Του Σωτήρη Δημόπουλου από τον νέο Λόγιο Ερμή τ.10
Παρά την περιβόητη φράση, στο Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος, ότι «οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα», στο ογκώδες έργο των Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς το «εθνικό ζήτημα» δεν αναλύεται μέσα από το ίδιο, αφοριστικό πρίσμα. Η προσέγγισή τους ποικίλει, ανάλογα με την κάθε φορά απόπειρα ερμηνείας των σύγχρονών τους γεγονότων. Αναντίρρητα, ωστόσο, αυτή πάντα εξαρτάται και αξιολογείται σε σχέση με τη σταθερά της πολιτικής τους σκέψης, την αναγκαιότητα, δηλαδή, της εργατικής επανάστασης ως ιστορικής νομοτέλειας (1). Εν τέλει, όμως, η έλλειψη μιας συμπαγούς θεωρίας για το έθνος και τα εθνικά κινήματα θα επιτρέψει θεαματικές αποκλίσεις στο ζήτημα αυτό, από τους επιγόνους του μαρξισμού. Οι τάσεις στα μαρξογενή κόμματα και ομάδες θα εκδηλωθούν με μια πολυμορφία που απλώνεται από τους πλέον αυθεντικούς αρνητές της όποιας πατριωτικής συνείδησης έως τον σοσιαλσοβινισμό αλλά και τα μαρξιστικά εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα. Για τα τελευταία, βέβαια, στην επιτυχή σύζευξη που επετεύχθη στα κινήματα της περιφέρειας, και τα οποία επηρέασαν το παγκόσμιο ιστορικό γίγνεσθαι κατά τον 20ό αιώνα, πρέπει να αναγνωρισθεί ο καθοριστικός ρόλος του Λένιν.
Περισσότερα