Αποφασισμένη να πετύχει τη διάλυση της τρόικας, κάτι που προϋποθέτει την έξοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από την Ελλάδα, εμφανίζεται η κυβέρνηση και αυτή την περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη εκτενείς παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, για να βρεθεί η φόρμουλα της νέας, «χαλαρής» διεθνούς επιτήρησης.
Πρόκειται, όμως, για μια προσπάθεια που κρύβει σοβαρές παγίδες, καθώς όλα δείχνουν ότι η Ελλάδα θα χρειασθεί να γίνει ο πρώτος «πελάτης» του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.
Σύμφωνα με τις έως τώρα «διαρροές» από κύκλους των Βρυξελλών, σχετικά με την εξέλιξη αυτής της περίπλοκης διαπραγμάτευσης, το σχέδιο των Ευρωπαίων είναι να αντικατασταθεί το μνημόνιο από ένα εθνικό οικονομικό πρόγραμμα της Ελλάδας, η εφαρμογή του οποίου θα εποπτεύεται σε εξαμηνιαία βάση από μια ειδική ομάδα της Κομισιόν.
Αυτό το σχέδιο αφήνει, όμως, ένα σοβαρό αναπάντητο ερώτημα: τι ακριβώς θα γίνει με την επιτήρηση της Ελλάδας από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Κανονικά, σύμφωνα με το καταστατικό του ΔΝΤ, όσο θα εκταμιεύονται δόσεις δανείου προς την Ελλάδα (μέχρι και τις αρχές του 2016), το Ταμείο θα πρέπει να συνεχίσει να εποπτεύει την εφαρμογή του μνημονίου, που έχει υπογραφεί, ανεξάρτητα από το πώς θα εξελιχθεί ο μηχανισμός εποπτείας της Ελλάδας από τους Ευρωπαίους για τα δάνεια που αυτοί έχουν χορηγήσει στη χώρα μας.
Δεδομένου ότι η Ελλάδα είναι αδύνατο να αντλήσει από τις αγορές τα δάνεια που έχει προγραμματισθεί να λάβει από το ΔΝΤ, ενώ για το 2015 υπάρχει και σημαντικό χρηματοδοτικό κενό, που δεν έχει διευκρινισθεί πώς θα καλυφθεί, μόνο ένας τρόπος υπάρχει για να αποφύγει η Αθήνα τη συνέχιση των ελέγχων από το Ταμείο και τον επόμενο χρόνο: να καλύψουν οι Ευρωπαίοι το δάνειο που θα χορηγούσε το ΔΝΤ, ώστε να καταστεί δυνατό να αποχωρήσει το Ταμείο από την Ελλάδα.
Μπροστά στο συνολικό πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας, τα τελευταία δισεκατομμύρια του δανείου από το ΔΝΤ είναι ένα μικρό, αν όχι αμελητέο ποσό. Όμως, το πρόβλημα της υποκατάστασης κεφαλαίων του ΔΝΤ με ευρωπαϊκούς πόρους δεν είναι ποσοτικό, αλλά ποιοτικό και πολιτικό. Το νέο αυτό δάνειο θα πρέπει να ληφθεί από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, δηλαδή το μόνιμο μηχανισμό παροχής χρηματοδότησης σε «προβληματικά» κράτη της ευρωζώνης, που υποτίθεται ότι έχει δομηθεί για να εξελιχθεί σε ένα «Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο».
Ο ΕΜΣ ως τώρα δεν έχει χρειασθεί να ενεργοποιηθεί, παρά μόνο στην περίπτωση της στήριξης της Ισπανίας, που όμως ήταν μια ειδική περίπτωση, αφού το δάνειο προοριζόταν αποκλειστικά για την κάλυψη των αναγκών του τραπεζικού τομέα και οι όροι που το συνόδευαν σχετίζονταν μόνο με τις τράπεζες και όχι, ευρύτερα, με την οικονομική πολιτική της Μαδρίτης. Με άλλα λόγια, η Μαδρίτη δανείσθηκε, χωρίς να χρειασθεί να εφαρμόσει κάποιο μνημόνιο.
