Το έργο του Κωστόπουλου στην Alpha Bank

Ο Γιάννης Κωστόπουλος, εμβληματική φιγούρα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, είναι γνωστός λάτρης της ιστιοπλοΐας. Αφήνοντας, πριν από λίγες ημέρες, τη θέση του καπετάνιου της Alpha Bank, ο κ. Κωστόπουλος μπορεί να είναι ήσυχος για το μέλλον της άλλοτε οικογενειακής τράπεζας, που μετεξελίχθηκε σε ένα πολυμετοχικό τραπεζικό γίγαντα: όχι μόνο γιατί κατάφερε να την μεγεθύνει εντυπωσιακά, αλλά και γιατί κατόρθωσε, μέσα από τα ταραγμένα νερά της ελληνικής κρίσης, να την οδηγήσει σε ήσυχο λιμάνι, διασφαλίζοντας τον ιδιωτικό χαρακτήρα της.

 

Ο πατριάρχης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος έμεινε στο τιμόνι της Alpha Bank για τέσσερις συναπτές δεκαετίες, από το 1973. Για πολλά χρόνια απέδειξε ότι είχε τις ικανότητες και το όραμα να αναπτύξει οργανικά την τράπεζα που παρέλαβε από τον πατέρα του, αλλά στα τέλη της δεκαετίας του ’90, όταν η τότε κυβέρνηση Σημίτη προωθούσε τις τραπεζικές αποκρατικοποιήσεις, έδειξε και την ετοιμότητά του για μια μεγάλη επιχειρηματική συμφωνία, που μέσα σε μια νύχτα θα διπλασίαζε τα μεγέθη του τραπεζικού του ομίλου.

Η επιτυχημένη εξαγορά της Ιονικής από την Εμπορική Τράπεζα και η γρήγορη λειτουργική απορρόφησή της εδραίωσε οριστικά τη θέση της Alpha Bank στην κορυφή του τραπεζικού συστήματος της χώρας. Ήταν η περίοδος, που ο Γιάννης Κωστόπουλος εξέφραζε την ισχυρή πεποίθησή του ότι στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα έπρεπε να γίνουν μεγάλες ανακατατάξεις, μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, γιατί η ελληνική αγορά, όπως έλεγε προφητικά, δεν σηκώνει περισσότερες από δυόμιση τράπεζες.

Με την ορμή από την εξαγορά της Ιονικής, ο Γ. Κωστόπουλος έμελε, δύο χρόνια αργότερα, να επιχειρήσει, σε στενή συνεργασία με τον φίλο του, διοικητή της Εθνικής, Θεόδωρο Καρατζά, ένα μεγάλο άλμα. Η συμφωνία συγχώνευσης Εθνικής-Alpha, για τη δημιουργία μιας τράπεζας-εθνικού πρωταθλητή στο νέο περιβάλλον της ευρωζώνης, έφθασε σε προχωρημένο στάδιο, χάρη στην αποφασιστικότητα των δύο ανδρών να προωθήσουν το όραμά τους. Τελικά, τορπιλίστηκε από τις αντιδράσεις κορυφαίων διοικητικών στελεχών και των δύο τραπεζών, αλλά θα μείνει στην ιστορία ως μία από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες στον τραπεζικό τομέα τις τελευταίες δεκαετίες.

Στην κρίση που ξέσπασε πρώτα στον τραπεζικό τομέα, από το 2008, και κλιμακώθηκε ανεξέλεγκτα το 2010, με την υπαγωγή της Ελλάδας σε διεθνές πρόγραμμα διάσωσης από τη χρεοκοπία, ο Γ. Κωστόπουλος απέδειξε ότι ο καλός καπετάνιος στις φουρτούνες φαίνεται, οδηγώντας τελικά την Alpha Bank σε ήσυχο λιμάνι και με την προοπτική, όταν η οικονομία ανακάμψει, να επανέλθει σε σταθερή, υψηλή κερδοφορία.

