Ύστερα από μια έντονη διαμάχη αυτήν την εβδομάδα για να συμφωνήσουν στο νέο σύστημα κατανομής 120.000 προσφύγων σε όλη την Ευρώπη, οι ηγέτες της ΕΕ υποστηρίζουν πως μέχρι τα Χριστούγεννα, τα κράτη μέλη θα είναι απασχολημένα με πολύ μεγαλύτερες μάχες, για την κατανομή μέχρι και ενός εκατομμυρίου νέων αφίξεων.
Τα μηνύματα που βγαίνουν από τη διήμερη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, και τις πολυήμερες, συνεχείς διαπραγματεύσεις στα παρασκήνια, υποδεικνύουν πως η μεγαλύτερη προσφυγική κρίση της ΕΕ βρίσκεται ακόμη στα γεννοφάσκιά της, και πως τα προβλήματα της Ευρώπης έχουν μόλις ξεκινήσει.
Οι συναντήσεις των αρχηγών κρατών και των υπουργών Εσωτερικών παρήγαγαν σημαντικές αποφάσεις σε όρους πολιτικής της ΕΕ, όμως την ίδια στιγμή ίσα που άγγιξαν την επιφάνεια μιας έκτακτης κατάστασης, η κλίμακα της οποίας προβλέπεται να γιγαντωθεί μέχρι το τέλος του έτους.
Η σύνοδος στις Βρυξέλλες, η οποία ολοκληρώθηκε νωρίς την Πέμπτη, άρχισε να γεφυρώνει τα χάσματα και να ηρεμεί τις εντάσεις που φουντώνουν επί μήνες στην προσπάθεια εύρεσης λύσης για τη μετανάστευση, χωρίζοντας την ένωση μεταξύ ανατολής και δύσης, βορά και νότου, μεγάλων χωρών και μικρών. Οι ηγέτες δεν πήραν πολλές αποφάσεις, όμως κατάφεραν να συνομιλήσουν πιο πολιτισμένα μεταξύ τους, σε αντίθεση με τον Ιούνιο, όταν είχαν ξεκινήσει έναν απρεπή κύκλο αλληλοκατηγοριών μέχρι τις 3:30 τα ξημερώματα.
Πρόοδος σημειώθηκε την Τρίτη, όταν οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ χρησιμοποίησαν το ωμό εργαλείο της ψηφοφορίας για να επιβάλουν ποσοστά προσφύγων παρά την επιθυμία τεσσάρων χωρών της κεντρικής Ευρώπης, και παρά τις ισχυρές αμφιβολίες πολλών άλλων για το αν η αναγκαστική κατανομή θα δουλέψει.
«Δεν πιστεύουμε ότι θα εφαρμοστεί» είπε ανώτερος διπλωμάτης στις Βρυξέλλες.
Ήταν μια επιζήμια και διχαστική άσκηση, στην οποία Βερολίνο, Βρυξέλλες και Παρίσι υπερίσχυσαν. Η Ευρωπαϊκή Κομισιόν, ο εμπνευστής της ιδέας των ποσοστών, πιστεύει πως έχει δημιουργηθεί προηγούμενο για μελλοντικές ενέργειες. Όμως η εμπειρία ήταν τραυματική για κάποιους και το ερώτημα είναι εάν θα επαναληφθεί ποτέ, ιδιαίτερα όταν οι αριθμοί θα είναι πολύ υψηλότεροι την επόμενη φορά.
Ο Ντόναλντ Τουσκ, ο συντηρητικός πολωνός πολικός και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο οποίος ηγήθηκε της συνόδου κορυφής, δεν συγκάλεσε την έκτακτη συνεδρίαση προτού επισκεφθεί τις κατασκηνώσεις που στεγάζουν τέσσερα δισεκατομμύρια σύριους στην Ιορδανία, στο Λίβανο και την Τουρκία. Φαίνεται να έχει σοκαριστεί με αυτό που είδε. Μετά την ολοκλήρωση της συνόδου είπε πως η «παλίρροια» των προσφύγων που καταφθάνουν στην Ευρώπη θα γίνει πολύ μεγαλύτερη. Φαίνεται βέβαιος πως σχεδόν όλοι όσοι βρίσκονται σε αυτές τις κατασκηνώσεις είναι αποφασισμένοι να κατευθυνθούν προς την ΕΕ και πως οι πρόσφυγες έχουν πείσει τους εαυτούς τους πως είναι ευπρόσδεκτοι.
Σύμφωνα με πληροφορίες που φτάνουν στις Βρυξέλλες και σύμφωνα με τους οργανισμούς του ΟΗΕ που βρίσκονται εκεί, κάτι άλλαξε ψυχολογικά σε μαζική κλίμακα στις κατασκηνώσεις στη Μέση Ανατολή την περασμένη άνοιξη. Από τότε, έχει εμφανιστεί μια βεβαιότητα ανάμεσα στους εκπατρισμένους πως η μόνη τους ελπίδα είναι να φτάσουν στην Ευρώπη.
Αυτή η συνειδητοποίηση στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχει δημιουργήσει τρεις αντιδράσεις, πέραν της απόφασης για τα ποσοστά. Η πρώτη και πιο εύκολη επιλογή είναι να ρίξουν χρήματα στο πρόβλημα. Η ΕΕ θα πληρώσει δισεκατομμύρια – η συζήτηση αυτής της εβδομάδας αφορούσε 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ – πιστεύοντας πως αν αυτά τα χρήματα χρησιμοποιηθούν σωστά θα περιορίσουν την εισροή.
