σημειώθηκε καθαρή εισροή κεφαλαίων ύψους 709
εκατ. ευρώ (αποεπένδυση), ενώ η καθαρή εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στην
Ελλάδα ανήλθε σε 234 εκατ. ευρώ.
Από πλευράς επενδύσεων χαρτοφυλακίου σημειώθηκε κ αθαρή ε κροή ύ ψους 7 ,5 δ ισ. ευρώ, έναντι
καθαρής εκροής 75,6 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Ειδικότερα, καταγράφηκε εκροή
κεφαλαίων λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε Ελληνικά ομόλογα και έντοκα
γραμμάτια, κατά 10,1 δισ. ευρώ. Επίσης, εκροή σημειώθηκε και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων
των εγχώριων θεσμικών επενδυτών σε παράγωγα του εξωτερικού κατά 375 εκατ. ευρώ.
Στην κατηγορία των “λοιπών” επενδύσεων η καθαρή εισροή ύψους 2,3 δισ. ε υρώ έ ναντι καθαρής
εισροής 77,3 δισ. ευρώ το αντίστοιχο εννεάμηνο του 2012 οφείλεται κυρίως στην αύξηση των
δανειακών υποχρεώσεων του Δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 27,8 δισ.
ευρώ, αλλά και στη μείωση των τοποθετήσεων των εγχώριων θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και
repos στο εξωτερικό κατά 16,1 δισ. ευρώ (εισροές). Σημειωτέον ότι για την επισκοπούμενη περίοδο ο
ακαθάριστος δανεισμός του Δημόσιου τομέα από το EFSF και το ΔΝΤ έχει διαμορφωθεί στα 31,7 δισ.
ευρώ και ο καθαρός δανεισμός του τομέα της Γενικής Κυβέρνησης ανήλθε στα 30,6 δισ. ευρώ. Οι
 Οι τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις άμεσες ενισχύσεις και επιδοτήσεις στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής
(ΚΑΠ), καθώς και τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις
αποδόσεις προς τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό. Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2013 στις εισροές περιλαμβάνονται και 330 εκατ. ευρώ από τη
μεταφορά εσόδων από τις αποδόσεις του προγράμματος ANFA Κεντρικών Τραπεζών της Ευρωζώνης και 1,5 δισ. ευρώ από την πρώτη δόση της
μεταφοράς εσόδων των Κεντρικών Τραπεζών της Ευρωζώνης από το Πρόγραμμα Αγοράς Τίτλων της ΕΚΤ.