Εξαρχής ο απερχόμενος πρόεδρος της Alpha είχε διαγνώσει την ανάγκη να στηριχθούν οι τράπεζες με νέα κεφάλαια από το κράτος και τους μετόχους, σε μια εποχή που ορισμένοι τραπεζίτες προσπαθούσαν να αποδείξουν ότι μπορούν να τα βγάλουν πέρα χωρίς κρατική στήριξη. Όχι μόνο υποστήριξε το σχέδιο παροχής κεφαλαίων και ρευστότητας του τότε υπουργού Οικονομικών Γ. Αλογοσκούφη, αλλά ανέλαβε, το 2009, την επιτυχή πρωτοβουλία να αντλήσει φρέσκα κεφάλαια από τους μετόχους της Alpha. Επιπλέον, πολύ πριν φανεί σε όλους πόσο επικίνδυνες θα ήταν για τις τράπεζες οι επενδύσεις τους σε τίτλους του Ελληνικού Δημοσίου, ο κ. Κωστόπουλος μείωσε σημαντικά την έκθεση της Alpha στα ελληνικά ομόλογα, κίνηση που έφερε την τράπεζα σε πλεονεκτική θέση αργότερα, όταν δρομολογήθηκε το PSI.

Σε αυτή τη δύσκολη περίοδο για το τραπεζικό σύστημα, ο Γ. Κωστόπουλος δεν δίστασε να συνομιλήσει για συμφωνίες συγχωνεύσεων με μεγάλες τράπεζες, όπως δεν δίστασε και να θέσει τέλος σε τέτοιες προσεγγίσεις, όταν διαπίστωνε ότι δεν θα απέβαιναν οι συμφωνίες προς όφελος της Alpha και των μετόχων της. Έτσι, απέκρουσε το «φλερτ» της Εθνικής Τράπεζας, παρότι ήταν τότε εκπεφρασμένη και η επιθυμία της κυβέρνησης για συγχώνευση των δύο τραπεζών, καθώς εκτιμούσε ότι η συμφωνία θα κατέληγε σε κρατικοποίηση της Alpha. Με την Eurobank, παρότι έφθασε πολύ κοντά σε μια συμφωνία με τον Σπ. Λάτση, δεν δίστασε να την ματαιώσει, όταν μεταβλήθηκαν οι συνθήκες και κατέστη σαφές ότι το «κούρεμα» των ομολόγων θα ήταν πολύ μεγαλύτερο και θα επηρέαζε δυσμενώς πρωτίστως την Eurobank.

Μια άλλη μεγάλη συμφωνία, που ο κ. Κωστόπουλος προώθησε και έφερε σε πέρας σε συνθήκες κρίσης, ήταν η εξαγορά της Εμπορικής από την Credit Agricole. Πρόκειται για ένα κατ’ εξοχήν ευνοϊκό για την Alpha τραπεζικό deal, αφού παρέλαβε την Εμπορική, μια τράπεζα που από χρόνια βρισκόταν στο στόχαστρο Κωστόπουλου, πλήρως κεφαλαιοποιημένη και χωρίς τα προβληματικά στοιχεία του ενεργητικού της. Η απόκτηση της Εμπορικής δεν έκανε καλό στην Alpha μόνο λογιστικά, βελτιώνοντας σημαντικά τον ισολογισμό της, αλλά της έδωσε πρόσβαση και σε ένα μεγάλο δίκτυο και πελατολόγιο, που μόλις κοπάσει η κρίση θα αποδειχθούν ιδιαίτερα αποδοτικά.

Στους συνεχιστές του έργου του, ο Γ. Κωστόπουλος αφήνει μόνο δύο σημαντικές εκκρεμότητες: την πλήρη επαναφορά της τράπεζας στον ιδιωτικό τομέα, με μείωση της συμμετοχής του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και τη διαχείριση των προβληματικών δανείων του χαρτοφυλακίου της τράπεζας, που πάντως αντικρίζονται από ένα πολύ ισχυρό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας, μετά και την τελευταία αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Όπως και να ‘χει, ο καπετάνιος της Alpha έχει αποδείξει σε όλους ότι υπήρξε εξαιρετικός πλοηγός σε καλές καιρικές συνθήκες, αλλά και στις πιο επικίνδυνες φουρτούνες.

 

http://sofokleous10.gr/index.php/2012-07-24-09-27-56/276357-2014-06-02-08-28-32