Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των ΟΤΑ μειώθηκαν στην περίοδο Δεκεμβρίου 2011–Σεπτεμβρίου 2012 κατά 124 εκατ. ευρώ ή κατά 11%. Στη διάρκεια του 2012 14 ΟΤΑ σύναψαν δάνεια συνολικού ύψους 26 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για να εξοφλήσουν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις.
Το 78% των ΟΤΑ εφαρμόζει μητρώα δεσμεύσεων (στοιχεία Σεπτεμβρίου 2011). Από τους ελέγχους διαπιστώθηκαν ελλείψεις στην τήρηση του μητρώου σε σημαντικό ποσοστό.
Η ελλιπής λειτουργία των μητρώων δεσμεύσεων και η κατάρτιση προϋπολογισμών στους οποίους προβλέπονται υπερεκτιμημένα έσοδα, αποτελεί γενεσιουργό αιτία δημιουργίας απλήρωτων υποχρεώσεων στους ΟΤΑ.
Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται από το ΓΛΚ και η παρακολούθηση της υλοποίησης των συστάσεων συμβάλλουν στη βελτίωση της λειτουργίας των μητρώων δεσμεύσεων. Επιπρόσθετα, τα μνημόνια κατανόησης μεταξύ του Υπουργείου Εσωτερικών και των ΟΤΑ που προβλέπονται στην υποπαράγραφο Γ2 του ν.4093/2012 περιλαμβάνουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις ως προς την τήρηση των μητρώων.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο (ΠΝΠ της 18-11-2012) προβλέπει τη λειτουργία Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας με σκοπό τη συνεχή παρακολούθηση σε μηνιαία βάση των προϋπολογισμών των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων με στόχο την επίτευξη ισοσκελισμένων προϋπολογισμών. Προβλέπεται η λήψη μέτρων για τη διόρθωση αποκλίσεων και σε περίπτωση μη εφαρμογής ο ΟΤΑ υπάγεται υποχρεωτικά σε Πρόγραμμα Εξυγίανσης.
Τα ποσά με τα οποία θα επιχορηγηθούν οι δήμοι και τα νομικά τους πρόσωπα, για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, θα παρακρατηθούν τμηματικά εντός τριών έως πέντε ετών από τις προβλεπόμενες μελλοντικές μεταβιβάσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 281Α του ν.3852/2010, το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 1 του ν.4071/2012 (Α/85). Τα παρακρατούμενα ποσά θα κατατίθενται στο λογαριασμό του προγράμματος «Αυτοδιοίκηση – Κοινωνική Συνοχή – Ισόρροπη Ανάπτυξη» μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται δράσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης μεταξύ των οποίων και οι ΟΤΑ που θα εντάσσονται στο Ειδικό Πρόγραμμα Εξυγίανσης.