Η δεύτερη, πολύ πιο δύσκολη στρατηγική, είναι η περιφρούρηση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ ή της ζώνης του Σένγκεν. Εάν αυτό δε γίνει σωστά, το Σένγκεν θα καταστραφεί, λένε ανώτεροι πολιτικοί. Ο Φρανς Τίμερμανς, ο νούμερο δύο της Ευρωπαϊκής Κομισιόν, προέβλεψε την Πέμπτη πως η αποτυχία του Σένγκεν θα πυροδοτούσε την άνοδο των ακροδεξιών, ξενοφοβικών, εξτρεμιστικών πολιτικών σε όλη την Ευρώπη.
Λογιστικά και πολιτικά, ωστόσο, η περιφρούρηση των συνόρων είναι ένα δύσκολο έργο. Υπήρξε έντονη στήριξη στη σύνοδο για τα σχέδια της κομισιόν να δημιουργήσει προσχέδιο ενός νέου συστήματος για τα ευρωπαϊκά σύνορα και την ακτοφυλακή μέχρι το τέλος του έτους. Ωστόσο, διπλωμάτες και αξιωματούχοι συμφωνούν πως κάτι τέτοιο θα γνωρίσει ισχυρές αντιδράσεις, με αφορμή την εθνική κυριαρχία.
Η συζήτηση για τη φύλαξη των συνόρων εστιάζει κυρίως στην Ελλάδα και την Ιταλία, τις δύο νότιες χώρες όπου οι άνθρωποι φτάνουν στην Ευρώπη από την Τουρκία και από την άλλη πλευρά της Μεσογείου. Ο στόχος είναι να γίνουν τα σύνορα λιγότερο διατρητά. Όμως τα σύνορα υπό συζήτηση είναι κατά κύριο λόγο χωρικά ύδατα. Πώς διώχνεις ανθρώπους μέσα στη θάλασσα, κι όταν πολλοί από αυτούς έχουν πραγματικό δικαίωμα για άσυλο;
Με δεδομένη την εισροή στη νότιο Ιταλία και τα ελληνικά νησιά, οι εθνικοί ηγέτες παραδέχονται ιδιωτικά την ανάγκη δημιουργίας προσφυγικών καταυλισμών και κέντρων κράτησης, όμως κανείς δε θέλει να το πει δημόσια, φοβούμενοι πως θα κατηγορηθούν για καταστολή και απανθρωπιά.
Η τρίτη πολιτική πρωτοβουλία που εμφανίστηκε αυτήν την εβδομάδα πηγάζει από την καθυστερημένη συνειδητοποίηση πως η Τουρκία κατέχει αρκετές από τις απαντήσεις για τα προβλήματα της Ευρώπης, και πως γι’ αυτόν τον λόγο ο Τουσκ και οι μεγάλοι εθνικοί ηγέτες θα πρέπει να δημιουργήσουν συμφωνία με τον άστατο και οξύθυμο Ταγίπ Ερντογάν, τον πρόεδρο της Τουρκίας.
Η Τουρκία φιλοξενεί μέχρι και δύο εκατομμύρια σύριους, με 85% να μη βρίσκονται σε κατασκηνώσεις, αλλά να ζουν κυρίως στις πόλεις της νοτίου Τουρκίας. Η Άγκυρα χλευάζει τη λεγόμενη προσφυγική κρίση της Ευρώπης, θεωρώντας την αστεία μπροστά σε αυτό που αντιμετωπίζει η ίδια.
Η Τουρκία υπήρξε υποψήφιο μέλος της ΕΕ από το 2005, όμως οι διαπραγματεύσεις πάγωσαν πριν πολύ καιρό, με τους γάλλους και τους γερμανούς να γίνονται αρνητικοί για την προσχώρηση της Τουρκίας. Όπως το βλέπει ο Ερντογάν, δεν τους χρωστά καμία χάρη. Η Άγκυρα άνοιξε τη συζήτηση για συμφωνία κοινής δράσης στη σύνοδο κορυφής την Τετάρτη, όταν ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου έγραψε στους ηγέτες της ΕΕ, προτείνοντας ευρωπαϊκά και αμερικανικά στρατεύματα ξηράς και αέρα να βοηθήσουν τα τούρκικα να δημιουργήσουν μια ζώνη ασφαλείας 3.200 τετραγωνικών χιλιομέτρων στα βόρεια της Συρίας, στα σύνορά της με την Τουρκία.
Για τους ηγέτες της ΕΕ, η τουρκική πρόταση αντιπροσώπευε μιαν άσκηση θράσους και μια εκδήλωση μηδενικού ενδιαφέροντος για το κλείσιμο συμφωνίας, παρ΄ ότι ο Ερντογάν αναμένεται στις Βρυξέλλες σε δύο εβδομάδες και η Άνγκελα Μέρκελ θα προσπαθήσει να τον πείσει στη συνεδρίαση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη την επόμενη εβδομάδα.
Άλλωστε, οι ευρωπαίοι υπολογίζουν πως υπάρχουν περίπου 30.000 ενεργών λαθρέμπορων στην Τουρκία, που διαχειρίζονται τις κερδοφόρες διαδρομές προς τα ελληνικά νησιά. Ο Ερντογάν θα δυσκολευόταν να τους σταματήσει ακόμη και αν το ήθελε.
Η Μέρκελ συνηθίζει να τονίζει πως η προσφυγική κρίση είναι με διαφορά η μεγαλύτερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει κατά τη δεκαετία της στην εξουσία. Και καθώς τα κρύα βράδια του φθινοπώρου και του χειμώνα καταφθάνουν στα Βαλκάνια, η πραγματικότητα γίνεται ακόμη πιο δύσκολη.
http://sofokleous10.gr/top-story/345958-%CE%B7-%CF%83%CF%85%CE%BC%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%B5-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CF%85%CE%B3%CE%B5%CF%82%E2%80%A6-%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%89%CE%BA%CE%B5%CE%B1%CE%BD%CF%8C