Μετά την έξοδό τους από τα δικά τους προγράμματα σταθεροποίησης, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, παρότι τους προσφέρθηκε αυτή η δυνατότητα, προτίμησαν να αποφύγουν να συμφωνήσουν με τον ΕΜΣ για το άνοιγμα πιστωτικών γραμμών, οι οποίες θα χρησιμοποιούνταν σε περίπτωση ανάγκης. Αυτό δεν είναι τυχαίο: καμιά ευρωπαϊκή κυβέρνηση, εκτός αν βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, δεν θέλει να γίνει η πρώτη που θα δοκιμάσει τους όρους, με τους οποίους θα δίνονται τα δάνεια από τον ΕΜΣ.
Τούτο γιατί είναι σαφές ότι ο ΕΜΣ δεν έχει δημιουργηθεί για να προσφέρει… δωρεάν γεύματα. Στην ιδρυτική του συνθήκη ορίσθηκε σαφώς ότι κάθε οικονομική βοήθεια από το Μηχανισμό θα υπόκειται σε αυστηρούς όρους (“subject to strict conditionality”), διατύπωση που παραπέμπει ευθέως στους κανόνες λειτουργίας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Όχι μόνο αυτό, αλλά τονίζεται ότι ο ΕΜΣ θα συνεργάζεται πολύ στενά με το ΔΝΤ, κατά την παροχή οικονομικής υποστήριξης, τόσο σε τεχνικό, όσο και σε οικονομικό επίπεδο (σ.σ.: αυτό σημαίνει ότι τα προγράμματα θα χρηματοδοτούνται εν μέρει από το ΔΝΤ). Μάλιστα, κάθε μέλος της ευρωζώνης, που θα υποβάλλει αίτημα παροχής υποστήριξης από τον ΕΜΣ, θα πρέπει να απευθύνει ανάλογο αίτημα και στο ΔΝΤ, όταν αυτό είναι δυνατό, όπως αναφέρεται στην ιδρυτική συνθήκη του ΕΜΣ.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα; Ότι, στην προσπάθειά της να ξεφύγει από την τρόικα, η κυβέρνηση θα μπει σε επικίνδυνα, αχαρτογράφητα εδάφη, αφού η χώρα θα γίνει το πρώτο «πειραματόζωο» του ΕΜΣ και για πρώτη φορά θα πρέπει να εφαρμοσθούν στην πράξη οι κανόνες λειτουργίας του νέου μηχανισμού. Είναι βέβαιο ότι η γερμανική πλευρά, μέσω της διαπραγμάτευσης για το πρώτο δάνειο του ΕΜΣ, θα θελήσει να στείλει ένα μήνυμα, στην Ευρώπη και στην εσωτερική κοινή γνώμη, ότι ο ευρωπαϊκός μηχανισμός θα λειτουργήσει με την ίδια, αν όχι μεγαλύτερη, αυστηρότητα, που διέπει το ΔΝΤ. Με άλλα λόγια, προκειμένου να αποφύγουμε τους «κακούς» του ΔΝΤ, κινδυνεύουμε να πέσουμε στους… χειρότερους του ΕΜΣ!
Όχι μόνο αυτό, αλλά, όπως εκτιμούν πολλοί αναλυτές, όπως ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Π. Πετράκης, η κυβέρνηση χάνει, σε κάθε περίπτωση, πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο στη διαπραγμάτευση για τη διαμόρφωση του νέου καθεστώτος εποπτείας, το οποίο θα έπρεπε να αξιοποιήσει σε άλλα, σημαντικότερα ζητήματα των συζητήσεων με τους δανειστές. Όπως, για παράδειγμα, η αναθεώρηση των εξωπραγματικών στόχων του μνημονίου για τα πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι το 2020, που δεσμεύουν τη χώρα σε μια υπερβολικά αυστηρή οικονομική πολιτική, σε μια περίοδο που χρειάζεται, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να υποστηριχθεί η οικονομική ανάπτυξη.
http://sofokleous10.gr/2012-07-24-09-27-56/275361-2014-08-25-18-13-52